Së pari ajo luftoi kundër Millosheviqit, tani kjo shkrimtare serbe po i bashkohet protestave kundër Vuçiqit

Përmbledhje

Shkrimtarja serbe Anja Mijoviq protestoi për herë të parë kundër Slobodan Millosheviqit në Beograd 25 vjet më parë.

Tani, në moshën 50 vjeç, ajo është rikthyer në rrugë për t’u bashkuar me demonstratat e ripërtërira antiqeveritare në Serbi.

Ajo sheh paralele të qarta midis protestave të sotme dhe atyre që i dhanë fund sundimit të Millosheviqit.

Anja Mijoviq ishte një nënë e re që shtynte një karrocë fëmijësh kur mori pjesë në protestat kundër udhëheqësit jugosllav Slobodan Millosheviq 25 vjet më parë. Sot, ajo ka nevojë për një kornizë për të ecur për të marrë pjesë në demonstratat antiqeveritare që kanë vazhduar prej muajsh në të gjithë Serbinë.

“Ne ishim të rinj, ishim fëmijë”, tha autorja 50-vjeçare për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë, duke reflektuar mbi luftërat politike që u zhvilluan me dekada larg njëra-tjetrës.

Mijoviq studioi studime teatri në Beograd në vitet 1990, një periudhë e shënuar nga politikat nacionaliste serbe të Millosheviqit dhe një seri konfliktesh të përgjakshme. Ajo ishte midis turmave që protestuan kur Millosheviçi refuzoi të pranonte humbjen zgjedhore, duke e detyruar atë të jepte dorëheqjen më 5 tetor 2000.

“Kur ai ra, thashë: E kam përmbushur detyrën time. Dhe u ktheva në një jetë normale”, tha ajo.

Menjëherë pas kësaj, qeveria e re e zgjedhur në mënyrë demokratike e vendit ia dorëzoi Millosheviqin Gjykatës Ndërkombëtare Penale në Hagë, ku ai u padit për akuzat për gjenocid, krime kundër njerëzimit dhe krime lufte.

Mijoviq tha se ajo dhe protestues të tjerë të rinj nuk e kishin imagjinuar kurrë se Serbia do të shihte përsëri protesta masive. “Duke parë prapa sot, e kuptoj sa gabim kishim.”

Protestat aktuale, të cilat filluan në nëntor të vitit të kaluar, janë më të mëdhatë në Serbi që nga epoka e Millosheviqit. Ato u nxitën nga shembja e çatisë së stacioni treni në qytetin e Novi Sadit.

Gjashtëmbëdhjetë persona u vranë në tragjedi. Publiku u trondit kur doli në dritë se praktikat korruptive kishin çuar në ndërtimin e dobët të stacionit, një projekt kryesor qeveritar i udhëhequr nga kompanitë kineze.

Kërkesat për llogaridhënie kanë evoluar me kalimin e kohës në një protestë më të gjerë antiqeveritare dhe mund të përfaqësojnë sfidën më të madhe deri më tani për sundimin gjithnjë e më autoritar të Presidentit Aleksandar Vuçiq. Protestuesit po kërkojnë dorëheqjen e tij dhe zgjedhje të reja. “Beogradi është bota”

Edhe pse situata sot është shumë e ndryshme nga 25 vjet më parë, Mijoviç argumenton se studentët e sotëm po vazhdojnë një luftë që filloi atëherë.

“Është pikërisht i njëjti skenar… Ne u ngritëm dhe mbajtëm tabelën e famshme ‘Beogradi është bota'”, tha ajo, duke iu referuar një slogani të asaj kohe.

Mesazhi ishte se Beogradi ishte pjesë e botës së gjerë, edhe nëse ishte nën sundim jodemokratik. Ky slogan tani është ringjallur nga protestuesit që mbanin pankarta me mbishkrimin “Beogradi është përsëri bota”.

Megjithatë, Mijoviq thotë se lidhjet shkojnë më thellë sesa thjesht slogane, duke aluduar në rolin e mëparshëm të Vuçiqit si ministër i informacionit nën Millosheviqin, një pozicion që ai e përdori për të vendosur kufizime drakoniane mbi median.

“Askush i përfshirë në qeverinë [e Millosheviqit] nuk duhet të lejohet më kurrë të mbajë poste publike”, tha ajo.

Që atëherë Vuçiq është përpjekur të distancohet nga aktivitetet e tij në atë kohë, duke braktisur pozicionet e mëparshme nacionaliste dhe duke u zotuar ta udhëheqë Serbinë në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, ai gjithashtu mban lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën dhe është kritikuar për standardet e dobëta të demokracisë dhe lirisë së medias në Serbi. Freedom House, një organizatë pro-demokracisë me seli në SHBA, thotë se sundimi i Vuçiqit ka “gërryer vazhdimisht të drejtat politike dhe liritë civile”. Ndërkohë, policia serbe ka përdorur dhunë kundër protestuesve paqësorë, duke përfshirë gaz lotsjellës dhe granata zhurmuese. Ka pasur akuza për rrahje dhe brutalitet policor.

Kjo nganjëherë shoqërohej me deklarata të ashpra nga Vuçiq, i cili i akuzoi protestuesit për “terrorizëm” dhe përpjekje për të shkatërruar vendin. Për Mijoviq, edhe kjo është një kujtesë e atmosferës së rinisë së saj.

“Ne të gjithëve na quanin mercenarë të huaj dhe tradhtarë të vendit tonë. Gjyshja ime nuk besonte se e kisha shitur vendin tim, por ajo i përmbahej narrativës se ishim droguar”, kujton ajo.

Në vitet që pasuan, Mijoviq ka ndërtuar një karrierë të suksesshme si autore, e specializuar në trillera rreth krimit dhe korrupsionit në Serbinë e sotme.

“Mbaj mend gjithçka që na ndodhi dhe e arkivoj… në mënyrë që brezat e ardhshëm të kuptojnë se në çfarë shpelle jetojmë”, thotë ajo./Rferl/