Edhe Maqedonia e Veriut në kurthin e kredive kineze

“Kreditë kurthe” të Kinës kanë krijuar hapësirë për ndikim më të madh të këtij vendi të Lindjes në Maqedoninë e veriut. Bëhet fjalë për borxhin e akumuluar për shkak të kredive financiare nga bankat kineze për ndërtimin e dy projekteve infrastrukturore: hidrocentralit më të madh në vend “Kozjak” dhe dy autostradave Miladinovci – Shtip dhe Kërçovë – Ohër, raporton The Geopost.

Ana Krstinovska, presidente e organizatës joqeveritare nga Shkupi “Estima”, thotë se ky borxh mund të menaxhohet, por marrëveshja ndërmjet Bankës Kineze dhe Ndërmarrjes Publike për Rrugë Shtetërore është kryesisht asimetrike.

“Ka klauzola të kredisë në marrëveshje që përcaktojnë se Kina mund të përfundojë në mënyrë të njëanshme dhe të parakohshme marrëveshjen, duke lejuar ose jo riprogramimin. Të gjitha këto kritere janë arbitrare për të vepruar sipas menaxhimit dhe rregullave të tij dhe nuk janë në përputhje me rregullat ndërkombëtare. Nëse kërkojmë modifikimin ose ndërprerjen e marrëveshjes së kredisë ose kemi mosmarrëveshje, arbitrazhi për marrëveshjen është në Pekin, legjislacioni model është ai kinez”, tha Krstinovska gjatë prezantimit të gjetjeve nga hulumtimi “Shpreso për më të mirën, përgatituni për më të keqen: A është Maqedonia e Veriut e cenueshme ndaj presionit ekonomik nga Kina”, përgatitur në bashkëpunim me Fondacionin Konrad Adenauer dhe Fakultetin Juridik “Justiniano Prima”.

Sipas hulumtimit, deri në fund të vitit 2022, Kina ka marrë pjesë me 2.6% të totalit të investimeve të huaja në Maqedoninë e Veriut, që është 10 herë më pak se Serbia. Nga ana tjetër, borxhi i jashtëm i Maqedonisë së Veriut ndaj Republikës Popullore të Kinës deri në fund të vitit 2022 arrin në 479 milionë dollarë. Ai është 8,7 nga gjithsej borxhi i jashtëm publik dhe 3 për qind nga BPV-ja e Maqedonisë së Veriut.

Prania kineze në Maqedoninë e Veriut për sa i përket investimeve, sipas hulumtimit, është margjinale. Kina nuk shfaqet si investitore, por jep kredi për financimin e projekteve shtetërore.

“Ka një tendencë për uljen e këtyre investimeve, është shembull në Shqipëri si dhe vende anëtare të NATO-s, të cilat mbajnë një qëndrim më kritik ndaj Kinës. Nuk kemi asnjë ndëshkim për qëndrimin negativ, as shpërblim për qëndrimin pozitiv ndaj Kinës, siç është rasti në Serbi. Në Serbi, lidershipi është i prirur drejt Kinës dhe për arsye politike me situatën ndaj Kosovës. Kina e shpërblen Serbinë për atë mbështetje politike përmes investimeve”, thotë Krstinovska.

Krstinovska, e cila është një nga autoret e analizës, thekson se pKina “eksporton” edhe pikëpamje ideologjike në botë, dhe nga ana tjetër kontrollon kritikat ndaj atij vendi.
“Kina nuk ka nevojë të mobilizojë burime të rëndësishme për të siguruar një prani të përhershme ose rritje të ndikimit në Maqedoninë e Veriut. Ajo mund t’i lejojë vetes të adoptojë një qëndrim oportunist pritës, duke parashikuar një ndryshim të mundshëm në politikë në një cikël të ardhshëm zgjedhor dhe një mjedis më të favorshëm për aktivitetet e tij. Për këtë qëllim, ajo tashmë ka arritur të zgjerojë praninë dhe ndikimin e saj në publikun e gjerë, siç shihet nga rritja e qëndrimeve të favorshme ndaj Kinës në sondazhet e fundit”, thuhet në hulumtim. /The Geopost/