“Zonja e Hekurt” e re e Japonisë, Sanae Takaichi – një fitore për Tajvanin, një shuplakë në fytyrë për Kinën

Pas javësh manovrash politike dhe trazirash të brendshme brenda partisë, Partia Liberale Demokratike (LDP) në pushtet në Japoni ka zgjedhur Sanae Takaichi si udhëheqësen e saj të re, duke e vendosur atë në rrugën për t’u bërë kryeministrja e parë femër e Japonisë. Fitorja e saj shënon jo vetëm një ndarje simbolike me rendin politik patriarkal të Japonisë, por edhe një kthim në një qëndrim më të ashpër, të drejtuar nga siguria kombëtare – veçanërisht ndaj Pekinit.

Ngjitja e Takaichi vjen në një kohë trazirash të forta për LDP-në. Në vitin 2024, rivali i saj i moderuar, Shigeru Ishiba, fitoi udhëheqjen e partisë, duke e mposhtur ngushtë në një balotazh, vetëm për t’u përballur më pas me një cikël të vështirë zgjedhor. LDP dhe partneri i saj i koalicionit, Komeito, humbën shumicën e tyre, duke e detyruar Ishibën të qëndronte në pushtet sa më gjatë që të ishte e mundur.

Megjithatë, në mes të këtij viti, presioni në rritje i brendshëm dhe rënia e popullaritetit e detyruan Ishibën të njoftonte dorëheqjen e tij si udhëheqës i partisë dhe kështu si kryeministër. Kjo, nga ana tjetër, hapi derën për një garë të re për lidership, duke vënë përballë Takaichi-n, i cili përfaqësonte anëtarët më të djathtë të LDP-së, kundër kandidatëve më të moderuar.

Si rezultat, Takaichi mbizotëroi mbi Ministrin e Bujqësisë Shinjiro Koizumi, gjë që u prit me një nxitje të konsiderueshme në tregjet financiare: Indeksi Nikkei i Japonisë u rrit me 4.5%, duke reflektuar pritjet e investitorëve për stimuj të rinj fiskalë dhe një vazhdimësi të politikave pro-biznes të epokës Shinzo Abe.

Fakti që Takaichi është cilësuar vazhdimisht si pasardhësja e Abe-s nuk ka kaluar pa u vënë re nga shumë votues japonezë.

Gjatë mandatit të Abe-s si kryeministre, ajo mbajti disa poste të rëndësishme, më së shumti atë të Ministres së Punëve të Brendshme dhe Komunikacionit. Kohët e fundit, ajo shërbeu si Ministre e Shtetit për Sigurinë Ekonomike nën kryeministrin e atëhershëm Fumio Kishida.

Ajo do të konfirmohet si kryeministrja e ardhshme e Japonisë më 15 tetor.

Takaichi, 64 vjeç, është shoqëruar prej kohësh me krahun konservator të vijës së ashpër të Japonisë. Ajo citon hapur Margaret Thatcher si burimin e saj të frymëzimit: personalitet të fortë, bindje dhe vendosmëri kombëtare, të zbutura nga “ngrohtësia femërore”, siç raportuan disa media britanike gjatë fundjavës.

Brenda vendit, axhenda e saj e politikave të brendshme dhe ekonomike nuk është shumë e ndryshme nga ajo e Thatcher dhe tenton drejt një ringjalljeje të Abenomics, e cila parashikonte një përzierje të stimulit fiskal, uljes së taksave dhe lehtësimit monetar, që synonte nxitjen e rritjes në Japoni, duke luftuar deflacionin dhe, më e rëndësishmja, duke tërhequr elektoratin kryesor të LDP-së.

Megjithatë, terreni më i diskutueshëm i Takaichi-t qëndron në mbrojtje, siguri dhe veçanërisht në politikën e jashtme.

Ajo është një avokate e hapur e rishikimit të kushtetutës pacifiste të pasluftës së Japonisë dhe formalizimit të rolit të Forcave të Vetëmbrojtjes si një forcë ushtarake, siç kanë raportuar Reuters dhe FT.

Ajo gjithashtu e ka përshkruar një krizë në Tajvan – nëse Kina pushton – si një krizë të Japonisë. Fakti që “Zonja e Hekurt” origjinale nga Grantham, Lincolnshire, iu kundërvu me vendosmëri kërcënimit argjentinas në vitin 1982 kur Ishujt Falkland u pushtuan nga Argjentina, duke dërguar një forcë pune për të çliruar ishujt, nuk do t’i shpëtojë “Zonjës së Hekurt” të re të Japonisë kur bëhet fjalë për mbrojtjen e Tajvanit – vetë një ish-territor japonez dhe një destinacion jashtëzakonisht i popullarizuar pushimesh për japonezët e ditëve të sotme.

Po aq bezdisëse për Kinën është se Takaichi thuhet se viziton rregullisht Faltoren Yasukuni, e cila shihet nga Pekini si një shuplakë politike në fytyrë për shkak të nderimit të viktimave japoneze të kohës së luftës, përfshirë një numër kriminelësh lufte të dënuar.

Kur bëhet fjalë konkretisht për Kinën, Takaichi ka mbajtur një qëndrim të ashpër. Ajo ka kritikuar vazhdimisht vendosmërinë rajonale të Pekinit dhe i ka kërkuar Tokios të mbajë një qëndrim më të ashpër për çështjet nga Tajvani deri në Detin e Kinës Lindore. Ajo pritet të vazhdojë drejtimin e saj politik, megjithëse Politico raportoi në fillim të tetorit se Takaichi e kishte përshkruar veten si një “konservatore e moderuar” në prag të zgjedhjeve.

Të thuash se qëndrimi i Takaichi-t si kryeministre japoneze mund të çojë në rritje të tensioneve me Pekinin do të ishte, siç e kanë vënë re tashmë vëzhguesit e hershëm të Japonisë, një nënvlerësim i madh.

Ndërsa ajo përballet me probleme ekonomike në vend, duke përfshirë inflacionin, pagat e pandryshuara dhe një popullsi në plakje, Takaichi do të duhet të tregojë aftësitë e saj diplomatike në politikën e jashtme, veçanërisht ndërsa SHBA-të dhe Japonia mbajnë një qëndrim më të ashpër ndaj Kinës.

Prirja e saj ndaj Tajvanit është vënë re tashmë në ishull dhe është mirëpritur nga shumë njerëz.

Pekini ka reaguar tashmë me kujdes dhe në mënyrë të parashikueshme, duke e përshkruar zgjedhjen e saj si një çështje të brendshme për Japoninë, ndërsa, sipas SCMP, i kërkon Tokios të respektojë angazhimet e mëparshme për çështje të tilla si historia – dhe Tajvani; në gjuhën kineze, kjo përkthehet si: “Mos bëni zhurmë për çështje që ndikojnë drejtpërdrejt në pretendimet e Kinës ndaj ishullit tashmë të pavarur dhe vetëqeverisës”.

Në këtë kuptim, zgjedhja e Takaichi-t dhe qëndrimi i saj ndaj Kinës në vitet e fundit e vendosin Tokion në një pikë të ndjeshme diplomatike. Mënyra se si ajo e balancon vendosmërinë me përmbajtjen ndaj Kinës në muajt e ardhshëm do të vërë në provë aftësinë e Japonisë për të ruajtur ekuilibrin strategjik midis Uashingtonit dhe Pekinit.

Megjithatë, për momentin, Tajvani është fituesi më i madh nga ngritja në pushtet e Sanae Takaichi-t./Intellinews/