
NATO është kthyer në elementin e saj. Ndërsa tensionet rriten me Rusinë, organizata më e madhe ushtarake në botë është e fokusuar në siguri: mbrojtjen e territorit të 30 vendeve anëtare të saj. Kjo përfshin frenimin e çdo përpjekjeje për të destabilizuar vendet në krahun e saj lindor si Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia.
Anëtarët e aleancës së udhëhequr nga SHBA kanë interesa të ndryshme në marrëdhëniet e tyre me Rusinë dhe në marrëdhëniet e tyre me fokusin aktual të zemërimit të Presidentit Vladimir Putin – Ukrainën. Por NATO-ja nuk është e ndarë nga shqetësimet e biznesit, politikës dhe energjisë në të njëjtën mënyrë si Bashkimi Evropian. Nuk bën sanksione.
E themeluar në vitin 1949, Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut ishte shumw e fokusuar në Bashkimin Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë, dhe ballafaqimi me Moskën është në ADN-në e saj. Në të vërtetë, mosmarrëveshja me Rusinë për Ukrainën është pothuajse një lehtësim pas debaklit në Afganistan, të cilin talebanët e mposhtën pas largimit të NATO-s vitin e kaluar.
NATO i merr vendimet unanimisht dhe çdo vend ka të drejtën e vetos. Pra, NATO si një organizatë nuk do të furnizojë me armë Ukrainën, edhe pse shumë nga anëtarët e saj po e bëjnë këtë, duke përfshirë Shtetet e Bashkuara, Britaninë, Turqinë dhe vendet baltike.
Gjermania është vendi më i madh anëtar që nuk po dërgon armë sulmuese, dhe jo i vetmi, por Berlini megjithatë po siguron pajisje jo-vdekjeprurëse.
NATO gjithashtu nuk do të dërgojë trupa në Ukrainë nëse Rusia pushton.
Neni 5 i traktatit të tij themelues – klauzola kyçe e mbrojtjes së ndërsjellë – i detyron të gjitha vendet anëtare t’i vijnë në ndihmë një anëtari tjetër, sovraniteti ose integriteti territorial i të cilit mund të kërcënohet.
Ukraina, megjithatë, nuk është anëtare, edhe pse të donte të ishte. Ajo ka kontribuar në operacionet dhe misionet e NATO-s në Bosnje-Hercegovinë, Kosovë, Irak, Afganistan dhe gjetkë, por kjo nuk mjafton për të garantuar mbrojtjen e mburojës së NATO-s.
Pavarësisht nga këmbëngulja e Putinit se Ukraina nuk duhet të bëhet kurrë një anëtare e NATO-s, anëtarët e aleancës gjithashtu nuk do ta pranonin këtë për momentin, jo derisa Rusia mban gadishullin e Krimesë dhe luftimet vazhdojnë në rajonin lindor të Donbasit. Detyrimet e nenit 5 mund të fillonin një luftë nëse kjo do të ndodhte, pasi Ukraina ndoshta do të insistonte të bashkohej me territorin e saj të plotw, përfshirë Krimenë dhe Donbasin.
Ndërkohë, NATO po ndihmon Kievin që të reformojë tërësisht sektorin e tij të sigurisë dhe mbrojtjes.
Ajo që NATO do të bëjë nëse Putini kalon vijën e saj të kuqe është të përforcojë mbrojtjen e anëtarëve të saj në vendet baltike, Poloni dhe në zonën e Detit të Zi, pranë Bullgarisë dhe Rumanisë. Sa i përket asaj se cila është ajo vijë e kuqe, kjo është e paqartë – mund të jetë aq e vogël sa një sulm kibernetik ose një sulm artilerie në Ukrainë, ose mund të kërkojë një pushtim të gjithanshëm.
NATO filloi të forcojë mbrojtjen e saj në Evropën verilindore pasi Rusia aneksoi Krimenë në 2014. Ajo tani ka rreth 5,000 trupa dhe pajisje të stacionuara atje. Por gjithashtu planifikon të dërgojë trupa, avionë dhe anije luftarake në rajonin e Detit të Zi. Franca, Holanda dhe Spanja janë mes atyre që marrin pjesë.
Pentagoni ka vënë deri në 8,500 trupa amerikane në gatishmëri të shtuar, kështu që ata do të jenë të përgatitur të vendosen nëse është e nevojshme për të siguruar aleatët e tjerë në rast të një sulmi. Ato trupa do t’i bashkëngjiten Forcave të Reagimit të NATO-s, një forcë prej 20,000 trupash nga ato tokësore, ajrore, detare dhe të forcave speciale.
Një brigadë tokësore qw mund tw vensdoset me shpejtwsi, e pwrbwrw prej rreth 5,000 trupash, e drejtuar aktualisht nga Franca, tashmë është përforcuar. Gjermania, Polonia, Portugalia dhe Spanja po kontribuojnë gjithashtu në këtë grup, të njohur si Task Forca e Përbashkët e Gatishmërisë Shumë të Lartë.
Në një përpjekje për të shmangur një sulm, NATO i ka shtrirë Moskës ofertën për bisedime të gjera. Ata dëshirojnw të përmirësojë komunikimet, të shqyrtojë mënyrat për të shmangur incidentet ushtarake, të krijojnw një linjë telefonike civile për emergjencat dhe të diskutojë vendosjet e raketave. Por NATO refuzon të ndalojë pranimin e anëtarëve të rinj.
Sigurisht, NATO ka pasur pjesën e saj të mosmarrëveshjeve kohët e fundit. Midis tyre janë kërcënimi i ish-presidentit amerikan Donald Trump për të mos mbrojtur aleatët me buxhete të pamjaftueshme të mbrojtjes; Blerja nga Turqia e sistemeve të mbrojtjes raketore të prodhuara nga Rusia; Pretendimi i presidentit francez Emmanuel Macron se NATO po vuante “vdekje truri”; dhe eksodi kaotik i drejtuar nga SHBA nga Afganistani pas 18 vitesh, i cili i dha fitoren talebanëve.
Por NATO i ka përballuar kryesisht këto stuhi – si dhe mosmarrëveshjet e mëdha në të kaluarën për luftën në Irak ose vendimin e Francës për të lënë disa prej strukturave të NATO-s dhe për të detyruar selinë e saj të zhvendoset në Belgjikë – përmes garancisë së saj të mbrojtjes së ndërsjellë që një sulm ndaj një aleati është një sulm ndaj të gjithëve.
Është e paqartë se çfarë do të bëjë Putin me Ukrainën, apo kur. Ajo që duket e qartë është se NATO-ja do të jetë e sigurt se do të mbrojë të vetën.
Burimi: The Washington Post