Kisha, akademia, mediat: Si po ndikon Rusia e Serbia në tjetërsimin e identitetit dhe politikat në Mal të Zi?

Pas trazirave politike të vitit 2020, Mali i Zi e gjen veten në një udhëkryq, duke u përballur me një krizë të vazhdueshme institucionale që ka riformuar konturat e peizazhit të tij politik. Për më shumë se tre dekada, kombi ishte nën sundimin e një partie dominuese dhe liderit të saj, duke shënuar një epokë të karakterizuar nga një përzierje e praktikave autoritare, personalizimi i politikës, lidhjet me korrupsionin dhe krimin e organizuar – nga njëra anë, dhe një angazhim të fortë për një agjendë të politikës së jashtme transatlantike dhe pro-evropiane – në anën tjetër.

Ngjarjet transformuese të vitit 2020, megjithatë, sollën një zhvendosje sizmike. Një fushatë elektorale e shënuar nga lëvizja e fuqishme protestuese e Kishës Ortodokse Serbe, e nxitur nga Ligji i diskutueshëm për Lirinë e Fesë, çoi në fundin e hegjemonisë së gjatë politike të DPS-së dhe Milo Đukanovicit. Vakumi i lënë pas këtij ndryshimi solli një realitet të ri për Malin e Zi, i shënuar nga pasiguri dhe sfida.

Konturet e këtij realiteti të ri përcaktohen nga një qeveri e populluar me shumë figura të lidhura ngushtë me Kishën Ortodokse Serbe, duke përdorur taktika të dallueshme për të stabilizuar dhe konsoliduar një agjendë konservatore serbe brenda Malit të Zi. Ky ndryshim jo vetëm që ka hedhur dyshime mbi identitetin kombëtar të Malit të Zi, por ajo ka ngritur gjithashtu pyetje në lidhje me rendin kushtetues, pasi narrativat alternative dalin në pah që e pozicionojnë identitetin malazez thjesht si një nën-etnicitet të “kombit të madh serb”.

Analisti malazez Ljubomir Filipović ka publikuar një artikull që analizon efektet e operacioneve të ndikimit ruso-serb në shoqërinë dhe politikën e Malit të Zi, veçanërisht përmes ndërtimit të elektorateve politike.

Ky artikull eksploron rrjetin e ndërlikuar të operacioneve të ndikimit rus-serb në Mal të Zi, duke shqyrtuar natyrën e tyre të shumanshme dhe ndikimin e tyre të thellë në politikën dhe shoqërinë e vendit. Artikulli heton përpjekjet e përbashkëta të Serbisë dhe Rusisë në formësimin e narrativave që ndikojnë ndjeshëm në dinamikën sociale të Malit të Zi, proceset e tij politike, politikat e identitetit, identifikimin fetar dhe marrëdhëniet ndëretnike.

Rasti i parë studimor fokusohet në faqen e lajmeve IN4S, e krijuar në vitin 2008, e njohur si një platformë kyçe për shpërndarjen e propagandës së Kremlinit ndërkohë që sfidon pavarësinë dhe identitetin e ndarë të Malit të Zi.
Studimi i dytë shqyrton rolin e Aleksandar Rakoviqit, një historian i shquar serb i lidhur me Kishën Ortodokse Serbe. Raković përdor strategjikisht akademinë për të propaganduar narrativa që vënë në dyshim identitetin dhe shtetësinë e Malit të Zi, duke forcuar rëndësinë e tij brenda peizazhit të ndikimit ruso-serb.

Rasti i tretë studimor shqyrton peshkopin Metodije, një zyrtar i rangut të lartë në Kishën Ortodokse Serbe në Mal të Zi. I njohur për miratimin e ngjarjeve dhe narrativave pro-Kremlinit, peshkopi Metodije dhe bashkëpunëtorët e tij sponsorizojnë një rrjet organizatash nacionaliste serbe dhe radikale ortodokse klerikale pro-ruse. Këto grupe angazhohen në mënyrë aktive në fushata proteste dhe kanë ndikim në shkallët vendimmarrëse të Malit të Zi.

Filipovic tha se ky punim po kontribuon në konceptin në zhvillim të luftës kognitive. Ai propozon një lidhje konceptuale midis operacioneve të ndikimit dhe luftës kognitive, duke nxitur një pyetje kritike dhe të rëndësishme: A janë Serbia dhe Rusia të përfshira në një formë të “operacionit special ushtarak në Mal të Zi?

Lufta Kognitive është një strategji që përqendrohet në ndryshimin e mënyrës se si një popullatë e synuar mendon dhe përmes kësaj se si vepron ajo.
Pas studimit, këto janë konkluzionet që publikoi Filipovic në artikullin e tij.

Ekzaminimi i operacioneve të ndikimit ruso-serb në Mal të Zi zbulon një peizazh të shumanshëm të strategjive të rrënjosura në manipulimin mediatik, diskursin akademik dhe dinamikën fetare. Dy raste studimore bindëse, faqja e lajmeve IN4S dhe Aleksandar Raković, ofrojnë një pasqyrë të përpjekjeve të koordinuara që përpiqen të riformësojnë strukturën politike dhe kulturore të Malit të Zi.

Gjatë gjithë këtij eksplorimi, ne propozojmë se ka një lidhje midis këtyre operacioneve dhe konceptit të luftës kognitive, duke nxitur një pyetje kritike për studiuesit në lidhje me klasifikimin e mundshëm të aktiviteteve të Serbisë dhe Rusisë në Mal të Zi dhe në Ballkanin Perëndimor si operacione kognitive të luftës.

IN4S, me rrënjët e tij në aktivizmin anti-NATO dhe përafrimin me ndjenjat nacionaliste serbe, shfaqet si një lojtar kyç në formësimin e narrativave që ndikojnë në trajektoren politike të Malit të Zi.

Përhapja e qëllimshme e propagandës së Kremlinit, e shoqëruar me miratimin nga figura të lidhura me Kishën Ortodokse Serbe, krijon një mjedis të favorshëm për luftën kognitive.

Manipulimi i informacionit dhe narrativave mbi platformën IN4S kontribuon në një fushë beteje kognitive ku perceptimet dhe besimet janë formuar në mënyrë strategjike për t’u lidhur me objektivat gjeopolitike ruso-serbe.
Fusha akademike, e mishëruar nga Aleksandar Raković, shërben si një tjetër fushë beteje për operacionet që kanë për qëllim ndikimin.

Lidhja e Rakoviqit me Kishën Ortodokse Serbe, përafrimi me interesat ruse dhe promovimi i tregimeve që sfidojnë identitetin malazez sugjerojnë një përpjekje të bashkërenduar për të zhvilluar një luftë kognitive. Duke shfrytëzuar narrativat historike dhe akademinë, vepra e tij kontribuon në gërryerjen e identitetit të veçantë të Malit të Zi, duke ilustruar më tej ndërlidhjen midis operacioneve ndikuese dhe luftës kognitive.

Në ekzaminimin e ndikimit ruso-serb në shoqërinë malazeze dhe realitetit politik, është thelbësore të theksohet se Peshkopi Metodije, Raković dhe IN4S paraqesin shembuj paradigmatikë dhe jo raste të izoluara.

Veprimtaritë e tyre shërbejnë si raste ilustruese studimore, duke ndriçuar metodat e shumanshme të përdorura në operacionet për të ndikuar. Raković dhe In4s janë emblematike të një prirje më të gjerë, duke shfaqur strategjitë e ndërlikuara të përdorura për të formësuar narrativën socio-politike të Malit të Zi. Duke shqyrtuar rolet dhe metodologjitë e tyre, ne fitojmë njohuri të vlefshme në një kornizë më të madhe të ndikimit të jashtëm që ndikon në Malin e Zi, duke nënvizuar nevojën për një kuptim gjithëpërfshirës te dinamika në lojën në rajon. Në dritën e këtyre gjetjeve, studiuesit u nxiten të eksplorojnë shkallën në të cilën Serbia dhe Rusia janë përfshirë në veprimet në luftën kognitive në Mal të Zi dhe më gjerë në rajonin e Ballkanit.

Konvergjenca e medias, akademisë dhe institucioneve fetare si kanale për operacionet e ndikimit ngre pyetje në lidhje me natyrën sistematike të këtyre përpjekjeve. Të kuptuarit e dinamikës së luftës kongitive është thelbësore për zhvillimin e kundërstrategjive efektive për të mbrojtur autonominë dhe identitetin e kombeve që përballen me presione të jashtme.

Ky studim nënvizon urgjencën e një shqyrtimi gjithëpërfshirës të dimensioneve të operacioneve të ndikimit, duke i hapur rrugën kërkimeve të ardhshme për të thelluar në lidhjet e ndërlikuara midis narrativave mediatike, diskursit akademik, ndikimit fetar dhe konceptit më të gjerë të luftës njohëse në peizazhin gjeopolitit të Malit të Zi dhe Ballkanit./The Geopost/