Ndërsa Rusia dhe Kina afrohen më shumë, politikanët dhe analistët perëndimorë po japin alarmin për ndikimin e tyre në Ballkanin Perëndimor. Duke pasur parasysh luftërat në Lindjen e Mesme dhe Ukrainë, ata paralajmërojnë kundër injorimit të Ballkanit Perëndimor.
Deputeti amerikan Pete Sessions i tha Zërit të Amerikës të mërkurën se Rusia “është e përfshirë në destabilizimin e Ballkanit për disa vite” dhe ka provuar se përdor dezinformimin dhe forcën ushtarake për të arritur qëllimet e saj.
“Destabilizimi i Ballkanit është diçka që e sheh secili prej vendeve atje”, tha ai. “Dhe jo vetëm që ata e shohin këtë duke ndodhur, por ata gjithashtu shohin nëse është një përpjekje e qëllimshme për të minuar këto kombe.”
Sessions tha se Shtetet e Bashkuara duhet të qëndrojnë prapa këtyre kombeve dhe “të punojnë brenda parametrave të vendosur, BE, NATO dhe organizata të tjera… Shtetet e Bashkuara duhet të jenë në ballë dhe të thonë, ‘Ne e mbështesim këtë dhe do të qëndrojmë së bashku .’ Kjo është ajo që u duhet këtyre kombeve. Shtetet e Bashkuara të Amerikës qëndrojnë me ta si individë dhe si grup.”
Pjesë e strategjisë së Putinit
Edward P. Joseph, analist i Ballkanit në Shkollën e Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare të Universitetit Johns Hopkins, është dakord.
“Ballkani është pjesë e strategjisë së Putinit. Ai dëshiron të ndajë Evropën nga Shtetet e Bashkuara dhe dëshiron ta ndajë Evropën në vetvete. Dhe Ballkani është një mjet i shkëlqyer për të për ta arritur këtë,” i tha ai Zërit të Amerikës të mërkurën.
Sessions dhe Jozefi ndoqën një forum vjetor të sigurisë së Kongresit këtë javë, i fokusuar në këtë çështje, i mbajtur në të njëjtën kohë me Mëngjesin Kombëtar të Lutjes. Atyre iu bashkuan politikanë dhe ligjvënës nga Evropa dhe Ballkani Perëndimor, një rajon prej gjashtë vendesh duke përfshirë Shqipërinë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi, Kosovën, Maqedoninë e Veriut dhe Serbinë.
Analistët thonë se Moska po përdor ndërhyrjet politike dhe dezinformatat që ajo përhap përmes lidhjeve të saj historikisht të ngushta me Serbinë dhe aktorë të tjerë miqësorë në rajon.
“Rusia është aktive në operacionet e saj në Ballkan me kosto shumë të ulët”, tha Joseph. Ai dha shembullin e Serbisë, e cila pret mediat ruse Russia Today dhe Sputnik.
“Këto janë platforma që përhapin narrativa pro-ruse në rajon,” tha ai. “Dhe kjo është vetëm një nga mënyrat se si Serbia po e shtyn axhendën ruse në një mënyrë negative.”
Fokusimi në integrim
Gjatë forumit të sigurisë, Ndihmës Sekretari i Shtetit për Çështjet Legjislative Naz Durakoglu tha se SHBA është shumë e shqetësuar për ndikimin e Kinës dhe Rusisë në rajon dhe është e përkushtuar për forcimin e demokracisë në këto vende në mënyra të ndryshme. Këto përfshijnë ndihmën e huaj, luftën kundër korrupsionit dhe promovimin e reformave “për të mbështetur integrimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE dhe njëri-tjetrin”.
Shqipëria është anëtare e NATO-s dhe bashkëpunon ngushtë me Shtetet e Bashkuara. Ish-ministri i Mbrojtjes i vendit, Fatmir Mediu, është një nga organizatorët e forumit të sigurisë.
“Mënyra se si funksionojnë fuqitë si Rusia dhe Kina është, së pari, ata përpiqen të ndezin konflikte të reja,” i tha ai Zërit të Amerikës. Së dyti, ata po përpiqen të krijojnë një lloj status quo-je lidhur me situata të caktuara dhe probleme të pazgjidhura për të penguar anëtarësimin në Bashkimin Evropian dhe NATO dhe për të zgjeruar ndikimin e tyre gjeoekonomik dhe gjeopolitik.
Rripi dhe rruga e Kinës
Sipas Durakoglu, Rusia ushtron ndikimin e saj përmes gazit dhe dezinformimit, ndërsa Kina promovon interesat e saj kryesisht përmes investimeve ekonomike dhe infrastrukturës.
Valbona Zeneli, anëtare e lartë në Këshillin Atlantik, ka shkruar gjerësisht për ndikimin kinez dhe rus në Ballkanin Perëndimor.
“Ballkani Perëndimor ka përjetuar një zgjerim të konsiderueshëm të ndikimit kinez gjatë dekadës së fundit, në përputhje me vizionin gjeo-ekonomik dhe diplomatik të Pekinit për Iniciativën Brez dhe Rrugë (BRI) dhe kontekstin më të gjerë strategjik të marrëdhënieve Kinë-BE”, shkroi ajo në. një punim i fundit kërkimor. Ajo është gjithashtu duke punuar për një libër me këtë temë.
“Vendndodhja gjeostrategjike e Ballkanit Perëndimor është e përkryer si një urë lidhëse drejt tregjeve të BE-së dhe si një korridor i rëndësishëm tranziti për BRI-në kineze. Interesat kineze në rajon janë të lidhura ngushtë me projektet e infrastrukturës dhe mundësitë e privatizimit, ku kërkesa për kredi me interes të ulët është të larta dhe çmimet e blerjes janë të ulëta”, tha ajo.
Ne i kemi letrat në dorë
Ndërsa Rusia dhe Kina pozicionohen në kundërshtim me Perëndimin, ekspertët thonë se duan të largojnë vëmendjen nga konfliktet e mëdha botërore si Ukraina, Lindja e Mesme dhe qëndrimi gjithnjë e më armiqësor i Kinës në Detin e Kinës Jugore.
Për shqiptarin Mediu është e qartë se “Rusia, por edhe Kina dhe ndoshta Irani po përpiqen të krijojnë probleme në rajonin e Ballkanit, të krijojnë një tjetër burim konflikti dhe të largojnë vëmendjen nga Ukraina”.
Për të kundërshtuar këtë ndikim, SHBA mbështet aleatët e saj në rajon. Pentagoni ka konfirmuar se Shtetet e Bashkuara muajin e kaluar miratuan shitjen e mundshme të raketave antitank Javelin në Kosovë me vlerë rreth 75 milionë dollarë.
“Kjo shitje e propozuar do të mbështesë objektivat e politikës së jashtme dhe sigurinë kombëtare të Shteteve të Bashkuara duke përmirësuar sigurinë e një partneri evropian që është një forcë e rëndësishme për stabilitetin politik dhe ekonomik në Evropë,” tha Pentagoni.
Pentagoni shtoi se shitja do të “rrisë aftësitë mbrojtëse afatgjatë të Kosovës për të mbrojtur sovranitetin dhe integritetin e saj territorial dhe për të përmbushur kërkesat e saj të mbrojtjes kombëtare”.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq shprehu “zhgënjimin e tij të thellë” për vendimin. Rusia gjithashtu i dënoi planet “në termat më të fortë të mundshëm”.
Shitja e planifikuar vjen në një kohë tensionesh mes Kosovës dhe Serbisë, të cilat BE-ja po përpiqet t’i zgjidhë. Në refuzimin e vazhdueshëm të pavarësisë së ish-krahinës së saj, Serbia ka mbështetjen e vendosur të Rusisë dhe Kinës.
Me gjithë shqetësimet për përparimet e Rusisë dhe Kinës në rajon, tha Joseph i Universitetit Johns Hopkins, lajmi i mirë është se Perëndimi i mban kartat.
“Kjo nuk është si Ukraina. Rusia është shumë larg për të përdorur forcat tokësore. Anëtarët e NATO-s po rrethojnë Ballkanin. Të gjitha vendet në rajon përveç Serbisë duan të anëtarësohen në NATO. Dhe disa janë tashmë anëtarë të NATO-s,” tha ai.
Bashkimi Evropian është “partneri më i rëndësishëm tregtar. Pra, ne i kemi kartat në duart tona. Ne duhet t’i përdorim ato siç duhet.”/VOA/