Rusia po e shantazhon Vuçiçin, a do të guxojë Serbia të shtetëzojë Industrinë Serbe të Naftës?

Presidenti serb, Aleksandar Vuciq po përballet me një dilemë të pashembullt: të pranojë kërkesat amerikane dhe të largohet nga kontrolli rus, duke rrezikuar reagimin politik të Moskës ose të mbrojë interesat ruse, duke rrezikuar izolimin ndërkombëtar dhe sigurinë e furnizimit me naftë. Në qendër të ‘krizës’ qëndron kontrolli i NIS, ku Gazprom Neft zotëron 44.85% të aksioneve, shteti serb 29.87%, ndërsa kompani të lidhura me Gazprom mbajnë mbi 11%.

Me vendimin e prerë të Shteteve të Bashkuara që kërkon tërheqjen e plotë të rusëve nga Industria Serbe e Naftës, i cili daton që nga shkurti i këtij viti, por që i paraqitet publikut serb herë pas here si diçka e re, Aleksandar Vuçiq duket se është mbështetur pas murit dhe është shantazhuar nga rusët në mënyrë që ai ende të mos guxojë të shtetëzojë Industrinë Serbe të Naftës.

Mediat ruse shkruan ditën tjetër, dhe kjo iu përcoll publikut serb edhe nga ministrja e Minierave dhe Energjisë Dubravka Đedović-Handanović, duke thënë se Serbia mbështet këtë iniciativë ruse – se pronari rus i NIS pranon të transferojë kontrollin e kompanisë te një palë e tretë.

SHBA-të futën sanksione të plota ndaj NIS për shkak të pronësisë së saj me shumicë ruse më 9 tetor.

“Ne vazhdimisht po marrim rreziqe për shkak të marrëdhënieve tona me rusët, bankat tona po marrin rreziqe”, tha Vuçiq, i cili i tha ministrit të Financave Sinisa Malo se ai “e kupton panikun e tij, por jo ta përhapë atë”.

“Nëse është e nevojshme, shkoni për një ribalancim të buxhetit”, tha Vuçiq.
Aksionet kontrolluese në NIS i përkasin Gazprom Neft të Rusisë – 44.85 përqind, Serbia zotëron 29.87 përqind të aksioneve, dhe kompania Intelligence e Shën Petersburgut, e lidhur me Gazprom Capital, kontrollon 11.30 përqind. Pjesa tjetër e letrave me vlerë është në duart e aksionarëve të pakicës.

Në një seancë qeveritare të thirrur urgjentisht së fundmi, Vuçiq tha se vendimi përfundimtar për zgjidhjen për NIS duhet të merret brenda shtatë ditëve të ardhshme, dhe shtoi se, nëse rusët nuk arrijnë të bien dakord me partnerët e tyre për çmimin, Serbia do të ofrojë një çmim më të mirë për pjesën ruse të NIS, duke treguar se nuk dëshiron që prona e askujt të konfiskohet ose sekuestrohet.

“Duhet të marrim një vendim përfundimtar deri javën tjetër. Nëse nuk bien dakord për çmimin me partnerët e tyre evropianë dhe aziatikë, sugjerimi im është që të merrni në konsideratë të na ofroni një çmim më të mirë.

Edhe pse nuk jemi zgjedhja e tyre, nuk ishim zgjedhja ruse, supozoj se ata menduan se mund ta përfundonin me menaxhmentin, ne duhet të ofrojmë një çmim më të lartë”, theksoi Vuçiq.
Vuciq njoftoi se do të bisedonte vetë me rusët dhe shtoi se meqenëse kushti është të pranohen bisedimet mbi pronësinë, “shpresoj që partnerët aziatikë dhe evropianë me të cilët po flasin rusët do të pranojnë të negociojnë mbi pronësinë”.

Ai shprehu besim se do të zhvillojë bisedime me partnerë potencialë aziatikë të Federatës Ruse dhe me partnerë potencialë evropianë të Federatës Ruse.

“Këta janë miqtë tanë, këta janë gjithmonë investitorë të mirëpritur në vendin tonë. Nëse ata bien dakord për një çmim, dhe ne do t’u kërkojmë që të bien dakord shpejt, kjo do të jetë shumë më mirë për ne. Nëse ata nuk bien dakord për një çmim, ne do të ofrojmë një çmim më të lartë, në mënyrë që ta blejmë, sepse duam të paguajmë edhe më shumë, dhe këtë ua them hapur qytetarëve, sepse nuk duam t’i marrim asgjë askujt. Dhe nuk dua të marr pjesë në këto lojëra në atë mënyrë”, tha ai.
Ai tha se do t’u kërkonte amerikanëve të na ndihmonin, edhe pse ata, siç tha ai, e prodhuan këtë, në mënyrë që të na mundësonin të kishim një lloj rrjedhjeje nafte, në mënyrë që Rafineria të mund të funksiononte.

Ai tha se Serbia nuk ishte zgjedhja e Rusisë për pronarin e NIS, por se në fund të fundit, nëse të tjerët nuk e duan, Serbia duhet ta rrisë çmimin më lart.

“Nëse nuk kemi zgjidhje tjetër, pavarësisht se sa, pavarësisht se sa kushton, do të gjejmë para, do të flasim me evropianët dhe me të gjithë të tjerët. Do të sigurojmë para… Dua të shmang konfiskimin, shtetëzimin dhe sekuestrimin e pronës me çdo kusht. Kjo nuk është shumica jonë, kjo është shumica e Rusisë”, tha ai.

SHBA-të vendosën sanksione ndaj NIS më 10 janar, por Beogradi ka kërkuar disa herë shtyrje. Shtyrja e fundit përfundoi më 26 shtator dhe u zgjat deri më 8 dhe 9 tetor.

Operatori i tubacionit të naftës Adriatik JANAF në Kroaci njoftoi se për shkak të hyrjes në fuqi të sanksioneve, po pezullon bashkëpunimin me kompaninë serbe.

Sipas ish-zëvendëskryeministrit të Serbisë dhe kreut të BIA-s, Aleksandar Vulin, Beogradit po i kërkohet të sekuestrojë pjesën e NIS që është në pronësi ruse dhe të dëmtojë përgjithmonë lidhjet me Moskën.

Vuçiq më parë premtoi se në rast të problemeve serioze në punën e NIS, autoritetet do ta merrnin situatën në duart e tyre. Ai e pa të vetmen rrugëdalje shtetëzimin e kompanisë. Në të njëjtën kohë, ai vuri në dukje se nuk donte të vepronte në këtë mënyrë, pasi do të ishte hapi i fundit./The Geopost/