Ligjvënësit në parlamentin rajonal të Republikës Serbe të Bosnjës urdhëruan përfaqësuesit serbë në institucionet shtetërore të mërkurën të bllokojnë vendimmarrjen dhe ndryshimet ligjore të nevojshme për integrimin e vendit ballkanik në Bashkimin Evropian.
Parlamenti rajonal njoftoi veprimin në një seancë urgjente të thirrur për të diskutuar përgjigjen ndaj gjyqit të liderit të rajonit, Milorad Dodik, një separatist serb që po ndiqet penalisht në gjykatën shtetërore të Bosnjës për kundërshtimin e vendimeve të të dërguarit ndërkombëtar për paqen, Christian Schmidt.
Sipas Traktatit të Dejtonit që i dha fund luftës etnike në vitet 1990, Bosnja u nda në dy rajone autonome – Republika Serbe dhe një Federatë e dominuar nga kroatët dhe boshnjakët.
Rajonet janë të lidhura nëpërmjet një qeverie qendrore të dobët nën mbikëqyrjen e një përfaqësuesi të lartë ndërkombëtar, një zyrë e mbajtur nga Schmidt që nga viti 2021.
Ligjvënësit e Republikës Serbe thanë se gjyqi i Dodik ishte politik dhe i bazuar në vendime të paligjshme nga Schmidt. Ata thanë se gjykata dhe prokuroria ishin jokushtetuese sepse ato u krijuan nga i dërguari i paqes dhe jo nga Traktati i Dejtonit.
Delegacioni i BE-së në Bosnje dhe Hercegovinë, së bashku me ambasadat e Shteteve të Bashkuara, Mbretërisë së Bashkuar, Francës, Gjermanisë dhe Italisë, dënuan aktet e parlamentit serb si “një kërcënim serioz për rendin kushtetues të vendit”.
“Në një kohë kur hapja zyrtare e negociatave të pranimit në BE nuk ka qenë kurrë kaq afër, një kthim në bllokadat politike do të kishte pasoja negative për të gjithë qytetarët … shumica e të cilëve mbështesin pranimin në BE,” thuhej në deklaratë.
Schmidt tha se “përpjekjet për të politizuar një çështje gjyqësore” për të minuar rendin kushtetues të Bosnjës ishin thellësisht shqetësuese dhe se ai nuk do të hezitonte të merrte masa për të siguruar zbatimin e marrëveshjes së paqes.
“Të gjithë në Bosnje … duhet të kuptojnë se asnjë individ nuk qëndron mbi ligjin,” tha Schmidt në një deklaratë. “Gjithkush, pavarësisht nga emri apo pozicioni i tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë por edhe detyrimin për të zbatuar vendimet e gjykatës”.
Pro-rusi Dodik është përpjekur shumë për të ndarë rajonin e tij të dominuar nga serbët nga Bosnja vitet e fundit, por e ndaloi procesin pas fillimit të luftës në Ukrainë.
Pas viteve të pengesave politike për anëtarësimin në BE, Bosnja mori një nxitje vitin e kaluar kur udhëheqësit e BE ranë dakord të hapnin negociatat pasi Bosnja të kishte arritur përputhjen e nevojshme me kriteret e anëtarësimit.