Të paktën katër rusë të sanksionuar kanë marrë shtetësinë serbe

Të paktën katër shtetasve rusë iu dha shtetësia serbe nga qeveria serbe pavarësisht se ishin nën sanksione nga Mbretëria e Bashkuar dhe Kanadaja në atë kohë, raportoi Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative (BIRN) më 26 shtator.

Bazuar në një shqyrtim të të dhënave zyrtare nga Gazeta Zyrtare, BIRN raportoi se tre menaxherëve të gjigantit rus të energjisë Gazprom, të cilët janë nën sanksione të vendosura nga Mbretëria e Bashkuar dhe Kanadaja, u është dhënë shtetësia serbe.

Sipas BIRN, shtetësia serbe iu dha edhe ish-zëvendësministrit të bujqësisë së Çeçenisë dhe biznesmenit Ruslan Alisultanov, i cili sot e paraqet veten si një lider në industrinë ushqimore ruse.

Që nga marrja e detyrës në prill, Kryeministri Djuro Macut ka nënshkruar 41 vendime që u japin shtetësi serbe qytetarëve rusë, përfshirë edhe në fillim të shtatorit. Midis tyre, raporton BIRN, është Elena Mihajlova, një ish-anëtare e bordit të drejtorëve të kompanisë energjetike Gazprom, e cila, sipas informacionit të disponueshëm publikisht, ka qenë në listën e sanksioneve të Mbretërisë së Bashkuar që nga maji 2023 dhe të Kanadasë që nga tetori 2022.

“Macut nuk është e vetmi që u ka dhënë shtetësi serbe individëve të lidhur me Gazprom që ishin subjekt i sanksioneve të Mbretërisë së Bashkuar në kohën kur u bënë shtetas serb”, shton BIRN.

Para Macut, kryeministri i atëhershëm Milosh Vuçeviq i dha shtetësinë Elena Burmistova, zëvendëskryetares së parë të Gazprombank, e cila më parë mbante një pozicion të lartë në Gazprom.

Burmistova mori shtetësinë serbe më 27 mars 2025 dhe ka qenë në listën e sanksioneve të Mbretërisë së Bashkuar që nga shkurti 2023.

Aleksey Yankevich, Zëvendësdrejtor i Përgjithshëm për Ekonomi dhe Financa dhe anëtar i Bordit Menaxhues të Gazprom Neft, iu dha shtetësia më 5 prill 2024 nga Zëvendëskryeministri i Parë i atëhershëm Ivica Daçiq.

Yankevich ka qenë nën sanksione të Mbretërisë së Bashkuar që nga 18 maji 2023.

“Autoritetet britanike kanë lëshuar shpjegime të ngjashme për të tre menaxherët, duke deklaruar se ata kanë përfituar ose kanë ofruar mbështetje për qeverinë ruse përmes pozicioneve të tyre në kompani. Si menaxherë të kompanive që operojnë në sektorët e energjisë dhe nxjerrjes, të cilat janë me rëndësi strategjike për Kremlinin, ata identifikohen si individë që kontribuojnë në stabilitetin ekonomik dhe politik të regjimit rus”, raportoi BIRN.

Të treja i nënshtrohen sanksioneve pothuajse identike. “Në Mbretërinë e Bashkuar, asetet e tyre janë të ngrira, atyre u ndalohet hyrja në Mbretërinë e Bashkuar, ofrimi i shërbimeve fiduciare dhe mbajtja e posteve drejtuese, dhe anijet dhe avionët në pronësi, të kontrolluar ose të operuar prej tyre u ndalohet hyrja në portet britanike ose ulja në aeroportet e vendit”, shtoi hetimi.

BIRN shton se, përveç listës së sanksioneve britanike, Elena Mikhailova është gjithashtu në listën kanadeze të sanksioneve, në përputhje me rregulloret e miratuara sipas Aktit të Masave të Veçanta Ekonomike (SEMA).

Ruslan Alisultanov, ish-zëvendësministër i Bujqësisë i Çeçenisë, mori shtetësinë serbe me një vendim të nënshkruar nga ish-kryeministrja Ana Brnabiq.

“Pasi gjigandi francez Danone u largua nga tregu rus në korrik 2023, kompania shiti operacionet e saj ruse vitin pasardhës te një kompani në pronësi të Asultanov që nga dhjetori 2024, i cili që atëherë e ka pozicionuar publikisht veten si një promovues i prodhimit vendas të ushqimit”, shkruan BIRN.

Brnabiq nënshkroi vendimin për shtetësinë për Alisultanov dhe familjen e tij në mars të vitit 2024. Një vit e gjysmë më vonë, më 13 qershor 2025, Alisultanov u shtua në listën kanadeze të sanksioneve.

BIRN ka raportuar më parë se Milos Vuçeviq i dha shtetësinë oligarkut rus të sanksionuar Oleg Boiko.

Sipas hetimit të BIRN, Boiko, një nga 100 rusët më të pasur, iu dha shtetësia serbe në mars të këtij viti me një vendim të qeverisë së Milosh Vuçeviq, edhe pse ai ishte tashmë nën sanksione nga Australia, Polonia dhe Ukraina në atë kohë. Përmes kompanisë së tij në Beograd, Boiko ka bërë biznes me kompani në Qipro dhe Rusi për disa vite.

Ligji për Shtetësinë përcakton që qeveria mund t’u japë shtetësi të huajve, pranimi i të cilëve në shtetësi do të ishte “në interes të Republikës së Serbisë”.

Edhe pse këto vendime qeveritare janë botuar në Gazetën Zyrtare, ato nuk përcaktojnë arsyet e vendimit për dhënien e shtetësisë.

“Qeveria serbe nuk iu përgjigj pyetjeve të BIRN në lidhje me interesin e Serbisë për t’u dhënë shtetësi këtyre individëve. Mihajlova, Burmistova, Yankevich dhe Alisultanov gjithashtu nuk iu përgjigjën pyetjeve të BIRN të dërguara përmes kompanive për të cilat punojnë”, përfundon teksti.

Numri i shtetësive të dhëna nga qeveria serbe është rritur ndjeshëm që nga fillimi i agresionit rus në Ukrainë dhe futja e sanksioneve kundër Rusisë dhe njerëzve pranë Kremlinit.

Nga viti 2010 deri në vitin 2015, midis pesë dhe trembëdhjetë personave morën shtetësi çdo vit, por viti i parë i luftës në Ukrainë pa një numër rekord vendimesh për shtetësi – 64.

Që atëherë, më shumë se 150 shtetësi u janë dhënë vetëm qytetarëve rusë.

Edhe pse Serbia është kandidate për anëtarësim në BE, ajo ka ngurruar për vite me radhë t’u bashkohet sanksioneve të vendosura ndaj Moskës nga Brukseli dhe shumë vende të tjera.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq përmendi miqësinë midis Beogradit dhe Moskës, mbështetjen ruse në kundërshtimin e pavarësisë së Kosovës dhe rëndësinë energjetike të atij vendi për Serbinë, e cila varet nga gazi rus, si arsye pse Beogradi nuk e përafron politikën e tij të jashtme me Brukselin.

Prandaj, Serbia nuk ka vendosur sanksione ndaj individëve në listën e sanksioneve të BE-së.

/www.slobodnaevropa.org