Në mjedisin informativ serb, një llogari në Twitter qarkulloi historia e një nëne serbe që jeton në Gjermani, e cila dyshohet se ishte gjobitur sepse nuk e kishte veshur djalin e saj si vajzë me kërkesë të shkollës. Videoja u shpërnda disa javë përpara se kryeqyteti serb Beogradi të ishte planifikuar të organizonte EuroPride 2022, në fund të shtatorit.
“Një nënë serbe e shqetësuar nga Gjermania” apo “nënë serbe nga nëna Rusi”?
Një llogari në Twitter në pronësi të liderit të një lëvizjeje lokale anti-globaliste promovoi më 20 gusht një video të shpallur si “dëshmi e motrës sonë Milka, e cila jeton dhe punon në Gjermani”. Ai u filmua në qytetin serb të Nishit gjatë një fushate nënshkrimesh kundër organizimit të EuroPride në Beograd. Më tej në Twitter thuhet se “situata që ajo ka pasur në BE nuk do të kalojë në Serbi. Burrat do të mbeten burra, dhe gratë, gratë”.
Në video, gruaja prezantohej si serbe me banim në Gjermani. Ajo pohoi se një shkresë ishte dërguar nga Ministria gjermane e Arsimit që udhëzon djemtë të veshin fustane dhe vajzat të veshin veshje për djem në shkollë për të ndihmuar në zbulimin nëse ishin meshkuj apo femra. Më tej ajo ka treguar se kur ka refuzuar ta veshë djalin e saj si vajzë, ka marrë një gjobë prej 263 eurosh. Pas kësaj eksperience, ajo ka thënë se ka vendosur të kthehet për të jetuar në Serbi.
Videoja u shpërnda dhe u komentua gjerësisht, përfshirë edhe nga diaspora serbe në Gjermani, duke hedhur pothuajse menjëherë dyshime mbi vërtetësinë e deklaratave.
Disa ditë më vonë, një thashetheme u lëshua në Twitter ku thuhej se gruaja nga videoja ishte një ruse që punonte në Qendrën Humanitare Ruse në Nish. Sipas të njëjtit llogari në Twitter, ajo dyshohet se ishte larguar nga Serbia “nga frika e arrestimit me kërkesë të Gjermanisë për shkak të gënjeshtrave që ajo tha në klipin që qarkullon në rrjetet sociale!”. Ky thashethem ka qenë gjithashtu një çështje debati dhe është përgënjeshtruar në rrjetet sociale.
Një grua e manipuluar nga krijuesit e dezinformimit
Videoja u demaskua me shpejtësi nga mediat serbe dhe kontrolluesit e fakteve, si dhe nga individë nga diaspora.
Vetë gruaja rrëfeu në fund se ishte manipuluar nga autori i tweet dhe se u hutua. Ajo mohoi të ishte ruse dhe shpjegoi se ishte një qytetare serbe që kishte jetuar në Gjermani për gati gjysmën e jetës së saj. Sipas shpjegimeve që ajo dha për një gazetë serbe, duket se situata ishte një “ushtrim i ndryshimit të rolit” (Rollentausch), dhe se nuk ishte as e detyrueshme dhe as e urdhëruar nga Ministria e Arsimit. Ajo gjithashtu tha se duhej të paguante 263 euro jo në lidhje me këtë projekt, por për shkak të mungesës së pajustifikuar të fëmijës së saj në shkollë.
Në një artikull që zbërthen çështjen e titulluar “Saga e Internetit: Kush është në të vërtetë nëna serbe nga Gjermania?”, sociologët e intervistuar arritën në përfundimin se videoja është bërë posaçërisht në kontekstin e EuroPride dhe se video të tilla që qarkullojnë në Internet luajnë një rol të rëndësishëm sepse duken autentike dhe audienca u beson atyre. “Një tjetër gjë që shton vërtetësinë është se njerëzit e zakonshëm qëndrojnë pas incizimeve të tilla, dhe kjo shton rëndësinë. Ndikimi është më i madh tek popullata që heziton për një çështje të caktuar”, tha sociologu Dalibor Petroviq.
“Vlerat e kërcënuara”: një rrëfim i përsëritur Pro-Kremlinit
Rrëfimet e dezinformimit dhe manipulimit janë shumëfishuar në kontekstin e EuroPride në Beograd. Fillimisht ata filluan me mesazhe për shpërthimin e lisë së majmunëve, duke pretenduar se ngjarja ishte një “bombë biologjike” që synonte shkatërrimin biologjik të Serbisë dhe kombit serb.
Ka një ton të qartë anti-BE dhe anti-perëndimor në pretendimet se sjelljet “të panatyrshme” po i imponohen shoqërisë serbe nga vendet perëndimore. Në këtë dikotomi, Rusia është gjithmonë kundër “Perëndimit” si mbrojtëse e vlerave tradicionale, fesë, familjes, moralit dhe madje edhe sensit të përbashkët. “Vlerat e kërcënuara” janë një narrativë e përsëritur pro-Kremlinit.
Të dielën, më 28 gusht, një protestë kundër EuroPride u drejtua nga klerikët e Kishës Ortodokse Serbe dhe dega serbe e Ujqërve të Natës, një grup motorik rus që mbështet me vendosmëri Vladimir Putinin. Protestuesit pretenduan se po mbronin vlerat tradicionale të familjes, dhe disa prej tyre mbanin kryqe dhe flamuj rusë.
BE-ja mbështet barazinë dhe refuzon të gjitha format e diskriminimit. EuroPride u mbajt për herë të parë në vitin 1992 dhe mbron të drejtat e barabarta të personave LGBTIQ+ në të gjithë Evropën, duke u dhënë zë atyre që përballen me diskriminim, dhunë ose urrejtje për asnjë arsye tjetër përveç seksit, seksualitetit ose gjinisë së tyre. Beogradi fitoi përzgjedhjen për të pritur EuroPride 2022 në një votim duke konkurruar me qytete të tilla si Barcelona dhe Dublini.