Aleatët perëndimorë më në fund po i përmbushin premtimet e tyre, duke i dhënë Kievit ndihmë të gjerë ekonomike, armë, marrëveshje sigurie dhe tani më shumë liri zgjedhjeje në fushën e betejës.
Howard J. Shatz është një ekonomist i lartë në RAND dhe një profesor i analizës së politikave në shkollën e diplomuar në Pardee RAND. Ai është bashkëautor i raportit RAND të vitit 2023 “Rindërtimi i Ukrainës: Krijimi i një të ardhmeje më të lirë, të begatë dhe të sigurt”.
Të udhëhequr nga Britania, një numër në rritje i aleatëve ukrainas tani po lejojnë që armët që ata furnizojnë të gjuhen në territorin rus, duke i dhënë Kievit një avantazh të mundshëm në fushën e betejës me shpresën për të zbutur ofensivën e Rusisë në Kharkiv.
Më pak dramatik, por po aq i rëndësishëm është fakti se Ukraina ka fituar gjithashtu vrull në mënyra të tjera që mund t’i mundësonin asaj të mbrojë pavarësinë e saj, të arrijë një rezultat të favorshëm për luftën dhe të nisë një program rindërtimi që do të lidhej fort me komunitetin euro-atlantik.
Në përgjithësi, aleatët perëndimorë më në fund po e bëjnë mirë njoftimin e tyre se do të mbështesin Ukrainën “për aq kohë sa të jetë e nevojshme”, duke i ofruar Kievit ndihmë të gjerë ekonomike, armë, marrëveshje sigurie dhe liri komandimi në fushën e betejës. Perspektiva për Ukrainën tani është më e mirë se sa ka qenë që nga fillimi i vitit 2023 – perspektiva që ka të ngjarë të marrin një nxitje të mëtejshme në Konferencën e Rindërtimit të Ukrainës të kësaj jave në Berlin.
Deri më tani, politika e aftë ekonomike e Ukrainës ka ruajtur stabilitetin makroekonomik dhe financiar të vendit pavarësisht nga pasojat e luftës. Pas një rënieje prej 29.1 për qind në vitin 2022, ekonomia e Ukrainës u rrit me 5 për qind në vitin 2023 – më shpejt se të gjitha ekonomitë e tjera të mëdha evropiane – dhe gjithashtu pritet një rritje e fortë për tre ose më shumë vitet e ardhshme. Përveç kësaj, duke ruajtur ekonominë e saj, Ukraina tani është më e përgatitur për periudhën e rindërtimit të pasluftës.
Kjo valë e re e mbështetjes nga aleatët perëndimorë filloi dhjetorin e kaluar kur Këshilli Evropian ra dakord të fillonte negociatat për pranimin e Ukrainës në BE. Rruga drejt anëtarësimit në BE mund të jetë e vështirë: për shembull, Ukraina duhet të bëjë përparim të mëtejshëm në fushat e transparencës, anti-korrupsionit dhe sundimit të ligjit. Megjithatë, pranimi përfaqëson një nxitje të fortë dhe BE-ja tani ka bërë një angazhim solid, me reputacionin e saj në rrezik.
Në të njëjtin muaj, Presidenti i SHBA Joe Biden nënshkroi një urdhër ekzekutiv që autorizon Departamentin e Thesarit të sanksionojë bankat që lehtësojnë transaksionet që mbështesin përpjekjet e luftës ruse. Masa që atëherë ka penguar pagesat dhe tregtinë ndërkombëtare të Rusisë, duke bërë që disa banka të ndërpresin lidhjet me vendin.
Në shkurt, BE miratoi një paketë 4-vjeçare grantesh dhe kredish me vlerë 54 miliardë dollarë, nga të cilat 10 miliardë dollarë u ndanë për një kornizë investimi të krijuar për të tërhequr 43 miliardë dollarë financime shtesë, duke e çuar vlerën totale të paketës në pothuajse 100 dollarë. miliardë. Për krahasim, PBB-ja totale e Ukrainës ishte 160.5 miliardë dollarë në vitin 2022.
Më në fund, në prill, SHBA-ja nënshkroi Aktin e Ndarjeve Suplementare të Sigurisë së Ukrainës, duke i ndarë rreth 61 miliardë dollarë Ukrainës, duke përfshirë rreth 50 miliardë dollarë për qëllime ushtarake dhe mbi 11 miliardë dollarë për mbështetje ekonomike.
Nga ana ushtarake, më i dalluari është seksioni 505 i ligjit të ri, i cili kërkon dërgimin e Sistemeve Raketore Taktike të Ushtrisë me rreze më të gjatë veprimi (ATACMS) në Ukrainë. Shtetet e Bashkuara kanë dorëzuar më parë në heshtje disa nga këto sisteme në Ukrainë për të mundësuar sulme të befasishme ndaj objekteve ushtarake ruse në Krime dhe sulme thellë në Ukrainën lindore të pushtuar. Por tani dorëzimi po bëhet mjaft hapur.
Njëkohësisht me miratimin e shtojcës, Kongresi Amerikan miratoi edhe ligjin REPO, i cili lejon sekuestrimin e aseteve shtetërore ruse për t’i ripërdorur ato për Ukrainën. Edhe nëse vlera e aseteve të mbajtura në SHBA është vetëm 5 deri në 8 miliardë dollarë, ligji mund të inkurajojë Mbretërinë e Bashkuar dhe vendet e tjera evropiane që të veprojnë në mënyrë të ngjashme. Dhe në këto vende – veçanërisht në Belgjikë – ka rreth 300 miliardë dollarë fonde të ngrira të qeverisë.
Sekuestrimi i këtyre pasurive nuk ka gjasa të ndodhë shpejt. Ndërsa Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës ka mbështetur njëzëri konfiskimin e këtyre rezervave, partitë e tjera janë të kujdesshme. Banka Qendrore Evropiane dhe të tjerët në Evropë kundërshtojnë konfiskimet e tilla, nga frika e ndikimeve negative në kërkesën e huaj për euron, si dhe perceptimet për sigurinë e depozitave në sistemin bankar evropian. Në vend të kësaj, tani për tani, BE-ja dëshiron të përdorë fitimet dhe taksat mbi fitimet nga këto rezerva për të mbështetur Ukrainën, e cila arrin në rreth 3 miliardë dollarë në vit.
Në takimin e tyre të fundit në maj, ministrat e financave të G7 dhe guvernatorët e bankave qendrore thanë se do të paraqesin opsione për përdorimin e këtyre fitimeve tek liderët e G7 kur ata të takohen në Itali më vonë këtë javë – menjëherë pas Konferencës së Rimëkëmbjes së Ukrainës për të mobilizuar më shumë ndihmë për Ukrainën, p.sh. përdoret për të siguruar një hua prej 50 miliardë dollarësh.
Megjithatë, atraktiviteti i konfiskimeve më të mëdha mund të rritet, ashtu si edhe çmimi i luftës. G7 – që përfshin katër vende evropiane dhe BE – ka thënë vazhdimisht se Rusia “duhet të paguajë” për dëmin e shkaktuar nga lufta e saj. Dhe ky dëm tani vlerësohet në 152 miliardë dollarë, ndërsa nevojat për rindërtim dhe rikuperim gjatë 10 viteve të ardhshme vlerësohen në 486 miliardë dollarë.
Përveç sferës ekonomike dhe lirive të reja në përdorimin e armëve, mbështetja për Ukrainën është rritur edhe në aspekte të tjera. Më shumë se 30 vende kanë rënë dakord tani të negociojnë marrëveshje dypalëshe të sigurisë me vendin – të paktën nëntë prej të cilave janë nënshkruar tashmë dhe negociatat me SHBA-në janë duke u zhvilluar.
Por edhe me këtë mbështetje, Ukraina mbetet në rrezik të madh. Ajo ka nevojë urgjente për mbrojtjen ajrore dhe duhet të mobilizojë, trajnojë dhe pajisë dhjetëra mijëra ushtarë.
Dhe ndërsa Ukraina ndërmerr disa nga këto hapa të nevojshëm në vend që të tregojë “lodhje të Ukrainës”, partnerët e saj tani po rinovojnë aftësinë e tyre për të qenë të fortë, për të mbrojtur veten dhe për t’u bërë një anëtar i ardhshëm i komunitetit Euro-Atlantik. Për një herë, nuk janë të gjitha lajmet e këqija./Politico/