BE vulos një marrëveshje me Serbinë për litium, von Cramon kritikon: Në favor të pushtetit të Vuçiqit

BE-ja e ka përshëndetur një pakt me Serbinë për minierat e litiumit si një “ditë historike për Serbinë, si dhe për Evropën”, duke i dhënë fund një gare për të nënshkruar marrëveshjen.

Të martën, Serbia rilidhi licencën e gjigantit të minierave Rio Tinto për të nxjerrë mineralin në Luginën e Jadarit në perëndim të vendit.

Deri të enjten në mbrëmje, kancelari i Gjermanisë Olaf Scholz ishte në Beograd dhe avokoi një marrëveshje që ai tha se do të ndihmonte për të mbrojtur sigurinë ekonomike të Evropës.

Scholz ishte i prirur të siguronte që industria e automjeteve të vendit të tij të ishte në krye të radhës për furnizime.

Prodhuesit e makinave do të kenë nevojë për gjithnjë e më shumë litium për bateritë, pasi kalimi në automjetet me emetim zero përshpejtohet – dhe projekti Jadar i Rio Tinto mund të sigurojë deri në nëntë të dhjetat e nevojave aktuale të litiumit të Evropës.

Zëvendëspresidenti i Komisionit Evropian, Maros Sefcovic, ishte gjithashtu në Beograd të premten.

Atij iu bashkua ajo që ai e quajti “crème de la crème” e kompanive evropiane me një interes të fortë për një burim të ri litiumi.

Ato përfshinin Mercedes-Benz dhe Stellantis, të cilët mes tyre përbëjnë pothuajse një të katërtën e të gjitha shitjeve të makinave në Evropë, shkruan BBC.

Përfaqësuesit e prodhuesve të baterive të litiumit gjithashtu e shikuan se si Serbia dhe BE nënshkruan një marrëveshje për të krijuar një “partneritet strategjik mbi lëndët e para të qëndrueshme, zinxhirët e prodhimit të baterive dhe automjetet elektrike”.

Ndërsa Sefcovic e përshkroi atë një ditë historike, Olaf Scholz festoi sigurimin e aksesit në rezervat më të njohura të kontinentit të litiumit – gjë që duhet të zvogëlojë varësinë nga furnizimet nga Kina.

“Ky vendim kërkon guxim, por ai u mor në momentin e duhur,” tha ai, duke shtuar se kjo lëvizje do të sigurojë që Evropa të mbetet “sovrane në një botë në ndryshim” dhe “të mos jetë e varur nga të tjerët”.

Ky ishte lavdërim për udhëheqjen e Serbisë, e cila hoqi një ndalim të minierave të litiumit pasi një vendim gjykate javën e kaluar e shpalli atë si jokushtetues. Qeveria vendosi moratoriumin në vitin 2022, pas protestave të gjera në të gjithë vendin.

Nuk ishin vetëm ambientalistët që morën pjesë në demonstrata. Shumë nga ata që bllokuan rrugët dhe urat ishin të rinj në protestë. Të gjithë ata ishin të alarmuar se një kompani e huaj kishte fituar të drejtat minerare përmes një procesi që ata mendonin se nuk kishte qenë transparent.

Dhe ata ishin të shqetësuar për ndikimin e mundshëm në burimet e rëndësishme të ushqimit dhe ujit në Luginën e Jadarit.

Këto shqetësime nuk janë zhdukur, pavarësisht nga garancitë e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, se do të ruhet ambienti.

Vuçiç ishte gjithashtu i prirur për të luajtur me përfitimet e mundshme ekonomike. Ai këmbënguli që litiumi i Jadarit do të qëndronte në vend.

Maros Sefcovic tha se kjo do të thotë se Serbia do të bëhet vendi i parë evropian me “të gjithë zinxhirin e vlerës nga litiumi deri te automjetet elektrike të ndërtuara këtu në Serbi”.

Partitë opozitare mbeten të pabindura nga garancitë mjedisore të presidentit. Ata kurrë nuk besuan se miniera e litiumit ishte shkatërruar përgjithmonë. Tani ata po kërkojnë transparencë mbi projektin e ringjallur Rio Tinto.

“Ka një mungesë të plotë besimi te qeveria kur thonë se do të jetë në interes të qytetarëve,” thotë bashkë-udhëheqësja e Lëvizjes së Gjelbër të Majtë, Biljana Gjordjevic.

“Ne kemi frikë se Serbia do të sakrifikohet për të siguruar litium për automjetet elektrike që pothuajse askush në Serbi nuk mund ta përballojë.

Kjo do të thotë se pavarësisht festimeve në Bruksel, Berlin dhe Beograd, protestat kundër minierave të litiumit në Serbinë rurale ka të ngjarë të kthehen seriozisht.

Por, ish-raportuesja e Parlamentit Evropian për Kosovën, Viola Von Cramon, ka thënë se kjo marrëveshje do të shkojë në favor të pushtetit të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, dhe e theksoi se në Serbi mungon demokracia.

Në një reagim të saj në platformën X, duke komentuar vizitën e kancelarit gjerman Olaf Scholz në Beograd, tha se BE-ja vërtet ka nevojë për litium, por jo në këtë formë.

“Se BE-ja ka nevojë për litium dhe të kalojë në e-mobilitet, është e padiskutueshme. Unë do të kisha preferuar zgjidhje të tjera se sa këtë fitim në pushtet për Aleksandar Vuçiqin. Sundimi i ligjit dhe demokracia janë fjalë të huaja për Vuçiqin. Media pothuajse tërësisht nën kontrollin e tij”, ka thënë ajo.

/TheGeopost/