Kosovë: Lufta e Rusisë në Ukrainë ka implikime për vendet e tjera

Rusia dhe Serbia ndajnë lidhje të ngushta, antipati reciproke ndaj NATO-s dhe nacionalizëm të fortë. Në sfondin e pushtimit rus të Ukrainës, DW shikon se si kosovarët shqetësohen se lufta mund të trimërojë Serbinë.

Lufta e Rusisë në Ukrainë ndoshta nuk po shikohet askund më me vëmendje në Evropë sesa në Kosovë. Ndërsa imazhet e tankeve dhe bombardimeve filluan të shfaqen nëpër ekrane në fund të shkurtit, shumë banorë të vendit të Evropës Juglindore u transportuan menjëherë në luftën me Serbinë mbi dy dekada më parë, efektet e së cilës i ndjejnë ende sot.

“Ka rikthyer disi se mund të mos ketë stabilitet afatgjatë, kjo frikë nga ‘ti je i radhës’, veçanërisht pasi Serbia dihet se ka një marrëdhënie të veçantë me Rusinë”, tha 24-vjeçari Taulant.

Brezi i vjetër është edhe më i prirur të presë më të keqen. Familjarët më thanë: “Është çështje kohe që të na ndodhë edhe neve”, tha Hana 24-vjeçare për të afërmit e saj më të mëdhenj. “Shumë trauma kolektive dolën në sipërfaqe.”

Gjatë luftës së viteve 1998-1999, mbi 13,000 jetë kosovarë u humbën dhe rreth 1 milion njerëz u zhvendosën. Lufta përfundoi 15 muaj më vonë kur NATO ndërhyri.

Kosova përfundimisht shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008. Edhe pse Gjermania, pjesa më e madhe e Evropës dhe Shteteve të Bashkuara e njohin Kosovën si shtet sovran, Serbia nuk e njeh. Rusia, e cila mbështet Beogradin, gjithashtu nuk e njeh Kosovën.

Gjurmimi i paraleleve ndërmjet Ukrainës dhe Kosovës

Me kujtimin e luftës ende të pranishme, shumë në Kosovë shohin paralelet midis Ukrainës dhe tensioneve me fqinjin e tyre.

“Ajo që po ndodh në Ukrainë ka rikthyer edhe një herë kujtesën se lufta është diçka reale, veçanërisht kur kemi fqinjë që na mohojnë të drejtën për të ekzistuar,” tha Arben Hajrullahu, profesor dhe udhëheqës i Departamentit të Shkencave Politike në Universitetin e Prishtinës. “Nëse forcat e NATO-s nuk do të ishin sot në Kosovë, nesër do të shpërthente lufta”.

Për sa i përket retorikës politike, ka ngjashmëri mes Rusisë dhe Serbisë. Gjatë tensioneve të rritura kufitare këtë verë, Vladimir Dukanoviç, një deputet i partisë në pushtet të Serbisë, postoi në Twitter se Beogradi mund të “detyrohet të fillojë denazifikimin e Ballkanit” – një frazë që i bën jehonë gjuhës që Kremlini përdori për të justifikuar pushtimin e Ukrainës. Ai më vonë kërkoi falje, por jo përpara se shumë në Kosovë ta merrnin parasysh.

Ashtu si me Rusinë, Serbia ka refuzuar të pranojë kufijtë e fqinjit të saj më të vogël. “Qëndrimi i Serbisë ka qenë të përsërisë integritetin e saj territorial dhe të argumentojë se ata që këmbëngulin për integritetin territorial të Ukrainës janë ose hipokritë ose të paqëndrueshëm kur bëhet fjalë për Serbinë”, tha për DW shkrimtari dhe ish-diplomati Ian Bancroft.

Lidhja Rusi-Serbi shqetëson Evropën

Mbështetja e rusisë për qëndrimin e Serbisë ndaj Kosovës nuk është lëkundur që nga lufta e Kosovës. Përveç lidhjeve të tyre historike dhe kulturore, Rusia dhe Serbia gjithashtu ndajnë një antipati të ndërsjellë ndaj NATO-s.

“Serbia është një ishull brenda Evropës, një lloj kali i Trojës që shërben në bazë të vullnetit të lirë dhe politikave të Rusisë”, tha politologu Hajrullahu.

Lidhjet e ngushta midis Moskës dhe Beogradit po shkaktojnë shqetësim në Evropë. Në një kohë kur BE po punon për të ndërprerë lidhjet e biznesit me Rusinë, një “plan konsultimi” i hartuar nga ministri i Jashtëm serb Nikola Selakoviç dhe homologu i tij rus Sergei Lavrov në fund të shtatorit shkaktoi mjaft bujë në Bruksel.

Megjithëse dokumenti, i cili kërkonte më shumë aktivitete dypalëshe, nuk përfshinte politikat e

Fushata e dezinformimit nxit polarizimin

Presidenti rus Vladimir Putin shpesh përmend kujtimin e ndërhyrjes së NATO-s në luftën e Kosovës për të ngjallur armiqësi në rajon kundër aleancës transatlantike të sigurisë.

“Rusia dhe Serbia janë të interesuara që me çdo kusht ta paraqesin Kosovën si të dështuar”, ka thënë Hajrullahu. Qëllimi është dëmtimi i imazhit ndërkombëtar të Kosovës dhe në të njëjtën kohë nxitja e trazirave të brendshme. Për këtë, ata përdorin taktika dezinformuese dhe propagandë.

“Rusia dëshiron paqëndrueshmëri dhe polarizimin politik dhe mënyra më e mirë për ta arritur këtë është të shfrytëzojë polarizimin e madh midis serbëve dhe shqiptarëve,” tha Franziska Tschinderle, korrespondente ballkanike për mediat gjermane me qendër në Tiranë, në Shqipërinë fqinje.

Sipas kosovarëve, fushata dezinformuese ruse ka vazhduar të përhapet në rajonin verior të Kosovës. Këtu, në qytetet me një popullsi të konsiderueshme serbe, disa postera tregojnë Vladimir Putin.

“Ne kemi probleme atje sepse ndikimi rus në këto zona është shumë i madh”, tha Kreshnik Gashi, redaktor në Kallxo, një platformë online që raporton për korrupsionin në Kosovë.

Propaganda synon të ndajë serbët dhe shqiptarët etnikë në Kosovë dhe shpie në përhapjen e dezinformatave. “Popullsia serbe në Kosovë ka nevojë për një burim të besueshëm për t’u informuar”, tha Gashi, duke përmendur mungesën e mediave të paanshme në gjuhën serbe në Kosovë.

Jashtë politikës, polarizimi ndërmjet serbëve etnikë dhe shqiptarëve është më pak i theksuar, sipas gazetarës Tschinderle, i cili ka kaluar shumë kohë në Mitrovicë, një komunë në veri të Kosovës. Ata nuk kanë asnjë problem me njëri-tjetrin në jetën e përditshme”, tha ajo.

“Ajo që i pengon është qeveria në të dyja anët, veçanërisht qeveria serbe. Në pjesën veriore nuk ka liri politike apo liri të fjalës dhe ka një atmosferë frike,” tha ajo, duke përmendur shembullin e tensioneve të fundit kufitare në Kosovë dhe mosmarrëveshjes për dokumentet e identitetit.

Bllokimi i shtetësisë së plotë të Kosovës

Përtej mbjelljes së polarizimit, shumë kosovarë besojnë se qëllimi i Moskës dhe Beogradit është të prishin procesin e pavarësisë së Kosovës dhe ta parandalojnë hyrjen e saj në Bashkimin Evropian. Nga 27 shtetet anëtare të BE-së, pesë ende nuk e kanë njohur sovranitetin e Kosovës. Pa këto miratime të fundit, Kosova nuk mund të fillojë procesin e anëtarësimit në BE, i cili është planifikuar të fillojë në fund të vitit.

“Vonesat e njohjes — dhe mosnjohja që po kërkonte Beogradi — ka penguar konsolidimin e shtetësisë së Kosovës,” i tha DW në një email ish-diplomati Ian Bancroft.

Por kosovarët nuk kanë ndërmend të lënë propagandën dhe retorikën agresive t’i pengojë ata. “Kosova synon të ecë përpara, në mënyrë ideale së bashku me të gjithë fqinjët e saj”, tha Hajrullahu. “Por nëse Serbia fqinje vendos të marrë një drejtim tjetër, Kosova mund dhe nuk do të komprometojë demokracinë dhe lirinë e saj.”

Në sfondin e luftës së Rusisë në Ukrainë dhe tensioneve të ndezura me Serbinë, njerëzit në Kosovë e kanë të vështirë të mos pyesin nëse një tjetër konflikt i dhunshëm është afër. Por ata gjejnë siguri edhe në një ndryshim thelbësor: NATO është e pranishme në Kosovë./DW