Sektori i patundshmërive është objektivi i parë i pastruesve të parave, kështu që paratë e drogës ilegale injektohen në flukset e ligjshme nga një anëtar i një bande kriminale që punëson një anëtar tjetër të bandës, i cili shfaqet në tregun e pasurive të paluajtshme si një investitor që kërkon të investojë në ndërtimin ose blerjen e shtëpive. Megjithatë, ai e bën këtë si person fizik, jo si person juridik, gjë që ia lehtëson shumë punën. Statusi i personit fizik i lejon atij të investojë një sasi të madhe parash të paligjshme në sektorin e pasurive të paluajtshme pa dokumentacion biznesi dhe pa verifikuar origjinën e parave, shpjegon Sasha Gjorgjeviq, koordinator për Serbinë dhe Malin e Zi në Iniciativën Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional dhe doktorant në Fakultetin e Shkencave të Sigurisë në Slloveni, në një intervistë me N1.
Bashkëbiseduesi i portalit N1 shprehet se është vënë re një formë e re e pastrimit të parave nëpërmjet ndërtimeve pa leje dhe legalizimit të objekteve.
“Në sektorin e pasurive të paluajtshme, rreziku më i lartë i pastrimit të parave në Serbi është në investimet në ndërtime banesore dhe komerciale dhe në blerjet me para të gatshme të shtëpive, objekteve komerciale dhe tokave. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se të gjitha ndërtimet në Serbi janë pastrim parash. Ka investitorë që tregtojnë ligjërisht dhe paratë që kanë fituar nga shitja e apartamenteve i investojnë në ndërtimin e ndërtesave të reja.“Janë të paktë ata që nuk u besojnë bankave, por kursejnë duke blerë prona që është e zakonshme në Serbi dhe edhe ata që kanë marrë pensionet jashtë vendit dhe duan të vazhdojnë të jetojnë në Serbi, ndaj blejnë një apartament”, thekson Gjorgjeviq.
Pastrimi i parave, thotë ai, zakonisht vlerësohet në dy deri në pesë për qind të produktit social bruto, që në rastin e Serbisë, thotë ai, arrin në një deri në dy miliardë e gjysmë euro në vit.
“Paratë e fituara përmes krimit shkojnë në flukse ligjore dhe transaksione financiare midis disa kompanive, nga të cilat të paktën një operon rregullisht dhe nuk është e dyshimtë. Për shembull, ekziston një kompani që është e angazhuar vetëm në lëshimin e faturave fiktive pas të cilave nuk ka qarkullim ose ofrimin e shërbimeve. Një kompani e tillë lëshon një faturë fiktive dhe ngarkon shërbime inekzistente për bizneset e rregullta. Këto para transferohen në kompani të tjera të lidhura, nga llogaritë e të cilave paratë mblidhen dhe investohen në biznes të ri të rregullt, më shpesh në blerjen ose ndërtimin e pasurive të patundshme. Faturat fiktive në të vërtetë fshehin origjinën e vërtetë të parave”, thekson Gjorgjeviq.
Ardhja e Rusëve dhe Ukrainasve është e favorshme për pastrimin e parave
Gjorgjeviq thekson se është e qartë se pandemia dhe lufta në Ukrainë nuk kanë ndikuar negativisht në sektorin e ndërtimit dhe ai shpjegon kërcimin e çmimeve të pasurive të patundshme përmes një kombinimi të kërkesës së lartë, rritjes së çmimeve të materialeve të ndërtimit dhe pastrimit të parave.
“Një nga pasojat e ardhjes së njerëzve nga Ukraina dhe Rusia është një rritje dramatike e çmimit të pasurive të patundshme në Serbi, e cila favorizon pastrimin e parave të fituara në mënyrë të paligjshme përmes personave fizikë, investitorëve të pasurive të patundshme – mundëson pastrimin e një shume më të madhe parash për shkak të rritjes së çmimit”, thekson Gjorgjeviq.
I pyetur se çfarë mekanizmash përdorin autoritetet e Republikës së Serbisë për të parandaluar pastrimin e parave, Gjorgjeviq thotë se në Serbi bëhet një vlerësim kombëtar i rrezikut, i cili identifikon sektorët më të cenueshëm për pastrimin e parave.
“Bëhet edhe monitorimi parandalues i transaksioneve financiare dhe zbulimi i atyre të dyshimta, ndaj bashkëpunimi mes bankave dhe autoriteteve shtetërore është shumë i rëndësishëm. Së fundi, janë hetimet nga prokuroria dhe policia dhe konfiskimi i pasurive. Për zbulimin e pastrimit të parave, është e rëndësishme që institucionet të kryejnë hetime financiare paralele, d.m.th., të futen në flukse të paligjshme parash, përveç hetimeve për trafik droge, kontrabandë me qenie njerëzore, korrupsion apo evazion fiskal, gjë që ende nuk është një praktikë e zakonshme në Serbi”, vëren Gjorgjeviq, duke shtuar. se veprat e pastrimit të parave dënohen me burgim nga gjashtë muaj deri në 12 vjet dhe me konfiskim të pasurisë./N1/