Pakënaqësia midis mercenarëve rusë pasqyron humbjen e përgjithshme të mbështetjes për luftën e Vladimir Putinit midis ushtrisë, civilëve dhe ultranacionalistëve.
Një i dënuar i rekrutuar direkt nga burgu nga organizata mercenare Wagner për të luftuar në Ukrainë u ka kërkuar aktivistëve të të drejtave të njeriut ta ndihmojnë atë të kthehet në burg, sipas Vladimir Osechkin, i cili drejton organizatën Gulagu.Net. Ushtari kriminal është një nga “shumë” dezertorë dhe keqdashës që duan t’i shpëtojnë operacioneve në front.
Fakti që të burgosurit iu drejtuan atij në përpjekje për t’u çliruar është një provë e mëtejshme se pavarësisht rritjes së rëndësisë së themeluesit të Wagner, të dënuarit të epokës sovjetike Yevgeny Prigozhin dhe shfaqjes së një kulti të “Vagneristëve është një “kolos me këmbë balte”. në shoqërinë ruse, sipas Osechkin, grupi i të cilit ka ekspozuar prej kohësh ankesat në sistemin famëkeq brutal të burgjeve të Rusisë.
Është e qartë se ndikimi i Prigozhin po rritet. Ai kohët e fundit e qortoi Vladimir Putinin për sjelljen e luftës, sipas zyrtarëve amerikanë, dhe grupi i tij ka zhvendosur ushtrinë e rregullt ruse për të udhëhequr sulmin e përgjakshëm, por strategjikisht të habitshëm, në qytetin ukrainas të Bakhmut. Humbjet në të ashtuquajturat sulme me mulli mishi thuhet se janë të mëdha, veçanërisht në mesin e të dënuarve, roli i të cilëve është të zbulojnë pozicionet ukrainase duke avancuar për të tërhequr zjarrin e tyre. Të vdekurit shpesh lihen në fushën e betejës, ndërsa dezertorët pushkatohen. Një pamëshirshmëri e tillë ka bërë që Wagner të përshkruhet si “forca kryesore goditëse e Kremlinit”.
Nuk është për t’u habitur që morali midis ushtarëve të grupit bie, ndërsa numri i dezertorëve dhe atyre që refuzojnë të luftojnë rritet. Osechkin thotë se pikërisht për këtë arsye, frekuenca e ekzekutimeve jashtëgjyqësore dhe llojet e tjera të hakmarrjeve kundër “rebelëve” po rritet brenda organizatës Wagner. “Fakti që ata përdorin nivele kaq të larta dhune brenda strukturës së tyre dëshmon se asnjë formë tjetër motivimi nuk funksionon”, tha ai.
Si shembull, Osechkin përmendi historinë e Andrei Medvedev, një ish-ushtar i Wagner-it me shenjën “Joga”, i cili vendosi të tërhiqej publikisht nga organizata. Sipas aktivistit të të drejtave të njeriut, operativët e Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe FSB-së i janë bashkuar tani një gjueti për të me kërkesë të Prigozhin.
Tani me qendër në Paris, Osechkin, i cili themeloi projektin e tij në 2011 për të rritur ndërgjegjësimin për torturën dhe keqtrajtimet e tjera në kolonitë penale ruse, është një avokat i njohur për të drejtat e të burgosurve dhe ka një rrjet të gjerë sinjalizuesish brenda sistemit të burgjeve. Kjo i jep atij një pasqyrë unike në rekrutimin dhe mbajtjen e luftëtarëve nga Wagner dhe një linjë të drejtpërdrejtë me individët brenda organizatës. Dezertorët e Wagner kanë qenë në kontakt me të dhe organizatën e tij që nga fillimi i pushtimit në shkurt. Osechkin thotë se ai i mbijetoi një atentati në Biarritz në fillim të këtij viti.
Apeli i pakësuar i organizatës midis të burgosurve u konfirmua nga Paul Whelan, një amerikan që vuan dënimin në një koloni ruse me akuza për spiunazh, të cilat ai i mohon. Siç shpjegoi Whelan në një mesazh të lëshuar në media nga vëllai i tij David, Wagner ishte në gjendje të rekrutonte vetëm tetë persona gjatë vizitës së tij të fundit të rekrutimit në koloninë ku po mbahet, krahasuar me 115 herën e fundit.
Wagner nuk është e vetmja organizatë që vuan nga një rënie e moralit. Sipas Igor Girkin, një nacionalist ekstrem rus që ndihmoi në fillimin e luftës në Donbass në vitin 2014 duke organizuar milici separatiste, situata në ushtrinë e rregullt është e ngjashme. “Ushtarët po luftojnë ‘nga plogështia’, pa kuptimin më të vogël të qëllimeve strategjike përfundimtare të fushatës ushtarake,” shkroi Girkin në Telegram, duke shtuar se “apatia mbizotëron në mesin e trupave”.
Sa i përket shoqërisë në tërësi, ndërsa sociologët pro-Kremlinit raportojnë se “mbështetja për udhëheqjen e vendit mbetet shumë e lartë dhe shumica absolute e rusëve nuk shohin asnjë alternativë në një konfrontim gjeopolitik”, kjo është dëshmi në rritje për të kundërtën.
Për shembull, rezultatet e dy fokus grupeve pro-luftës të porositura nga Kremlini në korrik dhe nëntor dhe të analizuara nga Qendra Kërkimore Dossier treguan shenja pakënaqësie, madje edhe në mesin e “patriotëve radikalë” të zgjedhur për konservatorin e tyre pro-komunist, të krahut të djathtë, dhe pikëpamjet besnike.
Studimi zbuloi se edhe në verë, ata ishin në një gjendje stresi dhe tensioni intensiv. Faktori kryesor që kontribuoi në pakënaqësinë e tyre ishte zgjatja e “operacionit special ushtarak”, megjithëse ata qëndruan të vendosur dhe agresivë. Në nëntor, pas kundërsulmimit ukrainas, mobilizimit të pjesshëm dhe humbjes së një pjese të madhe të territoreve të dikurshme të okupuara, disponimi agresiv u zëvendësua nga frika për të ardhmen.
Disa ishin aq të zhgënjyer me ushtrinë ruse, saqë madje u thanë studiuesve se ishin gati t’i kthenin Krimenë Ukrainës për t’i dhënë fund luftës. Shumë u tronditën nga mobilizimi dhe granatimet e shpallura të territorit rus.
Ekziston një tregues tjetër që tregon se shoqëria ruse, me gjithë konformitetin e saj, është e shqetësuar për konfliktin. Numri i personave që kërkojnë ndihmë psikiatrike është rritur me më shumë se një të katërtën në tre muajt e parë të vitit, raportojnë mediat ruse. Sipas terapistes familjare Ekaterina Koseikina, rreth 80% e të prekurve ankoheshin për stres kronik dhe rritje të ankthit, si dhe çrregullime të ndryshme ankthi dhe sulme paniku.
Rritja është veçanërisht e dukshme sepse kultura ruse ka stigmatizuar tradicionalisht njerëzit me probleme të shëndetit mendor dhe shumë njerëz shmangin konsultimin me psikiatër nga frika se mos etiketohen si “i sëmurë” ose kopjues i kulturës amerikane. Një trajtim i tillë gjithsesi është i papërballueshëm për shumicën. Vetëm 25% e rusëve thonë se madje do të konsideronin të vizitonin një psikiatër, duke sugjeruar se niveli aktual i vuajtjes në shoqëri është shumë herë më i lartë.
Dëshmi për këtë është rritja e ndjeshme e kërkesës për antidepresantë, qetësues dhe ilaçe antipsikotike këtë vit. Rritja më e fortë ishte në gusht dhe shtator me 15% krahasuar me një vit më parë. Sipas mjekëve, që nga muaji shkurt është rritur edhe kërkesa për qetësues, pilula gjumi dhe antidepresivë.
Rusët nuk janë të gatshëm të dalin në rrugë dhe të protestojnë nga frika e hakmarrjeve, dhe pjesa “patriotike” e shoqërisë sinqerisht beson se nuk ka rrugëdalje tjetër përveçse të luftojë deri në fitore, por niveli i zhgënjimit dhe i frikës, edhe në mesin e njerëzve mbështetësit e regjimit, sugjerojnë se fitorja shihet si gjithnjë e më e pamundur. Në këto rrethana, pakënaqësia dhe mosbesimi ndaj autoriteteve do të vazhdojë të rritet./Cepa