Shkelja e Kushtetutës së Bosnjës dhe Hercegovinës nuk është provokim. Është krim. Është në fakt një përmbysje e rendit kushtetues dhe juridik. Dhe nuk bihët për të. Në këto përgjigjet. Me forcë, sigurisht. Ashtu si Spanja iu përgjigj separatistëve katalanas të mbledhur rreth Carles Puigdemont.
Në Sarajevën Lindore, në një transmetim të drejtpërdrejtë televiziv, kanë shkelur vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë-Hercegovinës. Një krim është kryer para kamerave. Nuk është provokim, siç e quan ministri federal i Brendshëm, Aljosa Campara. Është përmbysje e rendit kushtetues dhe juridik i një vendit.
Njerëzit arrestohen dhe ndalohen për çështje të vogla, për krime më të pafajshme. Por këta njerëz jetojnë në Sarajevën e ‘gabuar’ dhe në pjesën ‘e gabuar’ të Federatës së BiH.
Prandaj, shpërfillja e vendimit të Gjykatës Kushtetuese të BeH nuk është provokim. Është vepër penale. Dhe kur sfidon vendimin e Gjykatës Kushtetuese me forcë të armatosur, po rrëzon rendin kushtetues të një shteti sovran. Dhe një shtet sovran, natyrisht me forcë të armatosur, duhet të vendosë kontroll mbi çdo centimetër të territorit të tij të njohur ndërkombëtarisht.
A kishin kontroll institucionet e Bosnjës dhe Hercegovinës mbi Sarajevën Lindore, ku u krye një krim kundër të njëjtit vend para të gjitha kamerave të atij vendi?
Fatkeqësisht, ata nuk e bënë. Njëqind metra larg nga tabela e Sarajevës Lindore dhe ajo me mbishkrimin Republika Srpska ishin automjetet e blinduara të MUP-it të Republika Srpska. Dhe kjo forcë e armatosur nuk erdhi për të parandaluar krimin, por erdhi për ta mbështetur dhe për ta kryer.
Por këto janë provokime, do të thotë ministri federal i Brendshëm, Aljosa Čampara, i cili ditët e kaluara bindi ish-luftëtarët e Ushtrisë së RBiH-së të mos reagonin.
Kjo është afërsisht në të njëjtin nivel me sugjerimin e shkrimtarit Abdullah Sidran që shoferët e taksive të Sarajevës duhet t’i përgjigjen përmbysjes së rendit kushtetues dhe ligjor – duke i rënë borisë. Jo ajo lufta. Tashmë me borinë në makinë, duke bërë të ditur se dikush në Sarajevë “të gabuar” nuk pajtohet me kryerjen kolektive të një krimi në Sarajevën Lindore.
Imagjinoni, për shembull, që javën e kaluar anëtarët e El Mujahideen po parakalonin në Sarajevën “e gabuar”. Dhe se kanë përshëndetur Denis Beqiroviqin, Bakir Izetbegoviqin, Zheljko Komshiqin…
Në fund të së njëjtës ditë, të paktën disa prej tyre do të ishin në paraburgim ose në Guantanamo.
Imagjinoni, për shembull, që në ditët e fundit të mandatit të tij, Shefik Xhaferovic dekoroi pas vdekjes liderin e ISIL-it, Abu Bakr al-Baghdadi, krimet e të cilit ishin ekuivalentët më monstruoz me ato të Milan Lukiqit, Darko Mrđës, Goran Jelisiqit dhe anëtarëve të ngjashëm të ushtrisë dhe MPB-së së Republikës Srpska të cilët i përgjigjeshin Ratko Mlladiqit apo Radovan Karaxhiqit.
Sigurisht, është e paimagjinueshme.
Përpiquni të imagjinoni, për shembull, që një forcë e caktuar policie provinciale gjermane kishte krijuar një aleancë me neo-nazistët dhe se ata kishin parakaluar së bashku nëpër rrugët e qytetit për të përkujtuar Kristallnacht dhe fillimin e Holokaustit.
Dhe kjo është e paimagjinueshme.
Përpiquni të imagjinoni, për shembull, që policia në Austri organizoi një paradë më 1 shtator dhe vendosi pasardhësit e Adolf Hitlerit ose Hermann Goering në kutinë ceremoniale.
Nuk funksionon, apo jo?
Por kjo është arsyeja pse, në Bosnje dhe Hercegovinë, disa kilometra larg skenës së krimeve më të rënda të luftës të gjykuara nga gjykata e OKB-së, ka shumë mundësi që djali i kriminelit të luftës Ratko Mlladiq të jetë në ulësen e VIP-ave, ndërsa anëtarët e MPB-ja e Republikës Srpska përshëndesin para tij, në kundërshtim të qëllimshëm ndaj vendimit të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Ky nuk është një provokim. Ky është poshtërim. Dhe të shtetit. Dhe të viktimës.
Imagjinoni, për shembull, sikur neo-nazistët të kishin vendosur një pishtar jashtë portave të Aushvicit për nder të Gjermanisë naziste?
A do të quhej provokim, apo policia do t’i arrestonte në mënyrë të përmbledhur “pjesëmarrësit”, ashtu siç duhej dhe do ta çonte në burg për shumë vite.
Në Vishegrad, pishtarët u ndezën në urën ku foshnjat pesë muajshe u shtynë në bajoneta në emër të Republika Srpska. Në ‘nder’ dhe në emër të po kësaj Republika Srpska, në emër të Radovan Karaxhiqit, Ratko Mlladiqit, Milan Lukiqit dhe kriminelëve të tjerë të luftës të dënuar me burgim të përjetshëm.
Nuk do të mbroheni nga të huajt. Sidomos jo ata që shikuan për katër vjet ndërsa, për shembull, shtëpitë dhe fëmijët digjeshin në Vishegrad. EUFOR nuk do t’ju mbrojë. Asnjë mision paqeruajtës ushtarak nuk ka shpëtuar ndonjëherë askund viktima. Gjithmonë i ka dorëzuar të fortëve.
Pse Perëndimi toleron Milorad Dodik dhe veprimet e tij konkrete separatiste? Sepse ata besojnë se Milorad Dodik është gati të përdorë forcën e armatosur për të mbrojtur ose zbatuar qëllimet e tij.
A janë autoritetet në Sarajevë të përgatitur për ta bërë këtë? Por. Ata nuk janë. Ata u bëjnë thirrje qytetarëve “të mos bien në provokime”. Dhe ftohen t’i bien borisë. Ashtu si në fillim të viteve 1990, kur boshnjakët dhe “reformistët” shkonin në koncerte paqeje dhe shumica e serbëve shkonin me pushime “të papritura” në llogore rreth Sarajevës dhe qyteteve të tjera të rrethuara./Avdo Avdiq për The Geopost/