Starmer i thotë Evropës në samit: ‘Koha për të vepruar’ për sigurinë e Ukrainës

Kryeministri britanik Keir Starmer ka shpalosur një plan me katër hapa të rënë dakord nga liderët evropianë, liderët e NATO-s dhe BE-së për të mbështetur Ukrainën në një kohë kur Evropa është në një udhëkryq.

Udhëheqësi britanik tha se ishte “koha që Evropa të veprojë” për të garantuar sigurinë e Ukrainës, duke mbështetur thirrjen e tij në një samit në Londër më 2 mars duke premtuar 1.6 miliardë £ (2 miliardë dollarë) në financimin e eksportit për të furnizuar Kievin me 5,000 raketa të mbrojtjes ajrore.

Samiti ra dakord që ndihma ushtarake duhet të vazhdojë të rrjedhë në Ukrainë, se Kievi duhet të jetë në tryezë për të gjitha bisedimet e paqes me Rusinë, se Evropa duhet të punojë për të frenuar sulmet e ardhshme ruse ndaj Ukrainës dhe se duhet të formohet një “koalicion i të gatshëmve” që do të mbrojë dhe garantojë paqen në Ukrainë pas arritjes së një marrëveshjeje.

“Ne qëndrojmë sot në një udhëkryq në histori,” tha Starmer në një konferencë shtypi pas samitit të 19 krerëve të shteteve dhe qeverive nga e gjithë Evropa, Kanadaja dhe aleanca ushtarake e NATO-s.

“Ky nuk është momenti për më shumë biseda – është koha për të vepruar dhe për të rënë dakord për një plan të ri për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme,” shtoi Starmer.

Samiti mori një urgjencë të re pas vizitës katastrofike të presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy në Uashington në fillim të kësaj jave dhe shqetësimeve në rritje rreth angazhimit të Shteteve të Bashkuara ndaj mbrojtjes evropiane nën Presidentin Donald Trump.

Starmer theksoi se ai besonte se Uashingtoni mbetet një “aleat i besueshëm” që kërkon një marrëveshje të qëndrueshme paqeje për t’i dhënë fund pushtimit rus të Ukrainës, tashmë në vitin e tij të katërt.

Shtetet e Bashkuara nuk morën pjesë në bisedimet në Londër. Samiti ishte planifikuar përpara se Zelenskyy dhe Trump të përplaseshin në një takim veçanërisht të tensionuar në Zyrën Ovale më 28 shkurt.

Presidenti francez Emmanuel Macron, kancelari gjerman Olaf Scholz dhe kryeministrja italiane Giorgia Meloni ishin midis liderëve evropianë që folën me Starmer dhe Zelenskyy më 2 mars në shtëpinë historike Lancaster pranë Pallatit Buckingham në Londër.

Përpara samitit, Starmer zhvilloi bisedime dypalëshe me Melonin, i cili mund të luante një rol kyç në përpjekjet e vazhdueshme të Evropës për të bindur Uashingtonin për nevojën për të mbështetur Ukrainën.

Ajo është një mbështetëse e vendosur e Ukrainës dhe është gjithashtu ideologjikisht e afërt me Trump, i cili e ka vlerësuar shumë atë.

Duke folur së bashku me Starmer, Meloni tha se Londra dhe Roma mund të luajnë një “rol kyç në ndërtimin e urave” pas grindjes për Zyrën Ovale, duke shtuar se ishte “shumë, shumë e rëndësishme” për partnerët perëndimorë që të shmangnin një ndarje.

Kryeministri kanadez Justin Trudeau, ministri i jashtëm turk Hakan Fidan, sekretari i përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte, presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe presidenti i Këshillit Evropian Antonio Costa morën gjithashtu pjesë në samit.

Në prag të konferencës, Starmer priti Zelenskyy në rezidencën e tij në Downing Street dhe më pas njoftoi një hua prej 2.26 miliardë £ (2.84 miliardë dollarë) për Ukrainën për të përmirësuar aftësitë e saj mbrojtëse.

Zelenskyy tha në mediat sociale se kredia do të shlyhej me të ardhurat nga asetet e ngrira ruse.

Rigjallërimi i marrëdhënieve midis Trump dhe Zelenskyy ishte një pikë kyçe në axhendën e samitit, pasi udhëheqësit kërkuan një mënyrë për të rivendosur marrëdhëniet pasi presidenti amerikan tha se Zelenskyy mund të kthehet në Shtëpinë e Bardhë “nëse dëshiron paqe”.

Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen tha pas takimit se “ne jemi të gatshëm të mbrojmë demokracinë së bashku me ju [Shtetet e Bashkuara], për të mbrojtur parimin e shtetit ligjor, se nuk mund të pushtoni fqinjin tuaj ose të ndryshoni kufijtë me forcë”.

“Është në interesin tonë të përbashkët të parandalojmë luftërat e ardhshme”, shtoi ajo.

Zelenskyy refuzoi të kërkonte falje për dështimin e bisedimeve, por tha se besonte se marrëdhëniet ende mund të shpëtoheshin.

Edhe para udhëtimit të Zelenskyy në Uashington, liderët evropianë kishin treguar një ndjenjë në rritje të urgjencës për ta bërë veten të rëndësishëm për administratën Trump.

Kjo u nxit nga komentet e zyrtarëve të lartë amerikanë që sugjeronin se Evropa nuk do të përfshihej drejtpërdrejt në negociatat e paqes me Ukrainën – dhe nga shenjat e ngrohjes së marrëdhënieve midis SHBA-së dhe Moskës.

Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov akuzoi vendet evropiane se po kërkojnë një “vazhdim të banketit” në formën e luftës.

Në komentet e raportuara nga mediat ruse më 2 mars, Lavrov vlerësoi Trumpin si një “pragmatist”.

“Slogani i tij: Sens i shëndoshë”, tha Lavrov.

Bisedimet e krizës të mbajtura në Paris javën e kaluar u përqendruan në atë nëse Evropa mund të bashkojë një forcë ushtarake të besueshme që mund të vendoset në Ukrainë pas një armëpushimi ose marrëveshjeje paqeje, si dhe në qëllimin afatgjatë të rritjes së shpenzimeve të mbrojtjes.

Megjithëse është bërë njëfarë progresi, nuk është shpallur ndonjë përparim vendimtar.

Sfida për bisedimet në Londër është të arrihet diçka më e prekshme dhe mbresëlënëse pas debaklit në Zyrën Ovale.

Në të njëjtën kohë, disa krerë shtetesh dhe qeverish evropiane po sugjerojnë se kjo nuk ka të bëjë vetëm me të dëshmuar veten para Uashingtonit. Përkundrazi, bëhet fjalë për përgatitjen për një skenar të mundshëm në të cilin ata nuk mund të mbështeten në ombrellën e sigurisë amerikane.

Fituesi i zgjedhjeve të fundit gjermane, Friedrich Merz, deklaroi një javë më parë se Evropa duhet të arrijë “pavarësinë” nga Shtetet e Bashkuara.

Pas udhëtimit të Zelenskyy në Uashington, Ministrja e Jashtme gjermane Annalene Baerbock tha se ajo do të mbështeste masat për të ndihmuar Ukrainën “të përballojë agresionin rus, edhe nëse Shtetet e Bashkuara tërhiqnin mbështetjen e saj”.

Këtu në Britani, pozicioni i Starmer rezonoi në të gjithë spektrin politik. Figura të njohura pranë Trumpit i kërkuan atij të mos digjte urat e tij me Zelenskyy.

Nigel Farage, kreu i partisë Reforma në Mbretërinë e Bashkuar dhe admirues i shpallur i Trump, tha: “Ky nuk është fundi i historisë, krejt e kundërta. Një marrëveshje paqeje është thelbësore dhe Ukraina ka nevojë për garancitë e duhura të sigurisë.”

Ish-kryeministri Boris Johnson tha: “Mënyra më e mirë përpara tani është që marrëveshja për mineralet të nënshkruhet sa më shpejt të jetë e mundur. Ka ende një rrugë drejt paqes.”

Ai i referohej një marrëveshjeje që supozohej të ishte fitimi i madh diplomatik i udhëtimit të Zelenskyy në Uashington dhe të paralajmëronte një rinovim të marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara.

Këto shpresa të mëdha kanë pësuar një pengesë të rëndë. Në Londër, përgjegjësit po kërkojnë dëshpërimisht një përgjigje./Rferl/