Mali i Zi dhe Ballkani perëndimor nuk janë zonë e sigurt

Shkaku kryesor i destabilitetit në Ballkanin Perëndimor është projekti shtetëror i Serbisë së Madhe i rinovuar dhe i forcuar, i zbatuar tani nga Aleksandar Vuçiq nën emrin e Botës serbe. Viktimat kryesore të këtij projekti sot janë forcat demokratike në Serbi, Bosnje dhe Hercegovinë, Kosovë dhe Mal të Zi, të cilat janë robëruar nga kjo fantazie të shtetit të madh të shekullit të 19-të dhe po i distancojnë nga ndërtimi i shoqërive të qëndrueshme dhe multikulturore, tha Aleksandar Radoman, Dekani i Fakulteti i Gjuhës dhe Letërsisë Malazeze në Cetinje.

Në hapjen e Forumit të dytë të Cetinjes në Fakultetin e Gjuhës dhe Letërsisë malazeze, FCJK, ai theksoi se në Bosnje dhe Hercegovinë dhe në Kosovë, zbatuesit e asaj politike të lashtë sot po përpiqen të sfidojnë sovranitetin dhe integritetin territorial të këtyre shteteve. Në Mal të Zi, shtoi ai, nuk po sfidohet integriteti territorial, të paktën për momentin, por po mohohet identiteti malazez dhe po krijohet mjedisi për një transformim themelor identitar të shoqërisë, që duhet të rezultojë në një rikonfigurim të vendit. “Nëse kjo dështon, po përgatitet terreni për zbatimin e një plani rezervë për saoizimin e Malit të Zi”, tha Radoman.

“Kjo është arsyeja pse forumet për dialog si Forumi i Cetinjës janë kaq të rëndësishëm sot, dhe pse jam veçanërisht i kënaqur që kemi mbledhur këtu në Cetinje ekspertë të shquar të situatës në Ballkanin Perëndimor nga prejardhje të ndryshme. Besoj se diskutimet tona gjatë këtyre ditët do të jenë një hallkë e rëndësishme rrjetëzimi dhe shkëmbimi për të ndërtuar një lëvizje të gjerë rezistence kundër forcimit të ideve të ekstremit të djathtë në rajon. Nga ky këndvështrim, është e rëndësishme t’i bëjmë thirrje publikut ndërkombëtar që t’i kushtojë vëmendje proceseve në Ballkanin Perëndimor dhe në Mal të Zi, sepse kjo nuk është një zonë e sigurt. Përvoja e Ukrainës dhe e Lindjes së Mesme është një paralajmërim i rrezikshëm, që shtron pyetjen nëse nesër mund të jetë Ballkani Perëndimor”, tha Radoman.

Adnan Čirgić, profesor në Fakultetin e Gjuhës dhe Letërsisë malazeze (FCJK) dhe anëtar i Qendrës Malazeze PEN, vlerësoi se Mali i Zi, siç tha ai, po mbytet për të katërtin vit në një vërshim të antidemokracisë dhe kleronnacionalizmit të shtetit të madh. duke u përballur me një përshkallëzim problemesh ndaj të cilave kryesisht u mbyll një sy nga elita politike, e cila rivendosi sovranitetin e shtetit me referendumin e vitit 2006.

“Këtë javë u krijua një qeveri e re me vlera të dyshimta evropiane, pasi Serbia, me ndihmën e marionetave të saj malazeze dhe kishës së saj, mori pushtetin mbi Malin e Zi.

Kështu, sot, pas vendimit të partisë pseudoevropiane “Evropa tani”, vojvoda çetnike (Andrija Mandić), mbështetës i Rusisë dhe Putinit, i cili u dënua në shkallën e parë për terrorizëm dhe grusht shteti, është në krye të Parlamentit të Malit të Zi”, tha Čirgić, duke theksuar se “nuk duhet të bëhemi bashkëpunëtorë në heshtjen e politikave dhe ideologjive që synojnë zhdukjen tonë përfundimtare. Le të dërgojë ky takim mesazhe që do të inkurajojnë të tjerët në luftën legjitime kundër një shovinizmi pas pushtimit që promovon rishikimin e historisë dhe ua mohon të drejtën e ekzistencës popujve dhe vendeve të tëra”.

Ai shtoi se ishte i vetëdijshëm për fuqinë e kufizuar që mund të sjellë Shoqata e Shkrimtarëve në luftën kundër, siç theksoi, forcës më të fuqishme shkatërruese në Ballkan – nacionalizmit të madh serb.

Sipas Roman Jakič, ish-ministër slloven i mbrojtjes dhe ish-deputet i Parlamentit Evropian, vitet e fundit ka pasur një tendencë të rinovuar në rajon drejt krijimit të shteteve të mëdha njëkombëshe.

“Është një paradoks që synimet e nacionalizmit të madh serb ndihmohen nga disa vende të Bashkimit Evropian dhe SHBA. Perceptimi i tyre krejtësisht i gabuar për objektivin është të ndajnë regjimin në Serbi nga regjimi në Rusi me anë të kësaj politike. Kjo është arsyeja pse disa në Perëndim janë të gatshëm të mbyllin sytë dhe të dorëzohen para ambicieve rajonale të regjimit në Serbi, që është gabimi i tyre i madh”, tha Jakič.

Tema e Forumit të Cetinjes të sivjetmë, organizuar nga Fakulteti i Gjuhës dhe Letërsisë Malazeze dhe Qendra Malazeze PEN (3-4 nëntor), është “Mali i Zi dhe Ballkani Perëndimor – Shpejtë drejt perëndimit apo ngadalshëm në lindje?”.

Më shumë se 30 intelektualë globalë dhe rajonalë, aktivistë civilë dhe personalitete të shquara po marrin pjesë në Forum për të diskutuar rrugët që i pret Malit të Zi dhe Ballkanin Perëndimor në periudhën e ardhshme, si dhe situatën aktuale në Mal të Zi dhe gjithnjë e më shpesh dhe hapur, siç shpreheshin ata, ndërhyrjen e politikave antievropiane në jetën e saj të brendshme.

P.J për TheGeopost