Si e ka nxitur ndalimi i cigareve elektronike njëpërdorimshe në Britani përpjekjet e Ukrainës për luftë

Që kur Mbretëria e Bashkuar ndaloi pajisjet e avullimit njëpërdorimshme në qershor për shkak të shqetësimeve shëndetësore dhe mjedisore, Viacheslav Semeniuk e ka pasur punën të qartë: nxjerrjen e mijëra baterive nga pajisjet për t’i dërguar në Ukrainë, ku ato shndërrohen në banka energjie (power bank) për trupat në vijën e frontit.

Vullnetari ukrainas, i cili jeton në Leeds, një qytet në Anglinë veriore, për dhjetë vitet e fundit, thotë se prodhuesit britanikë të cigareve elektronike “nuk mund t’i shesin më ato, kështu që në thelb ne thjesht po ndihmojmë [prodhuesit dhe shitësit me pakicë] t’ua bëjmë jetën më të lehtë, sepse ata duhet të bëjnë diçka me to.”

Një dërgesë e fundit prej katër paletash me pajisje avullimi krejt të reja në Shoqatën Komunitare Ukrainase të Leeds-it, të cilën Semeniuk e bashkëthemeloi në vitin 2022, arrin në më shumë se 10,000 pajisje individuale me të cilat ai dhe një grup i vogël vullnetarësh po punojnë aktualisht.

“Mblidhemi në shtëpinë time ose në shtëpinë e kujtdo tjetër dhe pastaj ulemi, ndoshta duke parë një film ose duke pirë verë,” thotë Semeniuk për seancat e çmontimit të pajisjeve të avullimit. “Është si një mbrëmje familjare.”

Diku tjetër në Mbretërinë e Bashkuar, sipërmarrësi Tom Nabielec ka mbledhur pajisje avullimi të padëshiruara për t’i dhuruar Klubit Social Ukrainas në Londër, i cili gjithashtu dërgon bateri në Ukrainë. Ai konfirmoi për REL/RL se cigaret elektronike njëpërdorimshme tani janë relativisht të lehta për t’u marrë nga dyqanet pa pagesë. “Përndryshe, riciklimi u kushton [shitësve me pakicë] para dhe këtu në Mbretërinë e Bashkuar ata duhet ta bëjnë këtë me ligj.”

Nabielec thotë se iu dhanë pajisje avullimi nga një dyqan shitjeje me pakicë, i cili shpejt “përhapi fjalën te dyqanet e tjera në zinxhirin e tyre të vogël” për mundësinë e dhurimit të rezervave për bamirësitë ukrainase.

Semeniuk thotë se pajisjet e avullimit çmontohen në Mbretërinë e Bashkuar për të shmangur tarifat doganore kur udhëtojnë nëpër Evropë dhe në Ukrainë, një mësim i mësuar në mënyrë të vështirë kur një dërgesë cigaresh elektronike që nuk ishte çmontuar u kthye mbrapsht në kufirin holandez. Shoferi, “duhej të kthehej nga Holanda në Leeds për t’i shkarkuar ato dhe më pas të kthehej dhe të ngiste përsëri”, thotë ukrainasi.

Transportimi ndërkombëtarisht i pajisjeve të avullimit që potencialisht mund të rishiten kërkon tarifa taksash dhe dokumentacion të gjerë importi. Megjithatë, produktet “mbetje” si kutitë me bateri të shkëputura që Semeniuk dhe vullnetarë të tjerë po nxjerrin mund të transportohen përtej kufijve pa një fërkim të tillë burokratik.

Bateritë mbështillen me shirit për udhëtimin nëpër Evropë për të reduktuar rrezikun e zjarrit që mund të ndodhë kur terminalet e ekspozuara të baterisë prekin dhe shkaktojnë qark të shkurtër.

Pasi futen në Ukrainë, bateritë ngjiten në mbulesa bankash energjie të printuara me 3D nga ekipe me të cilat Semeniuk punon në Lviv. Produkti i përfunduar i qëndrueshëm dhe i ringarkueshëm përmban dalje të shumëfishta energjie. Ushtarët në vijën e frontit i përdorin bankat e energjisë për “çfarëdo pajisjesh me energji USB që ka,” thotë Semeniuk.

Në anën ruse të luftës së vazhdueshme në Ukrainë, përdoruesve të pajisjeve të avullimit u kërkohet të dhurojnë cigare elektronike për bateritë dhe telat e tyre. “Një cigare elektronike = një lëshim nga një dron mbi armikun!” shpallte një poster në një universitet në qytetin Samara të Rusisë jugperëndimore. Servomotorët e vegjël të përdorur për të lëshuar municione nga dronët mund të furnizohen me energji nga një bateri e vetme avullimi njëpërdorimshme.

Përdorimi i cigareve elektronike ka shpërthyer gjatë dekadës së fundit, me rreth 100 milionë përdorues në mbarë botën. Pajisjet, të cilat ngrohin lëngun që përmban nikotinë për të prodhuar avull, mendohet se janë më pak të dëmshme se cigaret, por gjithsesi mbartin rreziqe të konsiderueshme shëndetësore. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar i theksoi çështjet mjedisore të pajisjeve të avullimit njëpërdorimshme si një faktor kryesor në ndalimin e këtyre pajisjeve.

Sipas një raporti, cigaret elektronike të hedhura në Mbretërinë e Bashkuar çdo vit përmbajnë litium të mjaftueshëm për të krijuar 5,000 bateri makinash elektrike./Rferl/