Kina po përpiqet të bëhet një fuqi globale

Me pozicionin e saj të politikës së jashtme, Kina ka ambicie të bëhet fuqia numër një globale dhe të përpiqet të forcojë praninë e saj në Evropë përmes bashkëpunimit politik dhe kulturor me vendet e Ballkanit, tha Milica Pejanoviq Gjurishiq, anëtare e Bordit të Aleancës Atlantike të Malit të Zi për praninë dhe ndikimin e Kinës në rajon, organizuar nga Qendra Dixhitale Forenzike (DFC). Ajo gjithashtu theksoi se lufta në Ukrainë testoi forcën dhe kufizimet e partneritetit kino-rus.

Chris Carber, i ngarkuari me punë në Ambasadën e SHBA-së në Podgoricë, beson se Kina është i vetmi vend që synon të ndryshojë rendin ndërkombëtar dhe të rrisë fuqinë e saj ekonomike, diplomatike, ushtarake dhe teknologjike për ta bërë këtë.

Ekzistojnë tre synime politike të Kinës, përkatësisht sovraniteti dhe integriteti territorial, zhvillimi ekonomik dhe statusi e imazhi ndërkombëtar dhe aspektet e tjera të fuqisë së butë të Kinës nuk duhet të neglizhohen, sepse ajo përdor diplomacinë me shumë mjeshtëri dhe rrjeti i saj diplomatik është shumë aktiv, tha analisti i DFC-së Marko Banoviq, duke shtuar se Kina po përpiqet të riformojë rendin aktual botëror dhe të krijojë një rend në të cilin do të jetë lider.

Milica Pejanoviq Gjurishiq, e cila është profesoreshë në Universitetin e Malit të Zi, dhe si politikane ishte ambasadore dhe ministre e Mbrojtjes, theksoi se Kina po zgjeron ndikimin e saj përmes projekteve të iniciativës Brez dhe Rrugë.

“Në thelb, këto janë përpjekje për të riformuar rendin aktual botëror, bazuar në konceptin e demokracisë liberale, në një drejtim të përshtatur me interesat kombëtare dhe qëllimet strategjike të Kinës,” tha Milica Pejanoviq Gjurishiq.

“Lufta në Ukrainë vuri në provë miqësinë ruso-kineze dhe përveç asaj ekonomike, Kina po përpiqet të forcojë praninë e saj në Evropë përmes bashkëpunimit politik dhe kulturor me vendet e Ballkanit dhe kjo ka rezultuar veçanërisht efektive në Ballkanin Perëndimor“, tha Pejanoviq Gjurishiq.

I Ngarkuari me Punë në Ambasadën Amerikane në Podgoricë, Chris Carber, theksoi se Kina është e pranishme në rajon dhe në Mal të Zi përmes projekteve të rëndësishme infrastrukturore të ndërtuara nga kompanitë kineze.

“Dhe ndërsa Mali i Zi kërkon investime të huaja, ne duhet të kemi parasysh se një klimë e hapur investimi, cenueshmëria ekonomike ndaj goditjeve të jashtme dhe borxhi i konsiderueshëm ndaj Kinës paraqesin rreziqe të konsiderueshme,” tha Carber. Ai shtoi se agresioni rus ndaj Ukrainës tronditi të gjithë botën dhe goditi ekonominë, por se presidenti rus Vladimir Putin nuk arriti ta shpërbënte NATO-n, por e bashkoi atë. Ai gjithashtu vuri në dukje se Mali i Zi po provon të jetë një aleat i përkushtuar i NATO-s.

Analistët e DFC-së, Milan Jovanoviq dhe Marko Banoviq prezantuan rezultatet e studimit, i cili tregon se ka tre synime politike të Kinës: sovraniteti dhe integriteti territorial, zhvillimi ekonomik dhe statusi dhe imazhi ndërkombëtar.

Kina njihet për ndikimin e saj ekonomik, por institucionet e tjera të fuqisë së butë si diplomacia, media dhe institucionet kulturore dhe arsimore nuk duhet të anashkalohen.

Marko Banoviq tha se Kina po përpiqet të riformësojë rendin aktual botëror dhe të krijojë një rend në të cilin do të jetë lider.

“Kina është shndërruar nga një partner strategjik i BE-së në një rival sistematik që po përpiqet të marrë drejtimin në Evropë. Gadishulli Ballkanik ka një rëndësi të madhe për Kinën dhe arritjen e qëllimeve të saj strategjike dhe Kina po fokusohet në vendet e Ballkanit Perëndimor”.

Banoviq tha se Kina dhe kompanitë kineze nuk kanë media në Evropën Juglindore, por se në shumicën e vendeve të Ballkanit mediat kineze kanë nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi me shtëpitë mediatike vendase.

Ai theksoi bashkëpunimin ndërmjet Serbisë dhe Kinës në të gjitha fushat dhe se Kina ka mbështetje politike dhe mediatike në Serbi, e cila deri diku i mungon në vendet e tjera të rajonit.

Kompanitë kineze janë përfshirë në 61 projekte në Serbi në dekadën e fundit dhe vlera e këtyre projekteve është të paktën 18.7 miliardë euro.

Pas Serbisë, Kina pati ndikimin më të rëndësishëm ekonomik dhe politik në Bosnjë dhe Hercegovinë në Ballkanin Perëndimor. Lidhja politike dhe ekonomike midis Republika Srpska dhe Kinës është logjike, duke pasur parasysh se situata politike në Serbi po kalon drejtpërdrejt në atë entitet, tha Banoviq.

Kina përgjithësisht perceptohet nga publiku malazez si një fuqi botërore e fuqishme, por me qëllime të mira, tha Milan Jovanoviç. Ai shtoi se DFC kreu një monitorim të mediave malazeze, i cili tregoi se 53 për qind e artikujve ishin neutralë, se media kryesisht shkarkonte tekste për Kinën dhe se shumica ishte shkruar për koronavirusin, gjeopolitikën, ekonominë dhe autostradën./The Geopost