CIA zbuloi diçka të frikshme në tetor: Rusia po lëvizte trupat e saj drejt kufirit ukrainas – dhe, ndryshe nga shtytjet e mëparshme kufitare, po bënte plane sekrete se si t’i përdorte ato.
Agjencia shqetësohej gjithashtu se zona e mundshme e konfliktit nuk dukej të ishte vetëm pjesa lindore e Ukrainës e pushtuar nga separatistët e mbështetur nga Rusia, të cilës trupat ruse iu afruan prillin e kaluar, por një pjesë shumë më e gjerë e vendit. Këmbanat e alarmit ranë në agjenci dhe më pas në të gjithë qeverinë e SHBA-së.
Raportet për ngritjen ruse nuk mund të kishin ardhur në një kohë më të keqe. Presidenti Biden po kërkonte përmirësimin e marrëdhënieve me Moskën pas takimit të tij në qershor me presidentin rus Vladimir Putin në Gjenevë. Rusët dukej se po reagonin me dialog për sigurinë kibernetike dhe stabilitetin strategjik. Dhe administrata kishte sinjalizuar mbështetje për një marrëveshje përfundimtare diplomatike për Ukrainën që do t’i jepte Putinit shumë nga ajo që ai donte.
Tensioni u rrit gjatë muajit nëntor. Drejtori i CIA-s, William J. Burns, nxitoi në Moskë në fillim të muajit për të paralajmëruar rusët se një pushtim i Ukrainës do të shkatërronte ekonominë ruse dhe do të anulonte çdo shpresë për afrim me Perëndimin. Por Putini nuk dukej se po dëgjonte. Rritja ruse vazhdoi, e shoqëruar me retorikë sfiduese.
Ndërsa kriza e Ukrainës hyn në dhjetor, administrata e Biden po ndjek atë që politikëbërësit duan ta quajnë “strategji të dyfishtë”. Për të penguar një pushtim rus, Sekretari i Shtetit Antony Blinken do të takohet të mërkurën me aleatët e NATO-s në Letoni për të ndarë me ta informatat e inteligjencës amerikane dhe të diskutojnë planet e përbashkëta ushtarake për të rritur koston e çdo pushtimi rus. Në të njëjtën kohë, Shtëpia e Bardhë ka vazhduar bisedat e nivelit të lartë me Moskën që mund të çojnë në një takim midis Bidenit dhe Putinit, virtual ose personalisht, përpara fundit të vitit.
Rusia nuk po tërhiqet. Ajo ka gati 100,000 trupa afër kufirit dhe zyrtarët e administratës presin që ky numër të rritet së shpejti. Ndërsa NATO planifikon për rastet e paparashikuara, Rusia po mburret me aleancën e saj ushtarake “të pathyeshme” me Pekinin. Putin flet për lidhjen e përjetshme të Moskës me Kievin në pothuajse të njëjtën mënyrë si liderët kinezë kërkojnë ribashkimin me Tajvanin. Ai ofroi një arsyetim për luftën në një ese emocionale në korrik duke argumentuar se Ukraina dhe Rusia ishin të pandashme.
Putinit i pëlqen të luajë lojëra mendore me Perëndimin. Ai formon konfrontimin lart e poshtë, duke dërguar trupa në front dhe më pas duke fajësuar Amerikën për provokimin e tij; agjentët e tij përhapin thashethemet për komplote grusht shteti në Kiev. Ai krkon lëshime nga presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe më pas, kur Zelensky angazhon liderët izraelitë dhe francezë për të argumentuar çështjen e tij, e refuzon atë si të dobët. Një ish-oficer i CIA-s që e njeh mirë Ukrainën shpjegon se Putini “po zbut objektivin, po rrit lodhjen, po shpërqendron qeverinë”.
Blinken ka të ngjarë të paralajmërojë aleatët e NATO-s të mërkurën se Putini mund të jetë duke përgatitur një dredhi në të cilën ai pretendon në mënyrë të rreme se forcat e mbështetura nga Rusia janë sulmuar nga Ukraina, si një pretekst për të ndërmarrë veprime. Blinken tha muajin e kaluar se Putini bëri pretendime të tilla të rreme kur pushtoi Ukrainën në vitin 2014 dhe se ato janë pjesë e “librit të lojërave” të tij.
Udhëheqësi rus dëshiron të merret seriozisht nga Amerika, por përtej kësaj, ai dëshiron të shpaguajë për poshtërimin e Rusisë pas rënies së komunizmit. “Putini në fakt ka një qëndrim malinj ndaj Shteteve të Bashkuara,” shpjegon William B. Taylor Jr., një ish-ambasador në Kiev.
Taylor kujton paralajmërimin që i dha Zelenskit pasi u bë president i Ukrainës në vitin 2019 dhe ishte i etur për të negociuar një marrëveshje me Putinin: “Mos u përfshini në lojë”.
Lëvizjet e trupave që filluan në tetor ishin një shembull i këmbënguljes dinake të Putinit. “Mënyra se si ata e bënë grumbullimin nuk ishte transparente; ishte e fshehur, e bërë pjesërisht gjatë natës, “shpjegon John Herbst, një ish- ambassador i SH.B.A-ve në Ukrainë, i cili tani është në Këshillin Atlantik. Ai argumenton se me gjithë guximin e Putinit në inskenimin e këtij plani të ri, pjesërisht të fshehtë, “loja e tij është bllof”.
Problemi më i madh i Putinit mund të jetë opinioni publik – si në Ukrainë ashtu edhe në Rusi. Edhe pse Putin flet për unitetin mistik të Kievit dhe Moskës, njerëzit në të dy vendet nuk duan konflikt.
Një sondazh i gushtit nga Instituti Kombëtar Demokratik zbuloi se 76 përqind e ukrainasve dëshironin një “demokraci plotësisht funksionale”. Ky synim u miratua nga 71 përqind e të anketuarve në lindje; ndjenja në Kharkiv, pranë kufirit rus, përputhej me atë në kryeqytetin Kiev. Të pyetur për të emëruar një kërcënim për vendin, 82 përqind e ukrainasve përmendën “agresionin ushtarak rus”.
Putin është popullor në Rusi, me një vlerësim prej 67 për qind në tetor, sipas Qendrës Levada në Moskë. Por një studim i majit tregoi se përqindja e njerëzve që donin të qëndronin larg një lufte në Ukrainë ishte identike me numrin që dëshironin që Rusia të ndërhynte. Vetëm 16 për qind e rusëve mendonin se një luftë në Ukrainë do të rriste autoritetin e Putinit dhe 31 për qind thanë se kjo do të sillte pakënaqësi
Si e ndaloni një “mjeshtër të guximit”, siç e përshkruan një ish-zyrtar i CIA-s Putin? Një mënyrë është të bisedoni me të, siç planifikon të bëjë Biden, dhe t’i ofroni një tërheqje dinjitoze. Por nëse kjo dështon dhe Putin pushton Ukrainën, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj po diskutojnë këtë javë se si ta bëjnë atë të paguajë një kosto sa më të rëndë të jetë e mundur.