Brukseli lëviz për të përdorur 204 miliardë dollarë pasuri ruse për kredi ndaj Ukrainës

Liderët e BE-së do të ngarkojnë Komisionin Evropian më 23 tetor me hartimin e një propozimi ligjor për të përdorur 176 miliardë euro (204 miliardë dollarë) të aseteve shtetërore ruse të ngrira për një kredi ndaj Ukrainës – një lëvizje që mund të mbulojë pjesën më të madhe të nevojave financiare të Kievit për tri vitet e ardhshme.

Diplomatët evropianë që folën për RFE/RL besojnë se ka një mundësi që e gjithë skema të miratohet deri në fund të këtij viti dhe se kjo do të ndihmonte në plotësimin e mungesës së pritshme nëse Shtetet e Bashkuara nuk do të jenë më të gatshme të financojnë Kievin në të njëjtën masë si më parë.

Ideja nuk është të konfiskohen asetet ruse, të cilat kryesisht mbahen në kompaninë e tregjeve financiare me bazë në Belgjikë Euroclear, por më tepër t’i zëvendësojë ato me obligacione të lëshuara nga Komisioni Evropian dhe të mbështetura nga shtetet anëtare të BE-së dhe potencialisht vendet e tjera të Grupit të Shtatës (G7) dhe partnerët e tjerë.

Paratë më pas do t’i shkojnë Kievit në vitet 2026-2028 si një e ashtuquajtur “kredi dëmshpërblimi,” të cilën Ukraina do të duhet ta shlyejë vetëm pasi Rusia të paguajë dëmshpërblimet e luftës.

Përafërsisht, tri çështje ende duhet të zgjidhen dhe do të negociohen në javët e ardhshme. Së pari, janë çështjet ligjore, të ngritura kryesisht nga Belgjika, vendi pritës i Euroclear. Më pas ka debate rreth asaj se për çfarë mund t’i shpenzojë Ukraina paratë, të nxitura kryesisht nga Franca. Dhe së fundi, ekziston një diskutim më i gjerë rreth asaj se kush do të marrë pjesë, si, dhe çfarë rreziqesh përfshin kjo.

Shqetësimet e Belgjikës

Belgjika druan se disa vende jo-anëtare të BE-së – si Kina, për shembull – do të fillonin të tërhiqnin pasurinë e tyre sovrane në Euroclear nga frika se mund të sekuestrohej për arsye politike. Ky është një shqetësim që është shprehur edhe nga Banka Qendrore Evropiane (BQE).

Komisioni Evropian, megjithatë, e ka bërë të qartë në një dokument diskutimi të parë nga RFE/RL se ndërmarrja e këtyre hapave nuk është konfiskim, pasi paratë kryesore do të mbeten ende të paprekura. Është gjithashtu një masë e vetme dhe e përkohshme.

Belgjika gjithashtu shqetësohet se mund t’i duhet t’i kthejë paratë vetë nëse Rusia e padit në gjykatë dhe fiton, megjithëse Komisioni Evropian ka theksuar se urdhrat gjyqësorë rusë nuk janë të zbatueshëm në BE.

Më e rëndësishmja, është propozuar edhe një sistem i garancive dypalëshe nga shtetet anëtare individuale, të cilat do të zëvendësoheshin në vitin 2028 kur të hyjë në fuqi buxheti i ri afatgjatë i BE-së.

Përdorimi i Fondeve dhe Unanimiteti

Pastaj është çështja se si duhet t’i lejohet Ukrainës t’i shpenzojë afërsisht 45 miliardë euro (52 miliardë dollarë) që do të merrte çdo vit.

Franca ka insistuar zëshëm që paratë duhet të përdoren kryesisht për prokurimin e mbrojtjes në Evropë, ndërsa të tjerët kanë kërkuar më shumë fleksibilitet.

Komisioni Evropian ka sugjeruar një kompromis me “dy shtylla” – ku një pjesë e parave do të shpenzohej për “bazën teknologjike dhe industriale të mbrojtjes së Ukrainës dhe integrimin e saj në industrinë evropiane të mbrojtjes, përfshirë përmes prokurimit të materialit të mbrojtjes,” dhe pjesa tjetër të përdorej për mbështetje klasike buxhetore.

Tani, çështja është nëse të gjitha 27 shtetet anëtare të BE-së do ta mbështesin planin.

Unanimiteti nuk kërkohet për miratimin e kredisë së dëmshpërblimit, por sa më shumë shtete anëtare të regjistrohen, aq më i gjerë ndahet rreziku.

Brukseli në mënyrë ideale dëshiron të ketë disa nga vendet e G7 në bord për të siguruar që kjo të mos jetë vetëm një ndërmarrje e BE-së, duke pasur parasysh se ka asete të bankës qendrore ruse edhe gjetkë. Kjo gjithashtu do të ndihmonte në parandalimin e ikjes së mundshme të aseteve të mbajtura në euro nëse, për shembull, Britania dhe Japonia gjithashtu angazhohen.

Një zyrtar i BE-së i tha RFE/RL se nëse, të themi, Hungaria dhe Sllovakia nuk bashkohen, kjo mund të kompensohet nga disa vende të pasura jo-anëtare të BE-së që ofrohen në vend të tyre./Rferl/