Përfitimet e shpërbërjes së ardhshme të Rusisë

Shkruan: Janusz Bugajski

Janusz Bugajski është një bashkëpunëtor i lartë në Fondacionin Jamestown. Libri i tij i ri, Failed State: A Guide to Russian’s Rupture, sapo është botuar.

Ne jemi dëshmitarë të një revolucioni në sigurinë globale për të cilin vendimmarrësit perëndimorë janë qartësisht të papërgatitur – kolapsi i afërt i Federatës Ruse.

Në vend që të planifikojnë situata të paparashikuara për përhapje të jashtme dhe të kapitalizojnë de-imperializimin e Rusisë, zyrtarët perëndimorë duket se janë ngecur në një epokë të shkuar, duke besuar se mund të kthehen në status quo-në e pas Luftës së Ftohtë, me disa që madje i ofrojnë Moskës garanci sigurie për të mbajtur vendi i paprekur.

Por Rusia është një shtet i dështuar. Ajo nuk është në gjendje të transformohet në një shtet-komb, një shtet borgjez, apo edhe një shtet të qëndrueshëm perandorak. Është një federatë vetëm në emër, pasi qeveria qendrore ndjek një politikë homogjenizimi etnik dhe gjuhësor, duke u mohuar çdo pushtet 83 republikave dhe rajoneve të vendit. Megjithatë, hipercentralizimi ka ekspozuar dobësitë e shumta të vendit, duke përfshirë një ekonomi në tkurrje të presionuar nga sanksionet ndërkombëtare, humbjet ushtarake në Ukrainë që zbulojnë paaftësinë dhe korrupsionin e elitës në pushtet, dhe trazirat në rajone të shumta për zvogëlimin e buxheteve.

Moska më në fund po ekspozohet si një qendër perandorake grabitqare që shteron kapacitetin e saj për të mbajtur vendin të bashkuar. Megjithatë, shumica e politikanëve perëndimorë ende nuk i shohin përfitimet e shpërbërjes së Rusisë.

Thyerja e Federatës Ruse do të jetë faza e tretë e kolapsit perandorak pas shpërbërjes së bllokut sovjetik dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në fillim të viteve 1990. Ajo nxitet nga betejat e elitës për pushtet dhe rivalitetet intensifikuara midis qeverisë qendrore dhe rajoneve të pakënaqura, të cilat në disa pjesë të vendit mund të çojnë në luftëra civile dhe mosmarrëveshje kufitare. Megjithatë, do të inkurajojë gjithashtu shfaqjen e shteteve të reja dhe federatave ndërrajonale, të cilat do të kontrollojnë burimet e tyre dhe nuk do të dërgojnë më njerëzit e tyre të vdesin për perandorinë e Moskës.

Ndërsa Moska kthehet nga brenda, kapaciteti i saj për agresion të huaj do të zvogëlohet. Dhe si një shtet i pafavorshëm, nën sanksione të ashpra ndërkombëtare dhe i hequr nga baza e burimeve të tij në Siberi, ai do të ketë aftësi të reduktuara rëndë për të sulmuar fqinjët. Nga Arktiku në Detin e Zi, fronti lindor i NATO-s do të bëhet më i sigurt; ndërsa Ukraina, Gjeorgjia dhe Moldavia do të rifitojnë territoret e tyre të pushtuara dhe do të bëjnë peticion për integrimin në Bashkimin Evropian dhe NATO pa frikë nga reagimi i Rusisë.

Vendet në Azinë Qendrore gjithashtu do të ndihen gjithnjë e më të çliruara dhe do të jenë në gjendje t’i drejtohen Perëndimit për energji, siguri dhe lidhje ekonomike. Kina do të jetë në një pozicion më të dobët për të zgjeruar ndikimin e saj pasi nuk mund të bashkëpunojë më me Moskën dhe shtetet e reja properëndimore mund të dalin nga brenda federatës ruse, duke rritur stabilitetin në disa rajone të Evropës dhe Euroazisë.

Megjithëse armët bërthamore do të mbeten një kërcënim potencial, udhëheqja ruse nuk do të kryejë vetëvrasje kombëtare duke i përdorur ato kundër Perëndimit. Në vend të kësaj, ata do të kërkojnë të shpëtojnë të ardhmen e tyre politike dhe mirëqenien ekonomike – ashtu siç bëri elita sovjetike. Dhe edhe nëse disa vende në zhvillim do të fitojnë armë të tilla, ata nuk do të kenë asnjë arsye për t’i përdorur ato ndërsa kërkojnë njohje ndërkombëtare dhe mbështetje ekonomike. Shtetet post-ruse ka të ngjarë të kërkojnë çarmatim bërthamor në vend të kësaj – njësoj si Ukraina, Bjellorusia dhe Kazakistani pas përfundimit të Bashkimit Sovjetik.

Ideja se politikanët perëndimorë po ndihmojnë vetëm presidentin Vladimir Putin duke folur për kolapsin e Rusisë është mashtruese. Kremlini pretendon se Perëndimi dëshiron të shkatërrojë Rusinë pavarësisht nga politika aktuale, dhe mohimet nga Uashingtoni dhe Brukseli vetëm ushqejnë komplotet e Kremlinit.

Një qasje shumë më efektive do të ishte të thuhej qartë se çfarë mbështet Perëndimi. Mbështetja e hapur për pluralizmin, demokracinë, federalizmin, të drejtat civile dhe autonominë e republikave dhe rajoneve të saj mund të ndihmojë në inkurajimin e qytetarëve të Rusisë duke treguar se ata nuk janë të izoluar globalisht. Ata gjithashtu kanë nevojë për qasje në informacionin që Moska po shtyp, veçanërisht kur bëhet fjalë për sigurinë dhe zhvillimin ekonomik dhe marrëdhëniet paqësore dhe produktive me fqinjët.

Edhe pas tmerreve të sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës dhe justifikimeve që krerët qeveritarë dhe këshilltarët e vendit kanë dhënë për genocid, shpresa e zyrtarëve perëndimorë se marrëdhëniet përfituese mund të vendosen me një Kremlin pas Putinit, ose se liberalët mund ta demokratizojnë perandorinë, është një mendim i dëshiruar.

Perëndimi bëri një gabim të rëndë duke supozuar se rënia e komunizmit sovjetik do të nënkuptonte fundin e imperializmit rus. Dhe teksa shtetet perandorake shemben sa herë që tejkalojnë, dhe ndërsa presionet centrifugale përforcohen nga vështirësitë ekonomike, pakënaqësia rajonale dhe rilindja kombëtare, Perëndimi tani duhet të shmangë përsëritjen e këtij gabimi – këtë herë duke supozuar gabimisht se perandoria aktuale është e përhershme./Politico/