Lufta hibride ka filluar, thotë për Euronews zyrtari i lartë i NATO-s

Në një intervistë me Euronews, Manfred Boudreaux-Dehmer, Shefi i Parë i Informacionit i NATO-s, zbulon se si Aleanca po i përgjigjet sfidave të paraqitura nga sulmet e reja hibride.

Anëtarët e NATO-s, veçanërisht në Evropë, janë gjithnjë e më të shqetësuar për një valë sulmesh të dyshuara hibride nga Rusia në muajt e fundit.

Këto përfshijnë sulme kibernetike, fushata dezinformimi dhe ngacmime me dronë.

Si pjesë e kësaj ndërhyrjeje të dyshuar, aeroportet në vende si Danimarka dhe Gjermania janë detyruar të mbyllen në javët e fundit për shkak të shikimeve të dronëve të panjohur, duke shkaktuar vonesa të konsiderueshme për pasagjerët.

Zyrtarët evropianë thonë se qëllimi është të prishet jeta e përditshme dhe të minohet morali i qytetarëve evropianë.

Në një intervistë me Euronews, Manfred Boudreaux-Dehmer, Shefi i Parë i Informacionit (CIO) i NATO-s, vlerëson se këto sulme ka të ngjarë të bëhen më të shpeshta në të ardhmen.

Pasi foli mbi rezistencën kibernetike në Forumin e Drejtorëve të IT 2025, Boudreaux-Dehmer i tha Euronews se Aleanca po bën gjithçka që është në fuqinë e saj për të mbrojtur një miliard qytetarët e 32 shteteve të saj anëtare.

Euronews: Vendet e NATO-s po përballen gjithnjë e më shumë me sulme hibride që kombinojnë sulmet kibernetike, dezinformimin dhe bllokimin e sinjaleve nga dronë. Sa mirë është e përgatitur Aleanca për këtë lloj të ri lufte hibride?

Manfred Boudreaux-Dehmer: Mendoj se jemi shumë mirë të përgatitur dhe po bëjmë gjithnjë e më shumë. Keni plotësisht të drejtë, lufta e së ardhmes nuk është më një luftë kinetike në fushën e betejës siç e njohim nga historia. Ekziston një aspekt hibrid. Po investojmë shumë kohë, energji dhe përpjekje për t’u përgatitur sa më mirë të jetë e mundur për këtë luftë hibride të së ardhmes.

Euronews: A zbulojnë incidentet e fundit me dronë që kanë paralizuar aeroportet dhe hapësirën ajrore evropiane boshllëqe në mekanizmat e mbrojtjes kolektive të NATO-s?

Boudreaux-Dehmer: Nuk mendoj se janë boshllëqe. Mendoj se ajo që po ndodh është se teknologjia po evoluon, dhe ne e kemi parë këtë, dhe tani ka këto sulme në rritje me dronë që na shqetësojnë në të gjithë Aleancën. Dhe ato kanë shkaktuar ndërprerje të mëdha. Aeroporti i Brukselit u prek, Aeroporti i Mynihut dhe shumë aeroporte.

Ne morëm masa të menjëhershme. Tani po përqendrohemi posaçërisht në këtë kërcënim nga dronët, i cili është diskutuar edhe në nivelin e BE-së: si të ndërtohet një mur mbrojtës nga dronët, si të bëhen gjëra të ndryshme me dronë.

Unë mendoj se që tani e tutje, gjithmonë do të ketë një përmirësim në teknologji nga ana tjetër, dhe kjo është diçka që duhet ta adresojmë dhe ta mendojmë, të përgatitemi vazhdimisht dhe të përmirësojmë atë që bëjmë për të mbrojtur Aleancën.

Euronews: A duhej të kishim qenë më proaktivë?

Boudreaux-Dehmer: Mendoj se është e paparashikueshme. Duhet të reagojmë ndaj asaj që ndodh. Dhe jam vërtet krenare, kur shoh se çfarë kanë bërë ekipet në vende të ndryshme, si dhe NATO, dhe sa shpejt kemi reaguar.

Euronews: Duket se teknologjia po i bën konfliktet më të paparashikueshme. Çfarë mesazhi do t’u jepnit evropianëve që kanë frikë se lufta dixhitale po i tejkalon aftësitë tona mbrojtëse?

Boudreaux-Dehmer: Nuk mendoj se është kështu. Mendoj se gjithmonë ka, siç e përmenda, një spirale lart: shfaqen aftësi të reja teknike dhe përdoren nga kundërshtarët tanë, por ato përdoren edhe nga ne.

Është thjesht detyra jonë të përgatitemi sa më mirë që të jemi më të shpejtë, të përdorim teknologjinë me mençuri dhe t’u përgjigjemi kërcënimeve me të cilat përballemi.

Euronews: A mund të na jepni një shembull të një sulmi kibernetik ose një tentative sulmi që NATO e ka zbuluar ose neutralizuar me sukses?

Boudreaux-Dehmer: Siç mund ta imagjinoni, nuk mund të flas për sulme specifike, por ne kemi një ekip shumë, shumë të fortë për reagimin ndaj kërcënimeve, kështu që ne ndjekim një qasje të bazuar në risk që merr parasysh peizazhin e kërcënimeve në ndryshim të vazhdueshëm, dhe kështu përgatitemi.

Gjithashtu kemi një qendër të re të mbrojtjes kibernetike të integruar brenda NATO-s, të cilën aktualisht po e ndërtojmë në Belgjikë. Dhe ky është një nga blloqet themelore të ndërtimit që na duhen për të siguruar që jemi gjithnjë e më mirë të përgatitur për sulmet kibernetike dhe llojet e tjera të sulmeve.

Euronews: Qendra e Ekselencës për Mbrojtjen Kibernetike Bashkëpunuese e NATO-s raportoi një rritje të sulmeve kibernetike kundër infrastrukturës detare në Evropë, dhe veçanërisht në Mesdhe. Duke pasur parasysh rolin strategjik të Greqisë në rajon, si po punon Aleanca për të mbrojtur asetet greke?

Boudreaux-Dehmer: Ka shumë ndërveprime me Greqinë brenda Aleancës në tërësi, dhe Greqia ka marrë masa për mbrojtjen e saj. Ne po e shohim këtë në terma të Aleancës në tërësi, sepse një nga karakteristikat e hapësirës kibernetike është se ajo nuk është e kufizuar gjeografikisht. Hapësira kibernetike është një mekanizëm shumë fluid.

Euronews: A duhet që vende si Greqia të përshtasin strategjitë e tyre të mbrojtjes, dhe nëse po, në cilin drejtim?

Boudreaux-Dehmer: Kjo është një pyetje që Greqia duhet t’i përgjigjet vetë. Në përgjithësi, ne në Aleancë po mendojmë gjithnjë e më shumë se si t’i përballojmë këto kërcënime hibride, domethënë këto lloje sulmesh të përziera ku ka një aspekt hibrid, siç e shohim me dronët, ku kemi një perspektivë kiber-optike, dhe si mund ta mbrojmë më mirë veten kundër tyre.

Euronews: A është e lehtë të koordinohen të gjitha këto shtete të ndryshme për të zhvilluar një strategji të përbashkët?

Boudreaux-Dehmer: Po sikur të ishte e lehtë? Mendoj se kjo është një pyetje e madhe, sepse po flasim për 32 aleatë që kanë bashkuar forcat për të mbrojtur vërtet sigurinë e një miliard njerëzve në këtë planet, njerëzve që jetojnë në kombet aleate.

Ka shumë dallime gjeografike. Çdo aleat ka një profil specifik në aspektin e gjeografisë, nevojave dhe aspekteve të tjera. Ajo që mendoj se e bën shumë më të lehtë harmonizimin e qasjeve të ndryshme të kombeve është se ne jemi të bashkuar nën një qëllim të përbashkët, që është të sigurojmë sigurinë e Aleancës.

Euronews: Ne shohim që mbrojtja, veçanërisht mbrojtja kibernetike, po bëhet gjithashtu një shtyllë ekonomike. Si po punoni me sektorin privat për të arritur qëllimin e forcimit të mbrojtjes sonë?

Boudreaux-Dehmer: Kjo është një pyetje e shkëlqyer. Epo, siguria kibernetike dhe mbrojtja kibernetike janë një përpjekje ekipore. Prandaj, është gjithmonë e nevojshme që të gjithë të marrin pjesë. Qeveritë luajnë një rol të madh, NATO luan një rol, akademia, por edhe sektori privat. Dhe duke marrë parasysh që shumë nga teknologjitë që përdorim zhvillohen nga kompani të sektorit privat, apo jo? Kjo automatikisht lehtëson ndërveprimin e nevojshëm, por ka edhe shumë ekspertizë në sektorin privat që është thelbësore për sigurinë kibernetike dhe mbrojtjen kibernetike, dhe për këtë arsye për sigurinë tonë.

Euronews: A vjen kjo teknologji kryesisht nga Evropa apo nga vende jashtë Evropës? A jeni aktiv edhe në Greqi?

Boudreaux-Dehmer: Nuk mund të komentoj për kompanitë individuale, por ka një shpërndarje midis dy kontinenteve. Sigurisht, ka kompani të mëdha amerikane të teknologjisë me të cilat punojmë; këto janë emrat e mëdhenj. Por ka edhe shumë kompani evropiane që janë rritur dhe vazhdojnë të rriten falë rritjeve që po shohim në shpenzimet e mbrojtjes. Po shohim shumë para që rrjedhin në sektorin e mbrojtjes, gjë që është një rezultat i shkëlqyer, dhe shumë para që rrjedhin në sektorin privat për të modernizuar shumë kompani./Euronews/