Sušnica: Vulin – Vidë e rëndësishme e regjimit të Vuçiqit, një radikalizues i rajonit dhe një objektiv i sanksioneve për shkak të Kosovës dhe agjendës pro-ruse (Pjesa e Dytë)

Geopost: Kurti tha në qershor se vizioni i tij për komunitetin bazohet në modelin kroat për pakicat kombëtare. Ai po ashtu në shkurt ka thënë se një nga kushtet për formimin e AKS-së në Kosovë është krijimi i të njëjtit komunitet për shqiptarët në jug të Serbisë.

Sushnica: Kosova e ka obligim të formojë një asociacion dhe këtë sigurisht do ta bëjë sipas aktit dhe frymës së marrëveshjeve të Brukselit dhe ligjeve të Kosovës, por jo sipas masave dhe dëshirave të Beogradit. Asociacioni i komunave me shumicë serbe duhet të jetë dhe të mbetet i përcaktuar, dmth. si organizatë statutore joqeveritare pa kompetenca origjinale, e themeluar në përputhje me kushtetutën dhe ligjet ekzistuese të Kosovës siç janë tani, pa kompetenca ekskluzive, origjinale apo të veçanta, përmes së cilit komunat do të ushtrojnë kompetencat e tyre lokale në fusha të përcaktuara rreptësisht dhe në përputhje me ligjet ekzistuese të Kosovës dhe të cilat nuk do të lejohen të merren me çështje të policisë, drejtësisë dhe politikës së jashtme të sigurisë.

Në anën tjetër, Qeveria e Kosovës me të drejtë ngre dy pyetje lidhur me Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Së pari, pse vetëm serbët duhet të kenë të drejtën e Asocionit? Të gjithë duhet ta kenë këtë të drejtë dhe prandaj formati i një organizate joqeveritare është më i sakti. Nëse do të përmbusheshin dëshirat e Beogradit për futjen e Asociacionit në sistem si subjekt juridik, e njëjta gjë do të duhej të ishte e mundur edhe për pakicat tjera në Kosovë, gjë që do të ndryshonte rrënjësisht sistemin ligjor dhe zgjedhor të Kosovës. Pyetja e dytë është pse si shqiptarët ashtu edhe boshnjakët në Serbi nuk duhet të kenë të njëjtën të drejtë për të njëjtin nivel të përfaqësimit dhe përfaqësimit politik kolektiv përmes “komuniteteve” që Beogradi po kërkon për serbët e Kosovës? Pse të mos ketë kuota të detyrueshme në parlamentin serb për zgjedhjen e një numri të caktuar të përfaqësuesve të shqiptarëve, boshnjakëve dhe pakicave të tjera, proporcionale me përfaqësimin e serbëve në parlamentin e Kosovës? Nuk ka dhe nuk do të ketë.

Geopost: Pse?

Sušnica: Përgjigja qëndron në faktin se Beogradi nuk është në kërkim të një Asociacioni për mirëqenien e serbëve të Kosovës, por për hir të zbatimit të politikave toksike proruse dhe panserbe në rajon. Nëse Beogradi do të kujdesej për serbët e Kosovës, do t’i linte ata të bënin marrëveshjet e tyre me qeverinë në Prishtinë.

Mesazhi im për kosovarët, shqiptarët dhe serbët, nëse jeni dakord për formimin e një asociacioni që do të ishte edhe një grimë më shumë se ajo që ishte përcaktuar me Marrëveshjen e Brukselit (organizatë joqeveritare statutore pa kompetenca dhe përcaktime origjinale ligjore), mund t’i paketoni menjëherë gjërat dhe të kaloni në Evropën Perëndimore, sepse brezat e fëmijëve tuaj nuk do të kenë as një shtet, as një mjedis progresiv dhe të lirë politik. Nëse nuk e besoni, hidhini një sy Bosnje-Hercegovinës dhe pastaj pas disa vitesh shikoni Malin e Zi, sepse do të pasohet edhe nga një autonomi  plotë e modeleve serbe të politikës dhe shoqërisë.

Geopost: Perëndimi duket se po injoron situatën e dukshme në terren? Jo vetëm në Kosovë, por edhe në Mal të Zi, BeH…

Šušnica: Është e rëndësishme t’i japim një përgjigje edhe kësaj pyetjeje – si është e mundur që Beogradi e bën atë që bën, dhe që Perëndimi e injoron atë, madje e inkurajon atë me reagimet e tij të vakëta, ose më keq duke ndëshkuar shtetet dhe kolektivët që sulmohen dhe që janë në rrezik që Beogradi të marrë kontroll mbi proceset e brendshme politike në vendin e tyre? Të dërguarit perëndimorë po e shtyjnë Kosovën që të dorëzojë një pjesë të sovranitetit të saj përmes një asociacioni të fryrë vendit të Serbisë – një vend që ende nuk është pajtuar me kufijtë e tij dhe që dy herë në shekullin e 20-të u përpoq ta “zgjidhë çështjen e Kosovës” me gjenocid.

Në 10 vitet e fundit, Beogradi ka zhvilluar një kapacitet të fortë shantazhi ndaj Perëndimit. Ai forcoi sigurinë, propagandën dhe praninë ekonomike ruse në Serbi dhe Republika Srpska dhe mbështet regjimin pro-rus të Milorad Dodik në aktivitetet e tij antikushtetuese, secesioniste dhe parashtetërore.

Serbia u armatos si shtet, dhe u radikalizua, u rusizua dhe u militarizua si shoqëri. Serbia nuk i ka ndërprerë lidhjet dhe bashkëpunimin e saj të thellë me Rusinë, as nuk do ta bëjë këtë, dhe është në gjendje të përfitojë nga një plejadë e favorshme gjeopolitike në të cilën Rusia do të ishte në një pozicion për të mbështetur aventurat e ardhshme secesioniste pan-serbe dhe madje edhe të armatosura në rajon.

Serbia arriti të armatos veten aq shumë sa ishte e paprekshme për NATO-n, më saktë duke marrë sisteme kundërajrore kineze dhe ruse, Beogradi ngriti pragun e tolerancës për kërcënimin e forcës që do të vinte përfundimisht nga Perëndimi si mjet frenimi dhe presioni. Me fjalë të tjera, Perëndimi nuk ka se si të projektojë forcë ndaj Serbisë në atë mënyrë që dikush në Beograd ta merrte seriozisht.

Arsyeja nuk është vetëm armatosja e Serbisë, por edhe përçarja e Aleancës Perëndimore dhe ngurrimi i disa anëtarëve të NATO-s, si dhe i akterëve politikë në Evropë, si regjimi i Orbanit, partitë konservatore dhe ultra të djathta, për të votuar për çdo detyrim ndaj Serbisë. Serbia mbledh me sukses partitë dhe lëvizjet e djathta evropiane nga Urali në Atlantik dhe është pozicionuar mirë në internaconalen neofashiste, në fund të fundit është një projekt shtetëror në të cilin po investohet.

Aleanca Perëndimore është e vetëdijshme se Serbia dhe nacionalizmi pan-serb kanë kapacitetin, burimet, fanatizmin dhe vullnetin për të demonstruar forcë dhe madje për të ndezur një konflikt të armatosur më të vogël apo më të madh në Ballkan, nëse gjykohet se është në interesin e tyre ose nëse ndihet se momenti është tani ose kurrë. Në një situatë komplekse globale, Perëndimi ka nevojë për një Ballkan të qëndrueshëm dhe është i vetëdijshëm se Serbia nuk do të bëhet brenda natës një shtet demokratik, politika e jashtme dhe orientimet e vlerave të të cilit janë në përputhje me vlerat e shoqërisë së lirë dhe demokratike perëndimore.

Ndoshta në të gjitha këto duhet të kërkojmë arsyet pse Perëndimi po e përbuz Serbinë, duke u përpjekur të paktën përkohësisht ta kënaqë, ta qetësojë, ta bëjë Beogradin të ndarë nga Rusia, të paktën për disa çështje, të paktën derisa lufta aktive në Ukrainë vazhdon dhe ndërkohë që marrëdhëniet amerikano-kineze janë kaq të tensionuara. Rusia, me ndihmën e Serbisë së radikalizuar dhe Republikës Srpska me të vërtetë mund të ndezin lehtësisht një front të ri në Evropë.

Ekziston mundësia që në fund të vitit 2024 dhe në fillim të vitit 2025 të krijohen kushtet për një stuhi të përsosur politike, e cila do të favorizonte shpërthimin e konfliktit në Ballkan.

Geopost: Çfarë saktësisht do të thotë kjo?

Sušnica: Negociatat e ndjeshme janë duke u zhvilluar midis Pekinit dhe Uashingtonit, në të cilat administrata amerikane po përpiqet të de-përshkallëzojë tensionet dhe të fitojë mbi Kinën një plan paqeje me të cilin Putini do të ishte i kënaqur. Në të njëjtën kohë, ata po përpiqen të blejnë kohë dhe të largojnë Kinën nga përshkallëzimi, sepse SHBA-të dhe aleatët e saj perëndimorë kanë problemin e armatosjes së Ukrainës dhe Tajvanit në të njëjtën kohë dhe mbajtjes së magazinës së tyre plot në një afat të gjatë. Prej një viti, lufta në Ukrainë po zhvillohet si një “luftë sfilitjeje” në të cilën vendosin tre faktorë: vullneti në fushën e betejës, rritja e prodhimit të vet ushtarak dhe degradimi i prodhimit dhe burimeve ushtarake të armikut.

Ukrainasit kanë treguar vullnet luftarak dhe një vendosmëri për të rritur prodhimin ushtarak vendas dhe për të zvogëluar burimet ushtarake ruse në përputhje me aftësitë e tyre. Por aleanca perëndimore nuk ka treguar ende as unitetin dhe as vullnetin për të shumëfishuar prodhimin e saj ushtarak në një shkallë që do t’i jepte Ukrainës, dhe indirekt Perëndimit, një avantazh strategjik. Fakti që trembëdhjetë vjet prodhim i sistemit antitank Javelin në Ukrainë u përdor në vitin e parë të luftës është i mjaftueshëm për të treguar se prodhimi duhet të rritet ndjeshëm. Magazinat perëndimore po zbrazen me shpejtësi, procedurat e prokurimit janë komplekse, të fragmentuara dhe kërkojnë kohë, dhe planet e mbrojtjes dhe përpjekjet e qeverive perëndimore janë nën kritika të vazhdueshme si nga ultra e djathta ashtu edhe nga e majta. Prodhuesit e pajisjeve ushtarake po kërkojnë garanci financiare afatgjata për të ndërtuar objekte të reja prodhimi. Opinioni publik në Evropë është i ndarë dhe shumica është kundër rritjes së buxheteve ushtarake në dëm të komoditetit.

Qeveritë perëndimore besojnë se sanksionet do të degradojnë ekonominë, pajisjet ushtarake dhe prodhimin e Rusisë, por faktet thonë të kundërtën. Në vitin 2022, PBB-ja e Rusisë ra me rreth tre për qind (e Ukrainës me më shumë se 30 për qind), por në vitin 2023, GDP e Rusisë pritet të rritet. Magazinat e Rusisë janë plot me armë të vjetra dhe të teknologjisë së ulët që janë të përshtatshme për një luftë gërryerjeje dhe shkatërrimi total. Rusia arrin të shmangë sanksionet pothuajse në të gjitha frontet, veçanërisht në lidhje me prodhimin ushtarak. Komponentët elektronikë, lëndët e para gjysmë të gatshme dhe të gatshme dhe sistemet luftarake blihen pa ndërprerje nga Kina, India, Irani, Serbia dhe madje edhe Turqia. Ish-republikat sovjetike, vendet aziatike dhe afrikane po blejnë pajisje ose pajisje sovjetike që u shiteshin atyre deri vonë. Perëndimi thjesht ka dështuar të degradojë apo edhe të ngadalësojë ndjeshëm prodhimin ushtarak në Rusi dhe, nga ana tjetër, i mungon vendosmëria politike për të rritur urgjentisht dhe masivisht të vetin.

Në mungesë të një mrekullie, kundërofensiva ukrainase nuk do të jetë në gjendje të shpërndajë forcat ruse, ndërsa nga ana tjetër perspektivat e një ofensive të re ruse në frontin lindor, në rajonin e Kharkiv-it përtej lumit Oskil, ku rusët kanë grumbulluar pajisje dhe trupa prej muajsh, janë gjithnjë e më të mundshme. Kjo është arsyeja kryesore pse Uashingtoni i ka furnizuar Ukrainës me armë grumbullimi artilerie, pasi kjo mund t’i pengojë rusët të sulmojnë në radhë të parë, ose të ndihmojë Ukrainën të mbrohet dhe në të njëjtën kohë të mbajë një ofensivë nga forcat e saj në frontin jugor.

Të gjitha sa më sipër, së bashku me mungesën e ndonjë arritjeje të rëndësishme në fushën e betejës dhe faktin që viti 2024 është një vit superzgjedhjesh në shtetet kyçe, sugjeron se 2024 do të jetë ende një vit i armëpushimeve, pavarësisht nëse ukrainasit duan apo jo, me kusht që, natyrisht, Uashingtoni të gjejë një mënyrë për ta sjellë Putinin në tryezë.

Kjo është arsyeja pse aleatët perëndimorë nuk po nxitojnë të rrisin prodhimin ushtarak, sepse askush nuk është i sigurt se çfarë do të sjellë viti 2024. Janë zgjedhjet e përgjithshme në SHBA, zgjedhjet parlamentare të BE-së, pastaj zgjedhjet presidenciale ruse dhe zgjedhjet parlamentare në Bjellorusi, zgjedhjet lokale në Turqi, ndërsa zgjedhjet e përgjithshme britanike do të zhvillohen në fillim të vitit 2025.

Në Ballkan, zgjedhjet lokale mbahen në Bosnje, zgjedhjet parlamentare në Kroaci dhe Maqedoninë e Veriut, zgjedhjet presidenciale në Rumani dhe Moldavi, dhe në rajonin Azi-Paqësor, zgjedhjet e përgjithshme do të mbahen në Tajvan, Korenë e Jugut dhe Australi. Komandanti i Forcave Ajrore të SHBA-së, gjenerali Minihan, tha në fillim të këtij viti, “Shpresoj se jam gabim, por ndjenja ime është se ne do të jemi në luftë në 2025″. Zgjedhjet presidenciale në SHBA janë në 2024 dhe ne do t’i japim Presidentit të Kinës Xi një shpërqendrim për Amerikën. Zgjedhjet presidenciale të Tajvanit janë në 2024 dhe ne do t’i japim Xi një arsye për të sulmuar.”

Geopost: Ju thoni se viti i ardhshëm do të jetë viti i armëpushimit, duan apo nuk duan ukrainasit. Pra, edhe me çmimin e heqjes dorë nga disa territore?

Šušnica: Armëpushimi në Ukrainë i jep Uashingtonit një frymëmarrje dhe një hapësirë për t’u marrë me Kinën, por gjithashtu e liron Moskën që të vazhdojë të angazhohet më seriozisht me Ballkanin, Sahelin dhe Lindjen e Mesme.

Zonat e pushtuara në Ukrainë do të mbeten në duart e Rusisë dhe do të vepronin si zonë tamponi, ndërsa një zonë e demilitarizuar do të krijohej përgjatë vijës së frontit.

Nga ana tjetër, Ukraina do të kishte mundësinë për të rindërtuar, me një kosto prej 360 miliardë dollarësh sipas vlerësimeve më modeste. Kievi do të kishte garanci të forta sigurie të NATO-s, duke hapur rrugën drejt BE-së dhe mundësinë për të ndërtuar dhe forcuar institucionet demokratike, sundimin e ligjit, dixhitalizimin dhe modernizimin e sektorit qeveritar dhe shoqërisë. Ky mund të jetë një përkufizim i ri i fitores, i cili do të shkojë de facto, por jo de jure, me pilulën e hidhur të pëlqimit për pushtimin e një pjese të vendit të vet.

Vendimi i Ukrainës, cilido qoftë ai, në fakt do të përfaqësonte një moment kritik që ose do të shtynte përhapjen e kësaj lufte euroaziatike për një periudhë më të gjatë kohore, ose, në ndërthurje me rrethana të tjera, do të shkaktonte një stuhi të përsosur që do të fillonte të përhapte konfliktin në Ballkan, Baltik, pellgun e Detit të Zi, Tajvan etj.

Geopost: Ky skenar është në fakt diçka që lojtarët rusë në rajon duan, apo jo?

Šušnica: Rrethanat globale janë të favorshme për regjimin e Putinit dhe aleatët e tij në Ballkan. Ndryshimi në paradigmën politike globale nga liberalizmi dhe multilateralizmi dhe të drejtat e njeriut në realpolitikën e rëndë të shekullit të 19-të, bilateralizmin, izoliminizmin, normalizimin dhe rritja e një axhende ultra të djathtë dhe konservatore, me ngritjen globale të Kinës dhe kthimin agresiv të despotizmit militant të Rusisë në skenën botërore, Të gjitha këto janë rrethana në të cilat Serbia, e udhëhequr nga nacionalizmi pan-serb, noton shkëlqyeshëm.

Agresioni kundër Ukrainës, dobësitë afatshkurtra të ushtrisë dhe shtetit rus kanë ndërprerë vërtet planet dhe pritshmëritë e Beogradit, por kjo nuk e ka penguar Serbinë nga tre objektivat e saj strategjikë në rajon, domethënë – një shtet i pavarur i njohur i Republikës Srpska, fillimisht në Bosnje, si një bashkësi shtetesh, më vonë si shtet i pavarur; identitetin dhe nënshtrimin politik të Malit të Zi nëpërmjet kishës, mediave dhe partive politike marionete dhe panserbizimit të popullit malazez; dhe nëse nuk mund të ndahet menjëherë, atëherë kontrolli i Kosovës përmes t. përmes të ashtuquajturit “bashkësia e komunave serbe”, shtetndërtimi i të cilëve do të shkojë në drejtim të shkatërrimit të shtetit të Kosovës nga brenda ose në shkëputje.

Geopost: Aleksandar Vulin, kreu i BIA-s dhe një pjesë kyçe e projektit antidemokratik, antiperëndimor të Vuçiqit, është nën sanksionet e SHBA-së. Por shumica e Serbisë po e mbron ashpër këtë dhe atë Vulin dhe autoritetet po kërkojnë prova nga amerikanët për arsyet e deklaruara të sanksioneve. Si i shihni të gjitha?

Šušnica: Vulin është një marrëzi dhe një lodër e regjimit të Vuçiqit, por kjo nuk e bën atë më pak të rrezikshëm. Edhe ashtu siç është, ai është ende një peng i rëndësishëm i Beogradit zyrtar, duke radikalizuar Serbinë dhe rajonin dhe një kërcënim i drejtpërdrejtë për paqen në rajon. Ai është vendosur në një pozicion kaq të rëndësishëm për t’u dhënë forcë fantazmagorive të tij, por edhe për të mbrojtur biznesin fitimprurës të regjimit të Vuçiqit. Në një skenar të mundshëm konflikti të armatosur, ky profil psikologjik normalisht do ta gjente veten në ballë të veprimeve të krimeve masive kundër njerëzimit, por mungesa e aftësive organizative, sigurio-inteligjente, ushtarake dhe drejtuese e bën atë më pak të rrezikshëm dhe më të dëmshëm për vendin e tij.

Sanksionet kundër Vulin janë të lidhura drejtpërdrejt me Kosovën dhe dhunën e fundit të drejtuar nga strukturat serbe të sigurisë dhe agjencitë ruse në veri. Në mënyrë indirekte, ato janë të lidhura me axhendën proruse që Beogradi po ndjek në rajon me regjimin e Milorad Dodik.

Por Perëndimi është duke ecur pas Serbisë. Serbia nuk po mbron Vulin në vetvete, por po mbron zgjedhjet e saj antiperëndimore, anti-amerikane, anti-NATO dhe proruse, ndërsa i njëjti Perëndim po e kënaq Serbinë, duke e parë me përçmim dhe duke e shpallur, pa asnjë bazë, lider në rajon. Vulin është thjesht një klloun i keq, i cili vendoset qëllimisht në qendër të skenës së një konfrontimi simbolik, duke bërë zhurmë dhe duke shkëputur vëmendjen nga aktivitetet e rëndësishme jetike të Beogradit zyrtar. Në fund të fundit, ai mund të përdoret si çip në negociatat për Kosovën, sepse në këto negociata Serbia po përdor çështjen e sanksioneve kundër Rusisë, apo faktin që po shet armë dhe pajisje në të njëjtën kohë Ukrainës dhe Rusisë.

Geopost: Vulin kohët e fundit lejoi dy studentë të Sarajevës, të cilët u akuzuan në rrjetet sociale për glorifikim të krimeve dhe të dënuarve të Hagës, të vazhdonin studimet e tyre në Beograd në ditën e 28-vjetorit të gjenocidit të Srebrenicës. A është i mundur pajtimi me një Serbi të tillë, e cila vazhdimisht po bindet jo vetëm nga autoritetet në Mal të Zi, por edhe nga autoritetet e reja në BeH dhe komuniteti ndërkombëtar?

Šušnica: Lum ai që habitet me këtë. Personalisht më vjen keq për zgjedhjet që kanë bërë ato dy të reja, por ka kohë, do të pendohen. Nga Petar Koçiqi e deri te ata të dy sot, ka një varg serbësh që herët a vonë, në heshtje ose publikisht, në liri, në burg ose në një klinikë psikiatrike, u penduan se ia vunë jetën në shërbim dhe shtytje Beogradit politik.

Pjesën e dytë të pyetjes do ta ilustroja me një skicë. A e dini se kur do të jenë në kulmin e tyre urat e paqes dhe miqësisë nga fqinjët tanë me Serbinë? Epo, kur fillojnë të ndërtojnë kanalet e thella të Korintit, të cilat duhet të hapen ndërkohë. Kjo është formula e mbijetesës me Serbinë e tillë. Më vjen keq, por për këtë nuk ka faj më shumë se shteti dhe vetë Kisha e Serbisë.

Geopost: A kanë potencialin për të sjellë ndryshim protestat aktuale kundër dhunës në Beograd? Të gjithë janë njëlloj KUNDËR Vuçiqit, por nuk është e qartë për çfarë janë.

Šušnica: Fatkeqësisht, këto protesta nuk kanë fuqi të politizohen dhe të jenë diçka më shumë se sa një dënim civil i dhunës. Arsyet për këtë qëndrojnë në mungesën e një alternative ideologjike ndaj regjimit të Vuçiqit dhe politikave të ndjekura nga SNS, Kisha Serbe dhe institucionet nën kontrollin e tyre.

Vuçiq e ka zotëruar qasjen e të gjithëve dhe, edhe nëse nuk i fiton të gjithë në kampin e tij, ai me retorikën, performancën dhe aparatin e tij mediatik e ka bindur të gjithë Serbinë se ai përfaqëson të gjitha pozicionet politike që janë të dobishme për Serbinë për të gjitha çështjet, menjëherë dhe kudo.

Duke e bërë këtë, ai copëton mendimin alternativ dhe tendencat opozitare, e bën të pamundur konsolidimin dhe mpreh ashpërsinë e kritikës ndaj vetes, veçanërisht për çështje të caktuara.

Merrni, për shembull, çështjen e Drazha Mihajloviqit dhe çetnikëve.

Kundërshtimi në Serbi për këtë çështje praktikisht nuk ekziston. Një pakicë bindëse e inteligjencës publike serbe kritikon ashpër aderimin e shumicës së Serbisë ndaj një njeriu që është jo vetëm bashkëpunëtor i okupatorit nazist, por edhe kriminel lufte dhe njerëz të tillë nuk mund ta kalojnë pragun kur organizohen politikisht.

Ndërkaq, kulti çetnik dhe gënjeshtra revizioniste për Drazhën dhe çetnikët si antifashistë dhe rezistues, ka depërtuar aq thellë në shoqëri, saqë keni LGBT që lavdërojnë çetnikët, gjykatësit dhe avokatët që nuk kanë asgjë kundër rehabilitimit të kriminelëve më të këqij çetnik. Ju keni disa figura të shquara të opozitës që kanë një qasje humanitare mediokër për çështjen e Drazha Mihajloviqit, dhe kështu ata janë shumë dashamirës me të gjithë që dinë për varrin e tij, por nuk pyesin se ku janë varret e viktimave të tij dhe çfarë do të ndodhë kur varri i tij të bëhet faltore e re për të rinjtë në Serbi.

Shumë aktorë politikë dhe media që nuk janë në favor të çetnikëve refuzojnë të flasin për shkak të frikës së humbjes së votuesve, audiencës dhe më pas ndërmjetësve, ata i injorojnë ata, ata heshtin. Dhe kështu është me pothuajse të gjitha çështjet urgjente.

Si për regjimin ashtu edhe për shumicën e opozitës, Mali i Zi është shtet serb dhe malazezët janë serbë, dhe Milo Gjukanoviq është diktatori dhe mafioz i fundit komunist.

E njëjta gjë vlen edhe për gjenocidin dhe krimet e luftës në Bosnje.

Regjimi dhe pjesa më e madhe e opozitës mohojnë gjenocidin në Srebrenicë, të moderuarit heshtin ose shmangin kualifikimin e krimit në deklaratat publike, duke iu drejtuar eufemizmave dhe tregtisë simbolike, si ‘edhe ju na keni bëre të njëjtën gjë”.

Për shembull, një nga liderët e lëvizjes opozitare “Ne davimo Beograd” Dobrica Veselinoviq, vizitoi Potoçarin më 11 korrik dhe bëri një deklaratë publike në të cilën ai shmangu etiketimin e krimeve në Srebrenicë si gjenocid, por deklarata e tij ishte një lloj justifikimi për praninë e tij atje, duke thënë se “nëse nënat e Srebrenicës janë të detyruara për të shkuar në Srebrenica”.

Çfarë do të thotë ai? Se nuk ka gjenocid në Srebrenicë pa Jasenovac? Se nuk është e mundur t’u bëhet haraç viktimave të Srebrenicës që u vranë gjatë jetës së Dobricës së vogël, ndërsa nënat e Srebrenicës nuk u bëjnë homazhe viktimave të Jasenovacit që u vranë gjatë jetës së stërgjyshit të Dobricës?

Dhe, meqë ra fjala, duhet thënë se viktimat e Jasenovacit nuk ishin serbët, por serbët e Bosnjës, që është një dallim thelbësor, rrallëherë i pakapërcyeshëm? Apo ndoshta Dobrica donte të thoshte se Srebrenica ishte pasojë e Jasenovacit, apo se Srebrenica nuk do të kishte ekzistuar pa Jasenovacin?

Para Dobricës, me mesazhe të ngjashme ka ardhur edhe vetë Vuçiq në Potoçare, duke shmangur fjalën gjenocid, duke respektuar viktimat e një krimi që ai e mohon. Natyrisht, lideri i opozitës shmangu një artikulim të qartë se kush janë dhe një dënim të kriminelëve, ose, për shembull, një vend të qartë të përgjegjësisë politike serbe për gjenocidin, e lëre më dënimin e strategëve politikë dhe intelektualë të këtij krimi. Vetëm ky shembull tregon qartë se sa ideologjikisht e zbehtë, e paartikuluar, si dhe frikacake, shpeshherë cinike dhe keqdashëse është opozita serbe.

TË DHËNAT E ALICIA KEARNS TË MIRËNJOHURA PËR AGJENCIONET SHTETËRORE TË KUFIRIT TË MALIT TË ZI DHE BOSNJES

Geopost: Ju përmendët kishën serbe si një faktor shqetësues në rrugën e pajtimit real në rajon. Nëse dhe kur do të ndodhin ndryshime në Serbi në të ardhmen, a mund të presim që Kisha Ortodokse Serbe të jetë kandidatja e parë për shpërbërje? Sa mund të presim nga opozita serbe? Akuzat e fundit të deputetes britanike Alicia Kearns për kontrabandë armësh nga Serbia në Kosovë kanë bërë që një pjesë e mirë e opozitës të qëndrojë në anën e kishës, siç ka bërë shpesh kur bëhet fjalë për kishën.

Šušnica: Informacionet e paraqitura nga eurodeputeti britanik janë shumë të njohura për shërbimet kufitare shtetërore malazeze dhe boshnjake, policinë dhe inteligjencën, si për armët, ashtu edhe për valutën, arin, trashëgiminë kulturore dhe historike të vjedhur, artin, si dhe kur bëhet fjalë për logjistikën e hyrjes dhe daljes ilegale dhe klandestine të personave me interes të sigurisë, grupeve militante ruse dhe agjentëve rusë në vendet fqinje dhe ruse. Kjo kishë ka qenë logjistika më e madhe, kontrabanduesi i armëve dhe parave për të paguar mediat dhe një lehtësues në të gjitha operacionet kryesore hibride në Mal të Zi, që nga protestat në 2015-ën në tentativën për grusht shteti në 2016-ën e deri te procesionet e 2020-ës.

Është e rëndësishme të kuptohet se Kisha Serbe është relike e fundit e ish-Jugosllavisë nën kontrollin e Serbisë dhe luan tre role kryesore për atë vend në të ashtuquajturën “botë serbe”. E para është ideologjike dhe asimiluese. Kisha Serbe është mjeti më i fuqishëm për idenë e nacionalizmit të madh serb dhe pan-serb dhe platforma përmes së cilës filloi serbizimi i të krishterëve ortodoksë boshnjakë, hercegovinas dhe malazezë në shekullin e 19-të dhe asimilimi i malazezëve në serbët dhe serbo-malazezët sot, si dhe vjedhje brutale dhe falsifikim të historisë, trashëgimisë kulturore, historike dhe fetare malazeze dhe boshnjake-hercegovinase.

E dyta është një para-shtet. Është një kishë shtetërore që u shërben interesave shtetërore të Serbisë. Ai shërben si një platformë e inteligjencës dhe sigurisë dhe si një rrjet kontrabande dhe kriminale, i përshtatshëm për të anashkaluar aparatet e sigurisë së vendeve fqinje, si burim financimi për mbështetësit politikë dhe grupet ekstremiste serbe në vendet fqinje.

Roli i tretë është viktimizimi, ku Kisha ka marrë monopolin mbi viktimat serbe, varret, gjithçka dhe kudo, për t’i portretizuar serbët si kombi më i rrezikuar në Ballkan dhe të ashtuquajturën “çështja serbe” e pazgjidhur. Shteti i Serbisë kurrë nuk do të heqë dorë nga një kishë e tillë si instrument i tij. Kurrë.

Geopost: Pra, Jezu Krishti nuk “banon” në atë kishë dhe urdhërimet e Zotit nuk zbatohen…

Šušnica: Është gjithnjë e më e vështirë të identifikohet kisha serbe në aspektin e pastër fetar me kishën e krishterë, e cila është distancuar fuqishëm dhe me vendosmëri nga besëlidhja e Krishtit dhe i është përkushtuar tërësisht kultit të besëlidhjes kosovare dhe militante vidovdaniste.

Kisha Serbe është vendlindja e një forme të veçantë të nacionalizmit të Shën Savës dhe klerikalizmit fetar që ka pushtuar të gjithë shoqërinë dhe të gjitha institucionet e shtetit, duke përfshirë edhe ushtrinë. Është i pranishëm në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

Serbia thjesht nuk është dhe nuk mund të jetë dhe nuk do të jetë Belgjikë për një kohë të gjatë, as kisha në Serbi nuk do të ndahet nga shteti dhe do të bëhet një kishë e denjë e krishterë për një kohë të gjatë. Dhe të gjithë fqinjët e Serbisë duhet të formulojnë objektivat e tyre realiste politike, strategjitë dhe pritshmëritë në dritën e këtyre fakteve. Si Bosnja ashtu edhe Kosova, dhe veçanërisht Mali i Zi, duhet t’i përgatisin qytetarët e tyre për faktin se lufta për sovranitetin e tyre kulturor, identitar, fetar, politik dhe pavarësinë nga Serbia dhe nga ndikimi gjithëserb dhe rus do të zgjasë me dekada dhe se për këtë duhet të bashkohen në nisma të përbashkëta rajonale, por edhe t’i bashkohen komuniteteve euroatlantike sa më shpejt të jetë e mundur.

Geopost: Zbërthimi i nyjës së Kosovës, siç parashikojnë disa, do të jetë në dëm të vendeve të tjera të rajonit, veçanërisht Bosnjë-Hercegovinës, Malit të Zi?

Šušnica: Beogradi është momentalisht pika qendrore ku të gjitha krizat kryesore të sigurisë dhe politike në Ballkan po bashkohen, dhe në Beograd kompleksi i komunitetit të inteligjencës, kisha dhe inteligjenca konservatore e Serbisë është pika kryesore.

Emëruesi i përbashkët i krizave në Kosovë, Bosnje dhe Mal të Zi është pikërisht Serbia dhe politika e saj mini-perandorake e pan-serbizmit me shpinë nga Rusia – përmes propagandës agresive, përmes pushtimit të mediave të fqinjëve të saj dhe arenave politike dhe elektorale, përmes viktimizimit të përditshëm dhe shfrytëzimit të huaj të serbëve dhe serbëve malzezë dhe zyrtarë të organizatave ndërkombëtare, mohim i përditshëm i krimeve të kryera në emër të Serbisë dhe Serbëve, mohim i sovranitetit dhe identitetit të popujve fqinjë, demonstrata të guximshme të forcës, kërcënime për shkëputje dhe nxitje për dhunë. Kjo është një strategji e shantazhimit të përditshëm të Perëndimit me kriza në rajon.

Mendoj se kësaj pyetjeje i jam përgjigjur pjesërisht në përgjigjet e mëparshme. Kjo çështje që Kosova të kompensohet nga territori i një vendi fqinj është një çështje false dhe shërben për të shpërqendruar kundërshtarët politikë. Beogradi nuk do të takojë aktorët ndërkombëtarë dhe publikun me ‘tregti’ të tilla territoriale të vendosura në mënyrë naive.

Vetëm mendoni se sa kohë dhe me kujdes ishte përgatitur propozimi për ndarjen e Kosovës, d.m.th., shkëmbimi i veriut të Kosovës me jugun e Serbisë, sa kohë kaloi Thaçi duke u përgatitur për të njëjtën dhe simpatinë e administratës Trump për vetë planin. Dhe përsëri, asgjë. Evropa është e ndjeshme ndaj shkëmbimeve territoriale, veçanërisht tani. Kjo nuk do të thotë se do të jetë gjithmonë kështu.

Politika e Serbisë është maksimaliste në afat të shkurtër dhe afatgjatë, por kërkesat dhe taktikat lokale jo. Ne duhet të kuptojmë se Beogradi vepron filigranisht dhe në nivel lokal, sepse ka një bazë të fortë ideologjike, vullnet politik dhe burime të mëdha, të mishëruara në kishë, aparatin e inteligjencës, mediat dhe komunitetin e organizuar politikisht serb në secilin prej vendeve të synuara. Serbia gërsheton një rrjet rrethanash dhe prodhon kriza të vogla lokale, krijon dhe thyen partneritete, u jep ryshfet aleatëve të mundshëm, komprometon kundërshtarët politikë për të arritur leva lokale të pushtetit dhe ndikimit, dhe atutë shumë konkrete negociuese. Ata jo gjithmonë dalin fitues, siç e tregojnë më së miri lëvizjet e qeverisë së Kosovës nën Kurtin.

E thënë thjesht, Kurti e mposhti Vuçiqin, gjeti hapësirë për të shfrytëzuar kufizimet e qasjes serbe. Në afat të shkurtër, këmbëngulja për një tregti “Kosova për Republikën Srpska” do të dëmtonte vetëm Beogradin. Pse do ta bënin këtë kur Republika Srpska është de fakto e tyre, edhe Mali i Zi, por edhe veriu i Kosovës./The Geopost/