
Presidenti Volodymyr Zelenskyy u tha ligjvënësve të mërkurën se partnerët perëndimorë të Ukrainës po rrisin presionin për të negociuar me Rusinë. Megjithatë, ai sugjeroi se bisedime të tilla do të ishin të pafavorshme për Kievin pasi ai prezantoi “planin e tij të fitores” për luftën.
Pikat kryesore të planit përfshijnë ftesën e Ukrainës për t’u bashkuar me NATO-n dhe lejimin e saj të përdorë raketa me rreze më të gjatë veprimi të furnizuara nga Perëndimi për të goditur objektivat ushtarake thellë brenda territorit rus – lëvizje që deri më tani kanë hasur në kundërshtimin e aleatëve të Kievit.
“Nëse fillojmë ta zbatojmë këtë plan të fitores tani, mund të jetë e mundur që të përfundojmë luftën jo më vonë se vitin e ardhshëm”, tha Zelenskyy në Verkhovna Rada, parlament. Ai do të paraqesë planin prej pesë pikash në Këshillin Evropian të enjten.
Zelenskyy tha gjithashtu se në komunikimet private me Ukrainën, partnerët ukrainas po flasin gjithnjë e më shumë për “negociatat” dhe shumë më rrallë për “drejtësinë”.
Megjithatë, ai përsëriti se Ukraina nuk ishte gati për një “konflikt të ngrirë” ose për “kompromise që përfshijnë territorin ose sovranitetin”, gjë që u prit me duartrokitje të vazhdueshme nga ligjvënësit.
Ndërsa lufta hyn në vitin e saj të tretë, gjendja shpirtërore në Ukrainë është e zymtë pasi trupat e vendit përpiqen të ndalojnë përparimet ruse, veçanërisht në lindje. Megjithëse Moska po bën vetëm progres gradual, lëvizja e qëndrueshme përpara e bën Kievin të ndiejë se ka nevojë për ndihmë më thelbësore perëndimore.
Megjithatë, ka shenja se mbështetja mund të ndikohet nga përqendrimi në rritje në konfliktet në Lindjen e Mesme. Zgjedhjet presidenciale në SHBA muajin e ardhshëm mund të çojnë gjithashtu në një ndryshim të rëndësishëm kursi nga Uashingtoni ndaj Ukrainës.
Plani i Zelenskyy është mbuluar me mister javët e fundit pasi ai ua prezantoi atë aleatëve kryesorë, përfshirë presidentin e SHBA Joe Biden, dhe ai nuk përmendi disa nga pjesët më konfidenciale për ligjvënësit.
Plani shihet si një mënyrë për Ukrainën për të forcuar pozicionin e saj në negociatat me Moskën. Përveç ftesës së NATO-s dhe lejimit të sulmeve me raketa me rreze më të gjatë veprimi, plani gjithashtu kërkon vazhdimin e operacioneve ushtarake në Rusi, siç është pushtimi i rajonit kufitar Kursk që filloi në gusht.
Ukraina gjithashtu ka nevojë për më shumë sisteme të mbrojtjes ajrore dhe mbështetje nga partnerët për të rrëzuar raketat ruse, tha ai. Ai gjithashtu kërkoi qasje në një gamë më të gjerë informacioni të inteligjencës nga aleatët.
Ligjvënësit do t’i japin përparësi projektligjeve të nevojshme për të zbatuar planin e Zelenskiy, tha kryetari i parlamentit Ruslan Stefanchuk pas fjalimit të tij. Stefanchuk tha se ndërsa çështja e anëtarësimit në NATO është politike, ajo kërkon gjithashtu miratimin e ligjeve që plotësojnë standardet e aleancës.
Kërkesa e Zelenskit për një ftesë e vë NATO-n në një telash. Që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë në vitin 2022, NATO ka luftuar për të gjetur një mënyrë për ta afruar Ukrainën pa e ftuar atë zyrtarisht.
“Ne e dimë se anëtarësimi në NATO është çështje e së ardhmes, jo e së tashmes,” pranoi Zelenskyy. Ai pret që një ftesë e tillë do të ndryshojë “llogaritjen gjeopolitike” të Presidentit Vladimir Putin.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte mbeti i paangazhuar pas shpalljes së planit.
“Ne jemi në kontakt të ngushtë me aleatët, me Ukrainën, për të parë se si mund të ndërmarrim hapat e ardhshëm”, u tha Rutte gazetarëve në selinë e NATO-s në Bruksel. Ai nuk pranoi të jepte detaje, duke thënë: “Unë nuk mund t’ju jap të gjitha njohuritë për të.”
“Ne po punojmë me ukrainasit për të kuptuar më mirë se si kjo mund të ndihmojë në përfundimin e luftës,” tha ai. Tani për tani, shtoi Rutte, fokusi duhet të jetë në ndihmën e Ukrainës që të rifitojë më shumë territor dhe të forcojë pozicionin e saj për negociatat e ardhshme të paqes.
Zelenskyy tha se ftesa e Ukrainës në NATO do të ishte “dëshmi e vendosmërisë” së aleatëve për të mbështetur Kievin.
Garancia e sigurisë kolektive e NATO-s – neni 5 i traktatit të saj themelues – është shtylla mbi të cilën mbështetet besueshmëria e saj. Është një detyrim politik i të gjitha shteteve anëtare që t’i vijnë në ndihmë çdo anëtari, sovraniteti ose territori i të cilit mund të sulmohet.
Në samitin e tyre në Uashington në korrik, 32 anëtarët e NATO-s thanë se Ukraina ishte në një rrugë “të pakthyeshme” drejt anëtarësimit. Një vendim mbi ofertën për të nisur bisedimet e pranimit nuk ka gjasa të pritet përpara samitit të ardhshëm në Holandë në qershor.
Pavarësisht përpjekjeve të tij për të tërhequr partnerët perëndimorë në plan, asnjëri prej tyre nuk ka folur ende publikisht.
Shtëpia e Bardhë tha se Zelenskyy dhe Biden folën me telefon më vonë të mërkurën për një paketë të re prej 425 milionë dollarësh në ndihmë të sigurisë për Ukrainën nga Uashingtoni.
E pyetur për “planin e fitores” të Ukrainës, sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karine Jean-Pierre, tha: “Ky është plani i tyre dhe ata duhet ta komentojnë atë”, duke shtuar se SHBA do të vazhdojë të “shtrijë mbështetjen tonë ndaj shfaqjes së ukrainasve në fushën e betejës”. Biden do të udhëtojë për në Gjermani, ku të premten do të takohet me kancelarin Olaf Scholz.
Ligjvënësit reaguan ndryshe ndaj planit të Zelenskyy dhe nëse ai mund të zbatohet.
“Së pari, nuk është një plan. Një plan do të thotë diçka me hapa konkretë”, tha deputeti i opozitës Oleksii Honcharenko. “Është një lloj liste dëshirash nga Ukraina për partnerët tanë se si mund dhe duhet të na mbështesin. Dhe kjo nuk duket realiste. Ne prisnim një bisedë vërtet serioze për situatën dhe strategjinë, dhe nuk është kështu.
Ai tha se ishte “kontradiktore” të parashtronte një plan që supozohej se kishte të bënte me fitoren ndërsa Rusia po përparonte në lindje.
Deputeti Oleksandr Merezhko nga partia e Zelenskyy e quajti planin “realist dhe mjaft pragmatik”, duke shtuar: “Ai mund të zbatohet nëse marrim ndihmë dhe mbështetje të mjaftueshme nga aleatët dhe partnerët tanë”.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov e quajti atë “të paqëndrueshme” dhe zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse Maria Zakharova e quajti atë “një koleksion sloganesh jokoherente”.
Në fjalimin e tij, Zelenskyy gjithashtu nënvizoi pretendimin e tij të fundit se Koreja e Veriut po dërgon personel ushtarak dhe municione për të ndihmuar Rusinë në përpjekjet e saj të luftës dhe se Irani dhe Kina po ndihmojnë gjithashtu Moskën.
Ai vuri në dukje se Ukraina është e pasur me burime natyrore, duke përfshirë “metale të rëndësishme me vlerë miliarda dollarë” si uraniumi, titani, litiumi, grafiti dhe të tjera.
Këto burime, si dhe prodhimi bujqësor i vendit, janë një nga qëllimet kryesore të Rusisë në luftë, por mund të ndahen me partnerët për të nxitur ekonominë e njëri-tjetrit, tha ai. Po kështu, trupat ukrainase të ngurtësuara nga beteja do të ishin një aset për përpjekjet e NATO-s për të mbajtur Rusinë larg, shtoi Zelenskyy./AP/