“Kanalet e Telegramit: Fushata ruse për të rekrutuar mercenarë nga Ballkani”

Dejan Beriq, një nga mercenarët më të famshëm serbë, tha në shtator se po formohej një njësi që do të përfshinte “shumë serbë”.

Gazetarët nga portali Detektor.ba infiltruan një kanal privat Telegram për rekrutimin e luftëtarëve për ushtrinë ruse në Ukrainë dhe komunikuan me disa mercenarë serbë në Rusi.

Infiltrimi zgjati katër muaj dhe ekipi i Detektor publikoi detajet në një raport gjithëpërfshirës të enjten. Ata deklarojnë se nën emrin Igor Dimitrijeviq (28), ata monitoruan grupet e rekrutimit dhe komunikuan me rekrutues nga Rusia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Serbia.

Hulumtimi tregoi se kanalet e rekrutimit funksionojnë pa probleme pavarësisht ndalimeve ligjore. Dhjetëra njerëz rekrutohen, zakonisht me ndihmën e mercenarëve nga Ballkani që tashmë kanë shkuar në Rusi. Luftëtarëve të ardhshëm u premtohen paga prej disa mijëra markash, shtetësi ruse dhe përfitime për familjet e tyre.

‘Gjysh këtu, a flet rusisht?’

Në korrik, gazetarët e Detektor kontaktuan Dejan Beriqin, një nga mercenarët më të famshëm serbë në ushtrinë ruse, i cili raporton lajmet në front në kanalet e tij, të cilat ndiqen nga mijëra njerëz. “Mirëmëngjes, Igor, jam Deki. A flet rusisht?”, ishte një nga pyetjet e para që bëri Beriq. Duke qenë se mori një përgjigje negative, ai shpjegoi se vetëm burrat midis moshës 20 dhe 49 vjeç që dinë rusisht mund të nënshkruajnë kontratën.

Biseda më pas u shua, por një kthesë e re erdhi më 9 shtator. Beriq më pas njoftoi se po formohej një njësi e re në të cilën “do të ketë shumë serbë” dhe gjuha ruse nuk është e detyrueshme. “Igor, mirëdita, ne kemi gjithçka të rregulluar këtu, mund të shkosh. Telefono paraprakisht se ke blerë një biletë dhe se do të vish që dikush të të presë”, tha Beriq në një mesazh zanor. Ai e këshilloi Dimitrijeviqin të blinte një biletë për një fluturim më të lirë përmes Stambollit dhe deklaroi se paratë e tij do të rimbursoheshin.

Ai gjithashtu theksoi një rregull të rreptë – nuk lejohen fotografi, mesazhe ose video të dërgohen nga Rusia, përndryshe do të përballeni me disa vite burg. “Gjithçka është e rreptë. Stërvitja nuk është e vështirë, asgjë e komplikuar”, shkroi Beriq.

Çetniku vullnetar

Gazetarët iu përgjigjën gjithashtu një njoftimi për rekrutim të publikuar në mesin e tetorit në llogarinë në Facebook “Četnik Dobrovoljac”. Reklama përfshinte një numër telefoni rus në emër të Aslanit, me të cilin ata shpejt kontaktuan. Burri në fjalë ishte në fakt një rus, i cili shpjegoi se aktualisht po shërbente në ushtrinë ruse dhe se një mik serb i kishte kërkuar të ndihmonte njerëzit nga Serbia të nënshkruanin një kontratë për të shërbyer në ushtri. “Ne jemi të gjithë vëllezër”, ishte një nga mesazhet private të Aslanit drejtuar Dimitrijeviq.

Sapo ata kontaktuan, ata dhe 10 persona të tjerë u shtuan në grupin privat të Telegramit “SVO” – një shkurtim për termin “operacion ushtarak special” që zyrtarët rusë përdorin për të përshkruar agresionin kundër Ukrainës. “Vëllezër, të gjithë ata që shtova janë nga Serbia. Chati u krijua në mënyrë që të njiheni me njëri-tjetrin, të negocioni me njëri-tjetrin për të ardhur në Rusi për të shërbyer në ushtri së bashku”, shkroi Aslan. Një ditë më vonë, grupit iu shtua “Četnik Dobrovoljac”, i cili mori përsipër rolin e administratorit.

Edhe pse Detektor nuk e ka konfirmuar në mënyrë të pavarur identitetin e tij, ata përcaktuan se ky është personi që u prezantua si Zheljko Tomiq në vitin 2024. Në një foto nga viti 2023, ai pozoi në fushën e betejës me Darije Ristiç, një vullnetar nga Modriça i cili u arrestua në shtator të këtij viti pasi zbarkoi në aeroportin e Sarajevës. Ai akuzohet për luftë në një fushë beteje të huaj në Ukrainë, dhe avokati i tij Rade Qulibrk tha se çështja është aktualisht në fazën e përfundimit të një marrëveshjeje për pranimin e fajësisë.

“Me vullnetin e Zotit, me vëllezër rusë në Kosovë”

Tomiq tha se u kthye nga vija e frontit për të organizuar mbërritjen e vullnetarëve. “Të gjithë ju do të jeni më të mirë se unë, e di këtë – do t’ua kaloj të gjithë përvojën time të rinjve. Ju jeni serbët e mi dhe unë nuk do t’ju braktis. Pra, me vullnetin e Zotit, ne do të shkojmë në Kosovë së bashku me vëllezërit tanë rusë”, ishte një nga mesazhet e tij.

Është interesante se si Tomiç i këshilloi anëtarët e grupit të deklaronin se po udhëtojnë si turistë dhe u kujtoi atyre qëndrimin e Presidentit serb Aleksandar Vuçiç se ai nuk do të lejonte qytetarët serbë të bashkoheshin me njësitë ruse. “Puna e tij është të arrestojë dhe të na pengojë të ndihmojmë vëllezërit tanë rusë në luftën kundër fashizmit”, tha Tomiç.

Ai gjithashtu u shpjegoi anëtarëve se me të mbërritur në qytetin rus të Soçit, do të shkonte në Donetsk, në vijën e parë të betejës. Ai tha se nënshkruhet një kontratë njëvjeçare, pas së cilës do të shtohen 52,000 marka (rreth 26,520 euro) “për mirëseardhjen”. Ai thekson se trajnimi zgjat dy javë dhe kryhet nga instruktorë me përvojë. Paga mujore është 5,500 marka (rreth 2,805 euro).

Si kujtesë, media ka raportuar më parë për vullnetarë nga Ballkani Perëndimor, të cilët filluan t’u bashkoheshin njësive ruse në vitin 2014 pas aneksimit të Krimesë. Ligjet në Bosnjë dhe Serbi ndalojnë luftimet në fusha betejash të huaja dhe e konsiderojnë atë një vepër penale. Megjithatë, kjo nuk i pengoi largimet e reja pas fillimit të pushtimit në shkallë të plotë në vitin 2022, megjithëse numri i saktë nuk dihet zyrtarisht.

/net.hr