Është koha për ta bërë Rusinë të shqetësohet për vijat e kuqe të Perëndimit në Ukrainë

Që kur pushtimi rus i Ukrainës filloi më shumë se dy vjet e gjysmë më parë, biseda për vijat e kuqe të Rusisë ka qenë një tipar kyç i debatit ndërkombëtar për atë luftë. Gjatë gjithë kësaj kohe, Kremlini ka shfrytëzuar pa mëshirë preokupimin e Rusisë me vijat e kuqe për të nxitur frikën perëndimore të përshkallëzimit dhe për të kufizuar mbështetjen ndërkombëtare për Ukrainën.

Ndërsa vëmendja u përqendrua në paralajmërimet e rregullta të Rusisë, praktikisht nuk u diskutua për vijat e kuqe të vetë Perëndimit. Si rezultat, ne kemi ende pak ide se cilat skenarë mund të shihen në kryeqytetet perëndimore si mjaft serioze për të justifikuar një përshkallëzim të mbështetjes për Ukrainën apo edhe ndërhyrje të drejtpërdrejtë ushtarake.

Deri më tani, liderët perëndimorë kanë shmangur kryesisht tonin konfrontues të preferuar nga Kremlini, në vend të kësaj duke folur për nevojën për t’i mohuar fitoren Rusisë, ndërsa janë zotuar të qëndrojnë pranë Ukrainës “për aq kohë sa është e nevojshme”. Gjuha e kujdesshme e përdorur nga aleatët e Kievit ishte gjerësisht në përputhje me ofrimin e ndihmës ushtarake për Ukrainën, e cila zakonisht vinte me vonesa të konsiderueshme dhe shpesh vetëm si përgjigje ndaj zhvillimeve të rrezikshme në frontin ukrainas.

Kjo qasje reaktive e vë Perëndimin në një disavantazh të konsiderueshëm dhe i lë Rusisë iniciativën për të përshkallëzuar, duke i lejuar Kremlinit të vendosë kushtet e të gjithë luftës. Për shembull, ndërkohë që Rusia mund të sulmojë objektivat civile në të gjithë Ukrainën, siç e sheh të arsyeshme, vetë Federata Ruse mbetet një strehë e sigurt për forcat e Putinit, pasi Perëndimi kundërshtues ndaj rrezikut kufizon aftësinë e Ukrainës për t’u mbrojtur.

Vetëm dy herë liderët perëndimorë janë përpjekur të zbatojnë publikisht vijat e tyre të kuqe. Hera e parë që ndodhi ishte në vitin 2022, kur goditja bërthamore e Vladimir Putin nxiti shqetësimet për përshkallëzimin e mundshëm apokaliptik. Në një seri paraqitjesh televizive të profilit të lartë, këshilltari i Presidentit Biden për sigurinë kombëtare, Jake Sullivan tha se Shtetet e Bashkuara kishin paralajmëruar Rusinë për “pasoja katastrofike” nëse Moska vendos të përdorë armë bërthamore në Ukrainë.

Së fundmi, presidenti francez Emmanuel Macron ka shprehur idenë e dërgimit të trupave në Ukrainë nëse situata ushtarake e bën të nevojshme. Ajo që është thelbësore është se Macron foli për vija të kuqe gjeografike në këtë kontekst dhe se Rusia duhet të pengohet nga pushtimi i qytetit port më të rëndësishëm ukrainas në Detin e Zi, Odesa.

Kreu i shtetit francez e justifikoi qëndrimin e tij për dislokimin e mundshëm të ushtarëve perëndimorë në Ukrainë duke kritikuar atë që ai e pa si reagim tepër të kujdesshëm të Perëndimit ndaj pushtimit rus të Ukrainës. “Unë nuk përjashtoj asgjë sepse kemi të bëjmë me dikë që nuk përjashton asgjë,” i tha ai Economist në maj 2024. “Ne padyshim që kemi qenë shumë hezitues në përcaktimin e kufijve të veprimeve tona ndaj dikujt që nuk ka më.

Ndërsa vetë vijat e kuqe të Rusisë janë ekspozuar vazhdimisht dhe janë tallur gjerësisht, është e qartë se kërcënimet e shpeshta të Kremlinit kanë ndikuar me sukses në reagimin perëndimor ndaj pushtimit të Ukrainës. Duke vendosur kufizime në ndihmën ushtarake perëndimore për Ukrainën, Moska ka mbjellë pasiguri mes aleatëve të Kievit. Kjo padyshim ka ngadalësuar rrjedhën e armëve në Ukrainë, ndërkohë që ka kufizuar aftësinë e ushtrisë ukrainase për të përdorur armët që merr.

Nuk është aspak e qartë se cilat qëndrojnë linjat e vërteta të kuqe të Perëndimit në lidhje me pushtimin e Ukrainës nga Rusia, ose nëse liderët perëndimorë do të ishin të gatshëm t’i zbatonin ato nëse Rusia vendos të quajë bllof të saj. Megjithatë, mund të ketë përfitime të rëndësishme në mbajtjen e Kremlinit në errësirë. Në fund të fundit, siç ka theksuar presidenti Macron, ka pak kuptim strategjik të informohet Rusia paraprakisht për atë që Perëndimi është dhe nuk është i përgatitur të bëjë.

Në vend të kësaj, liderët perëndimorë mund të përpiqen të vendosin një seri vijash të kuqe që do të ishte e kushtueshme për t’u kapërcyer. Këto mund të përfshijnë vija të kuqe gjeografike që mbrojnë bregdetin jugor të Ukrainës dhe qytetet e mëdha, ose vija të kuqe më specifike që kufizojnë sulmet ndaj objektivave civile si rrjeti energjetik i Ukrainës ose shërbimet bazë komunale. Krimet e rënda të luftës si deportimi masiv i vazhdueshëm i fëmijëve ukrainas gjithashtu mund të trajtohen.

Edhe bisedat për vijat e kuqe perëndimore pa dyshim do të shihen si tepër provokuese në disa qarqe, por duhet të jetë e qartë deri më tani se lejimi i dominimit të pakundërshtueshëm të Rusisë mbi përshkallëzimin ishte një gabim i kushtueshëm. Kjo qasje ka zbutur përgjigjen perëndimore ndaj pushtimit më të madh evropian që nga Lufta e Dytë Botërore dhe e ka detyruar Ukrainën të luftojë për mbijetesë kombëtare me njërën dorë të lidhur pas shpine kundër një superfuqie ushtarake.

Duke vendosur linjat e tyre të kuqe, udhëheqësit perëndimorë mund të rifitojnë të paktën një pjesë të iniciativës dhe të krijojnë një shkallë pasigurie për rusët që do të komplikonte përpjekjet e Putinit për luftë. Nëse Moska nuk mund të llogarisë më në frikën e Perëndimit nga përshkallëzimi, kjo do të ishte vetëm e dobishme për Ukrainën.

Mykola Bielieskov është një studiues në Institutin Kombëtar për Studime Strategjike dhe një analist i lartë në organizatën joqeveritare ukrainase Come Back Alive. Pikëpamjet e shprehura në këtë artikull janë qëndrim personal i autorit dhe nuk pasqyrojnë opinionet ose pikëpamjet e NISS ose të Come Back Alive./AC/