Lufta e Ukrainës e ka bërë më të lehtë për SHBA-në izolimin e Kinës në Paqësor

Një vit pasi Rusia pushtoi Ukrainën, mbështetja e Vladimir Putin nga Xi Jinping i ka hapur dyert SHBA-së dhe partnerëve të saj në Paqësor për të ndrequr lidhjet ndonjëherë të tendosura në dëm të Pekinit.

Vetëm në muajt e fundit, Japonia është zotuar të dyfishojë shpenzimet e mbrojtjes dhe të blejë armë me rreze të gjatë nga SHBA; Koreja e Jugut ka pranuar se stabiliteti në ngushticën e Tajvanit është thelbësor për sigurinë e saj; Filipinet kanë shpallur të drejta të reja aksesi në bazat amerikane dhe po flasin për patrullime të përbashkëta në Detin e Kinës Jugore me Australinë, Japoninë dhe SHBA-në.

Këto mund të jenë iniciativat më të mëdha, por ato janë larg nga të vetmet ngjarje që e kanë lënë Kinën gjithnjë e më të izoluar në oborrin e saj të shtëpisë, pasi ajo refuzon të dënojë pushtimin e një vendi sovran nga partneri i saj nga Moska, ndërkohë që heq presionin ushtarak ndaj ishullit vetëqeverisës të Tajvanit.

Analistët thonë se të gjitha këto gjëra ka të ngjarë të kishin ndodhur po të mos ishte lufta në Ukrainë, por lufta dhe mbështetja e Kinës për Rusinë ndihmuan që këto projekte të realizoheshin.

Merrni parasysh situatën e Japonisë, një vend, kushtetuta e të cilit pas Luftës së Dytë Botërore është e kufizuar në “forcat e vetëmbrojtjes”. Tani ajo do të blejë raketa lundrimi me rreze të gjatë Tomahawk nga SHBA, armë që mund të arrijnë thellë në brendësi të Kinës.

“Unë vetë kam një ndjenjë të fortë urgjence që Ukraina e nesërme mund të jetë Azia Lindore,” tha kryeministri japonez Fumio Kishida në një konferencë të madhe të mbrojtjes në Singapor verën e kaluar.

Në dhjetor, Kishida ndoqi një plan për të dyfishuar shpenzimet e mbrojtjes së Tokios, ndërkohë që prokuronte armë me rreze shumë larg territorit të Japonisë.

“Japonezët sigurisht e kanë marrë parasysh situatën në Ukrainë dhe ata ndihen më të prekshëm si komb,” tha John Bradford, bashkëpunëtor i lartë në Shkollën S. Rajaratman të Studimeve Ndërkombëtare të Singaporit.

Kombi ndaj të cilit Japonia ndihet veçanërisht e prekshme është Kina.

Ushtria Çlirimtare Popullore ka vite që zgjeron dhe modernizon forcat e saj të armatosura. Të dielën, Pekini njoftoi buxhetin e tij ushtarak për vitin 2023, i cili do të rritet me 7.2%. Është hera e parë në dekadën e fundit që ritmi i rritjes së buxhetit ushtarak është rritur për tre vjet radhazi.

“Forcat e armatosura duhet të rrisin stërvitjen dhe përgatitjen ushtarake në të gjitha fushat, të zhvillojnë udhëzime të reja strategjike ushtarake, t’i kushtojnë më shumë energji stërvitjes në kushte luftarake dhe të bëjnë përpjekje të mirëkoordinuara për të forcuar punën ushtarake në të gjitha drejtimet dhe fushat,” tha në largim. Kryeministri Li Keqiang në një raport të punës së qeverisë.

Partia Komuniste Kineze në pushtet i ka bërë presion Tajvanit prej vitesh. Ajo e konsideron ishullin pjesë të territorit të saj, megjithëse nuk e ka kontrolluar kurrë atë, dhe udhëheqësi kinez Xi ka refuzuar vazhdimisht të përjashtojë përdorimin e forcës në “ribashkimin” e saj me Kinën kontinentale.

Ekziston shqetësimi se Kina një ditë mund ta trajtojë Tajvanin ashtu siç e trajtoi Rusia Ukrainën.

Udhëheqësit e Tokios kanë thënë se paqja në ngushticën e Tajvanit është thelbësore për sigurinë e Japonisë. Kjo në fakt nuk është asgjë e re, por urgjenca në Japoni është.

“Japonia ka forcuar pozicionin e saj të mbrojtjes prej vitesh. Situata në Ukrainë e ka bërë më të lehtë politikisht elementin kyç të Strategjisë së re të Sigurisë Kombëtare të Kishidës, hapat e ardhshëm të pritshëm në këtë fuqizim,” tha Bradford.

Në klimën aktuale, liderët e Koresë së Jugut po e shikojnë Tajvanin nga një kënd i ngjashëm.

“Paqja dhe stabiliteti në ngushticën e Tajvanit janë thelbësore për paqen dhe stabilitetin në Gadishullin Korean dhe thelbësore për sigurinë dhe prosperitetin e të gjithë rajonit”, tha së fundmi Sekretarja e Shtetit Park Jin për CNN.

Në Seul ka shqetësime se nëse forcat amerikane tërhiqen në një konflikt me Kinën për Tajvanin, Koreja e Jugut do të ishte e prekshme në Korenë e Veriut të armatosur me armë bërthamore, sipas Kim Jong Un.

Kjo ka çuar në thirrje që Koreja e Jugut të mbështetet më shumë në vetëmbrojtjen e saj, dhe disa madje që vendi të marrë armët e veta bërthamore.

Seuli dhe Tokio tani po punojnë më ngushtë së bashku për çështjet e mbrojtjes, duke përfshirë stërvitjet e përbashkëta detare me Shtetet e Bashkuara.

Koreja e Jugut po sheh gjithashtu kërkesë në rritje për armët që prodhon, si tanke, obus dhe avionë luftarakë.

Vendi ka nënshkruar një marrëveshje shumë miliarda dollarësh me Poloninë, fqinjin perëndimor të Ukrainës dhe një anëtare të aleancës së NATO-s të udhëhequr nga SHBA, për të furnizuar të gjitha këto armë. Dhe kompania i shet ato edhe në rajon.

Muajin e kaluar, Korea Aerospace Industries njoftoi se do t’i shesë Malajzisë 18 avionë të lehtë luftarakë FA-50.

Një tjetër operator i këtij FA-50 janë Filipinet. Manila është gjithashtu një blerës i anijeve luftarake të prodhuara nga Koreja dhe anijeve patrulluese që shkojnë në oqean.

Dhe rrjeti i bashkëpunimit po bëhet edhe më kompleks.

Filipinet janë në bisedime me SHBA-në, Australinë dhe Japoninë për patrullimet e përbashkëta në Detin e Kinës Jugore, ku Kina pushton ishujt që edhe Filipinet pretendojnë.

Dhe Manila muajin e kaluar ra dakord t’i jepte Uashingtonit më shumë akses në instalimet ushtarake në arkipelag.

Kina mund të ketë qenë pengesa e saj më e madhe kur ishte fjala për Filipinet, pavarësisht se çfarë bëri në luftën në Ukrainë, thonë analistët.

Ish-presidenti Rodrigo Duterte nuk ishte një adhurues i Uashingtonit dhe po kërkonte mënyra për të punuar me Pekinin. Megjithatë, pasardhësi i tij, Ferdinand Marcos Jr., është treguar shumë i etur për të punuar me SHBA-në dhe aleatët e saj, thanë analistët.

“Është e vështirë për qeverinë e re të Marcos të justifikojë përshtatjen e preferencave të politikës së Pekinit kur përpjekjet e mëparshme nga administrata e mëparshme nuk kanë qenë reciproke,” tha Jeffrey Ordaniel, drejtor i sigurisë detare në Forumin e Paqësorit dhe një asistent profesor në Universitetin Ndërkombëtar të Tokios.

“Ngacmimi i vazhdueshëm i Pekinit, si në rastin e Rojës Bregdetare Kineze (së fundmi) që verboi marinarët e Rojës Bregdetare Filipine me një lazer, ka shërbyer vetëm për të forcuar aleancën me Uashingtonin,” tha Blake Herzinger, një koleg jorezident dhe ekspert për Indo-Paqësorin. Politika e Mbrojtjes në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve.

Presioni i Kinës ndaj Filipineve ka pasoja në anën tjetër të Detit të Kinës Jugore, thanë analistët.

“Singapori dhe Vietnami janë bërë edhe më të hapur ndaj një pranie më të fortë të SHBA-së në rajon. Ata nuk duan që Kina të dominojë Azinë Juglindore,” tha Ordaniel.

Por lufta në Ukrainë nuk e ka ndihmuar një partneritet kyç amerikan në Indo-Paqësorin, Aleancën joformale Quad midis SHBA-së, Japonisë, Australisë dhe Indisë, thonë analistët.

India, ndryshe nga tre anëtarët e tjerë, nuk e dënoi pushtimin e Ukrainës nga Putin.

“Kur SHBA, Australia dhe Japonia u përpoqën të dënonin Rusinë në një deklaratë të përbashkët, India refuzoi… India pretendoi se katërshja është e shqetësuar vetëm për sfidat e Indo-Paqësorit, dhe duke qenë se Rusia nuk është në rajon, kjo çështja nuk mund të adresohet, “tha Derek Grossman, analist i lartë i mbrojtjes në RAND Corporation.

Por ai tha se ndarja e kuadratit nuk e largon vërtet fokusin e saj.

“Quad ka të bëjë me mënyrën sesi silleni me Kinën,” tha Grossman./CNN/