Pse Donetsku ka kaq shumë rëndësi për mbrojtjen e Ukrainës

Një mësim kyç nga samiti i Alaskës është se Presidenti rus Vladimir Putin thuhet se dëshiron të ngrijë luftën në Ukrainë përgjatë vijës aktuale të frontit në këmbim të dorëzimit të pjesës tjetër të rajonit të Donetskut.

Rusia kontrollon rreth 70% të rajonit (oblastit), përfshirë kryeqytetin e tij me të njëjtin emër, pas më shumë se një dekade luftimesh, gjatë të cilave Donetsku dhe Luhansku fqinj ishin qendra e përgjakshme e konfliktit.

Nëse Rusia do të pushtonte të gjithë Donetskun, ajo do të çimentonte pretendimin e saj të panjohur ndërkombëtarisht për oblastin dhe do të shmangte humbjet e mëtejshme të rënda ushtarake.

Një tërheqje ukrainase nga Donetsku perëndimor jo vetëm që do të thoshte një humbje të madhe toke, me perspektivën e një vale të re refugjatësh, por edhe shembjen e një bastioni kundër çdo përparimi të ardhshëm rus.

Këtu shohim pse kjo zonë është kaq e rëndësishme.

Sipas një vlerësimi të Reuters, Ukraina ende mban rreth 6,600 kilometra katrorë (2,548 milje katrorë) të territorit në Donetsk.

Rreth një çerek milioni njerëz ende jetojnë atje, njoftuan zyrtarët vendas së fundmi.

Qendrat kryesore urbane përfshijnë Kramatorsk, Sloviansk, Kostiantynivka dhe Drozhkivka.

Është pjesë e rajonit më të rëndësishëm industrial të Ukrainës, Donbasit (Pellgut të Donetsit), megjithëse ekonomia e tij është shkatërruar nga lufta.

“Realiteti është se këto burime ndoshta do të jenë të paarritshme për të paktën një dekadë për shkak të minave [tokësore]…” tha për Reuters Dr. Marnie Howlett, lektore e lartë në politikën ruse dhe të Evropës Lindore në Universitetin e Oksfordit.

“Këto zona janë shkatërruar plotësisht, këto qytete janë rrafshuar plotësisht.”

Cila është vlera ushtarake e zonës?

Një raport i kohëve të fundit nga Instituti Amerikan për Studimin e Luftës (ISW) përshkruan një “rrip fortese” që shtrihet 50 km përgjatë Donetskut perëndimor.

“Ukraina ka investuar kohë, para dhe përpjekje gjatë 11 viteve të fundit për të përforcuar rripin e fortesës dhe për të ndërtuar një industri dhe infrastrukturë të rëndësishme mbrojtëse”, thuhet në të.

Raportet nga rajoni flasin për llogore, bunkerë, fusha minash, pengesa antitank dhe tela me gjemba.

Forcat ruse që sulmojnë drejt Pokrovskut “po bëjnë një përpjekje për ta pushtuar atë, gjë që ka të ngjarë të zgjasë disa vjet”, argumenton ISW.

Fortifikimet janë sigurisht pjesë e mbrojtjes së Ukrainës, por edhe topografia luan një rol.

“Terreni është relativisht i mbrojtshëm, veçanërisht vendi i lartë Khasiv Yar, i cili mbështet vijën mbrojtëse të Ukrainës”, tha për BBC News Nick Reynolds, një bashkëpunëtor kërkimor në luftën tokësore në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara (RUSI) të Britanisë.

Megjithatë, ai shton: “Nëse shikoni topografinë e Donbasit dhe Ukrainës lindore në përgjithësi, terreni në tërësi nuk është veçanërisht i favorshëm për ukrainasit.”

“Qyteti i Donetskut ndodhet në një vend të lartë. Në perëndim, është i gjithi në zbritje, gjë që nuk është pikërisht e favorshme për ukrainasit në aspektin e operacioneve mbrojtëse.

Kjo nuk ka të bëjë vetëm me luftime të afërta ose vështirësi në ngjitje dhe zbritje, por edhe me vëzhgimin dhe për këtë arsye aftësinë për të koordinuar zjarrin e artilerisë dhe format e tjera të mbështetjes me zjarr pa pasur nevojë të përdorni dronë.

Në mënyrë të ngjashme, vendi më i lartë është më i përshtatshëm për përhapjen e radios dhe për këtë arsye për koordinimin e dronëve.”

Khasiv Yar, të cilin rusët pretenduan së fundmi se e kishin pushtuar, “është një nga zonat e fundit të larta që ende kontrollohen nga ukrainasit”, thotë ai.

Informacioni nga imazhet satelitore, qoftë nga partnerët ndërkombëtarë të Ukrainës apo nga burime komerciale, është shumë i rëndësishëm, vëren Reynolds, “por kjo nuk është e njëjta gjë me të qenit në gjendje të koordinosh drejtpërdrejt misionet e tua taktike”.

A i duhet ushtrisë ruse i gjithë Donetsku?

Pjesa perëndimore e Donetskut është vetëm një pjesë e vogël e një vije fronti prej rreth 1,100 km, por është vendi ku ndodhën disa nga sulmet më të ashpra ruse këtë verë.

Megjithatë, nëse Moska do t’i devijonte forcat e saj tokësore në një drejtim tjetër, është e dyshimtë nëse ato do të bënin përparim më të mirë atje.

“Në jug, vija e frontit në Zaporizhia tani i ngjan shumë asaj në Donbas, kështu që do të ishte thjesht çështje luftimi edhe përmes pozicioneve të zgjeruara mbrojtëse atje”, thotë Reynolds.

“Rusët përballen me të njëjtin problem në veri duke u përpjekur të kalojnë me luftë, kështu që ata sigurisht nuk do të rrëzonin një derë të hapur.”

A do të ishte Ukraina në gjendje të rindërtonte mbrojtjen e saj më në perëndim?

Teorikisht, nëse arrihet një marrëveshje paqeje, ukrainasit mund ta zhvendosin vijën e tyre më në perëndim.

Sigurisht, do të ekzistonte problemi i terrenit të pafavorshëm, dhe ndërtimi i mbrojtjeve të thella do të kërkonte kohë, madje edhe me ndihmën e kontraktorëve civilë që nuk duhet të punojnë nën zjarr.

Por teoria është një gjë, dhe bashkëpunëtori kërkimor i Rusisë për Luftën Tokësore nuk mund ta imagjinojë ushtrinë ukrainase që të heqë dorë nga Donetsku perëndimor pa luftë.

“Edhe nëse administrata Trump përpiqet të përdorë mbështetjen e vazhdueshme të SHBA-së ose garancitë e sigurisë si levë,” thotë Nick Reynolds, “duke pasur parasysh sjelljen e kaluar të Rusisë dhe qasjen e qartë transaksionale të qeverisë amerikane, është e vështirë të imagjinohet që qeveria ukrainase të heqë dorë nga ky territor.”

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy ka deklaruar se vendi i tij do të refuzojë çdo propozim rus për të hequr dorë nga rajoni i Donbasit në këmbim të një armëpushimi, duke argumentuar se territori lindor mund të përdoret si një platformë nisjeje për sulme të ardhshme./BBC/