Argumenti narrativ ballkanik i Putinit për luftën në Ukrainë

Shumë përpara se tanket dhe trupat ruse të futeshin në Ukrainë, Vladimir Putin po përdorte shpërbërjen e përgjakshme të Jugosllavisë në vitet 1990 për të ofruar gjoja justifikim për pushtimin e një vendi sovran evropian.

Presidenti rus ka qenë veçanërisht i fokusuar në bombardimet e NATO-s ndaj Serbisë në vitin 1999 dhe pranimin nga Perëndimi të shpalljes së pavarësisë së Kosovës në vitin 2008. Ai pretendon se të dyja krijuan një precedent të paligjshëm që shkatërroi ligjin dhe rendin ndërkombëtar, duke i dhënë me sa duket një justifikim për të pushtuar Ukrainën.

Argumentet e Putinit, të përsëritura disa herë që nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në 2014, duket se ndjekin këtë linjë: Nëse republikat e ndryshme ish-jugosllave dhe ish-provinca serbe e Kosovës mund të bëhen të pavarura me mbështetjen dhe luftërat perëndimore, pse nuk mundet gadishulli strategjik i Ukrainës në Detin e Zi dhe zonat e kontrolluara nga rebelët, zona me shumicë ruse në lindje të vendit të ndahen nga kombet e tyre amë – me ndihmën ruse?

Me mbështetjen e fortë të SHBA-së, Kosova e dominuar nga shqiptarët etnik u shkëput përkundër kundërshtimeve të forta të Serbisë. Rusia, një aleat historik i serbëve, argumentoi atëherë se kjo krijoi një precedent që mund të nxiste një sërë pretendimesh për shtetësi diku tjetër në botë.

Në korrik 2010, gjykata më e lartë e OKB-së vendosi se shpallja e pavarësisë së Kosovës ishte e ligjshme, por nuk e miratoi plotësisht pretendimin e Kosovës për shtetësi.

Ka shumë dallime midis sulmit rus ndaj Ukrainës, i parë në Perëndim si një nga momentet më të errëta për Evropën që nga Lufta e Dytë Botërore, dhe luftërave në Ballkan që lanë më shumë se 120,000 njerëz të vdekur dhe miliona të pastrehë. Ka edhe disa ngjashmëri.

Cilat janë dallimet kryesore?

NATO nuk e pushtoi Kosovën pasi dëboi forcat serbe nga ish-krahina serbe, por dërgoi paqeruajtës. Ndërkohë, trupat ruse morën kontrollin e Krimesë edhe para mbajtjes së referendumit të saj për t’u bashkuar me Rusinë.

NATO ndërhyri në Kosovë vetëm pas dëshmive të rëndësishme të abuzimeve serbe kundër shqiptarëve etnikë, duke përfshirë vrasjet masive dhe dëbimet. Forcat ruse ndërhynë në Ukrainë pa asnjë abuzim apo dhunë të madhe ndaj rusëve etnikë.

Kosovarët shpallën pavarësinë, por nuk u bashkuan me vëllezërit e tyre etnikë në Shqipërinë fqinje në një shtet të vetëm. Krimea, e cila ka një popullsi shumicë ruse, nënshkroi një marrëveshje për t’u bashkuar me Rusinë dy ditë pas referendumit, i cili u konsiderua i gabuar dhe jodemokratik nga Perëndimi.

Cilat janë ngjashmëritë kryesore?

Të dyja ndërhyrjet (si Serbia ashtu edhe Rusia) filluan me pretendime të rreme se pakicat etnike po persekutohen në vendet fqinje. Ushtria e udhëhequr nga serbët lëshoi ​​një breshëri të rëndë artilerie kundër qyteteve dhe fshatrave në Kroaci në vitin 1991, diçka e ngjashme me sulmet fillestare të forcave ruse kundër Ukrainës.

Ashtu si kroatët, boshnjakët dhe shqiptarët e Kosovës i frikësoheshin represionit serb gjatë sundimit autokratik të liderit të ndjerë serb Slobodan Millosheviç, rusët etnikë kishin frikë nga nacionalistët ukrainas.

Çfarë tha Putin?

“(Kancelari gjerman Olaf Scholz) sapo tha se njerëzit e brezit të tij – dhe unë sigurisht i përkas atij brezi – e kanë të vështirë të imagjinojnë ndonjë luftë në Evropë”, tha Putin pas bisedimeve me Scholz në Moskë më 15 nëntor.

“Por të gjithë ne ishim dëshmitarë të luftës në Evropë që NATO nisi kundër Jugosllavisë”, tha Putin. Ai kujtoi se ishte një operacion i madh ushtarak që përfshin sulme me bombardime kundër një kryeqyteti evropian, Beogradit.

“Kjo ndodhi. Pa asnjë sanksion nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së. Është një shembull shumë i trishtuar, por është një fakt i fortë”, tha Putin.

Ai ka argumentuar se duke ndërhyrë në Kosovë, Perëndimi krijoi një precedent me pasoja të që do të zgjasin.

Cili është qëndrimi i perëndimit për këtë?

Në konferencën për shtyp me Putinin, Scholz iu kundërpërgjigj argumenteve të presidentit rus për veprimet e NATO-s në Kosovë, duke thënë se kjo ishte bërë për të parandaluar gjenocidin, duke iu referuar persekutimit të shumicës së shqiptarëve etnikë të Kosovës nga forcat serbe.

Udhëheqësit perëndimorë vazhdimisht i kanë hedhur poshtë argumentet e Putinit, duke thënë se Kosova ishte një rast unik për shkak të numrit të madh të viktimave gjatë luftërave ballkanike në mes të shpërbërjes së dhunshme të Jugosllavisë. Ish-kancelarja gjermane Angela Merkel kishte këmbëngulur se analogjitë e Putinit midis veprimeve të Perëndimit në Kosovë dhe ndërhyrjes së Rusisë në Krime janë “të turpshme”.

Cilat mund të jenë pasojat?

Ekziston frika se udhëheqja pro-ruse serbe mund të përpiqet të përdorë vëmendjen ndërkombëtare të përqendruar në Ukrainë për të destabilizuar më tej fqinjët e saj, veçanërisht Bosnjën, ku pakicat serbe kanë kërcënuar të bashkohen me Serbinë.

Paqeruajtësit e Bashkimit Evropian në Bosnje kanë njoftuar vendosjen e rreth 500 trupave shtesë, duke përmendur “përkeqësimin e sigurisë ndërkombëtare (i cili) ka potencialin të përhapë destabilitet” në rajon.

Udhëheqja e Kosovës ka frikë se Serbia mund të inkurajohet nga Rusia që të përpiqet të ndërhyjë në ish-krahinën e saj për të ndaluar ngacmimet e supozuara naj pakicës serbe. Kosova i ka kërkuar NATO-s një rrugë të shpejtë për anëtarësim pas krizës ukrainase, diçka që as Serbia dhe as Rusia nuk do ta pranonin në mënyrë paqësore.

Zyrtarët e Kosovës i kanë hedhur poshtë paralelizmat e Putinit ndërmjet ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë dhe pushtimit të tij në Ukrainë si “krejtësisht të pabaza dhe qesharake”.

Burimi: WashngtonPost