Cilat grupe ruse të ekstremit të djathtë po luftojnë në Ukrainë?

Trupat Vullnetare Ruse (RVC), një njësi ruse e ekstremit të djathtë që lufton në anën e Ukrainës, doli në kryetitujt në fillim të këtij muaji pasi kreu një bastisje në kufirin rus.

Sulmi në rajonin Brajansk të Rusisë, në të cilin dyshohet se u vranë dy vetë, u projektua për të inkurajuar shtetasit rusë të kryejnë dhunë anti-shtetërore dhe të ekspozojnë dobësinë e kufijve të vendit, sipas kreut të RVC Denis Kapustin.

Megjithatë, veprimi theksoi gjithashtu konfliktin që ka ndarë lëvizjen e ekstremit të djathtë të Rusisë për luftën në Ukrainë për vite me radhë: ndërsa shumë ultra-nacionalistë rusë mbështesin pushtimin, një pakicë ka marrë armët kundër Kremlinit.

Si përfunduan nacionalistët rusë në të dyja anët e konfliktit? Dhe çfarë ndikimi kanë ata në rrjedhën e luftimeve në Ukrainë?

Kush janë nacionalistët rusë që luftojnë për Ukrainën?

Që nga fillimi i luftimeve në Ukrainën lindore në vitin 2014, qindra rusë me besime të ekstremit të djathtë kanë mbajtur anën e Kievit. Ata janë kryesisht anëtarë të nënkulturës neo-naziste ruse, të cilët e shohin Rusinë e sotme si një shtet të korruptuar, shumëkombësh – dhe akuzojnë presidentin Vladimir Putin për shpërfillje të interesave të rusëve etnikë.

Disa prej tyre u larguan nga Rusia në fillim të viteve 2000 për të shmangur ndjekjen penale për krimet e urrejtjes ose aktivitetet e tyre politike. Shumë prej tyre u shpërngulën në Ukrainë, të cilën e shihnin si një vend sllav më homogjen etnikisht se Rusia.

“Ata filluan të urrenin shtetin rus dhe menduan se Ukraina, ku imigrimi ishte më pak i fortë, ishte vendi ideal për aktivitetet e tyre,” tha Nikolai Mitrokhin, një sociolog në Universitetin e Bremenit, i specializuar në nacionalizmin rus.

Shumë e përdorën mundësinë për t’u bashkuar me njësitë ushtarake ukrainase të ekstremit të djathtë në 2014, duke përfshirë regjimentin Azov. Disa prej tyre akuzuan Kremlinin për nxitjen e një “lufte vëllavrasëse”, ndërsa të tjerët thjesht kërkuan një mundësi për t’u përfshirë në veprime ushtarake.

“Ata papritmas patën mundësinë të merrnin armë të vërteta, të mbronin njerëzit dhe në këmbim të merrnin respekt dhe kapital social,” tha Vyacheslav Likhachev, një studiues mbi ekstremizmin e krahut të djathtë.

“Është një ndjenjë shumë e ndryshme sesa të vraposh natën duke pirë birrë dhe të rrahësh njerëz që nuk duken sllavë”.

A luftuan edhe ekstremistët e krahut të djathtë pro-rusë për Kremlinin?

Po. Në fakt, numri i ekstremistëve të krahut të djathtë rusë që luftojnë përkrah forcave ukrainase zbehet në krahasim me ata që luftojnë përkrah Kremlinit që nga viti 2014.

Këta të fundit përkrahin një nacionalizëm perandorak rus që përqendrohet në territor dhe jo në etni: ata duan të rivendosin “kufijtë historikë” të Rusisë dhe mbështesin përpjekjen e Putinit për të marrë kontrollin e Ukrainës, të cilën ata e shohin si një vend historik rus.

Mijëra vullnetarë rusë nacionalistë dhe të ekstremit të djathtë iu bashkuan kryengritjes së armatosur të mbështetur nga Rusia në Ukrainën lindore kur ajo filloi në 2014.

Sipas ekspertëve, këta vullnetarë u mbështetën nga Shërbimi Federal i Sigurisë i Rusisë (FSB), i cili i përdori ata si proksi, sepse Kremlini refuzoi të pranonte përfshirjen e tij të drejtpërdrejtë.

“Ata kishin lidhje me FSB-në dhe pjesë të ushtrisë për udhëzime, armë dhe municione”, tha eksperti Mitrokhin për Moscow Times.

Ndërsa faza aktive e luftimeve në Ukrainën lindore përfundoi, milicitë nacionaliste u margjinalizuan gradualisht dhe udhëheqësit e tyre u zëvendësuan nga figura më besnike ndaj Kremlinit.

Çfarë është Korpusi vullnetar rus pro-ukrainas dhe cilat janë qëllimet e tij?

Denis Kapustin, një neo-nazist i lindur në Moskë, themeloi RVC vitin e kaluar. Sipas manifestit të saj, RVC dëshiron të rrëzojë Putinin dhe të krijojë një shtet etnik rus. Anëtarët e saj kërkojnë që Rusia të braktisë ambiciet e saj perandorake dhe të fokusohet në mirëqenien e rusëve etnikë.

“Me çfarë force doni të parandaloni që ‘perandoria’ juaj të shpërthejë? Për çfarë ju duhet Krimea… Për çfarë ju duhet toka nëse askush nuk jeton në të?

Sipas ekspertëve, mbështetja për RVC brenda Rusisë është e parëndësishme dhe inkursioni i tyre në rajonin Bryansk ka të ngjarë vetëm të përforcojë propagandën e Kremlinit duke pretenduar se Ukraina po drejtohet nga neo-nazistët që kërcënojnë integritetin territorial të Rusisë.

Megjithatë, aksioni ishte i suksesshëm dhe i dha RVC-së një nxitje publiciteti që mund të tërhiqte më shumë rekrutë.

“Nuk ka gjë të tillë si publicitet i keq,” tha Alexander Verkhovsky, drejtor i Qendrës ruse SOVA për Informacion dhe Analizë, e cila monitoron aktivitetin ultranacionalist.

“Grupi duhet të rritet, të fitojë ndjekës dhe të tregojë sukses,” tha ai për Moscow Times.

Cilat milici të ekstremit të djathtë po luftojnë për Rusinë në Ukrainë?

Disa grupe ruse të ekstremit të djathtë kanë luftuar në Ukrainë si pjesë e njësive vullnetare të Forcave të Armatosura Ruse që nga pushtimi i plotë i vitit të kaluar.

Një nga më të njohurit është Legjioni Perandorak Rus, një grup i ekstremit të djathtë me bazë në Shën Petersburg. Krahu i saj politik, Lëvizja Perandorake Ruse (RID), e cila ka pikëpamje anti-imigruese dhe antisemite, ka organizuar kampe trajnimi për vullnetarët që duan të luftojnë në Ukrainë.

RID është klasifikuar si një organizatë terroriste nga SHBA dhe Kanada, dhe SHBA ka vendosur sanksione ndaj anëtarëve të lartë gjatë vitit të kaluar.

“Sigurisht që ne mbështesim likuidimin e entitetit separatist që e quan veten Ukrainë,” tha themeluesi i RID Denis Gariyev në ditën e pushtimit rus.

Ndoshta edhe më radikal është Sabotage Assault Reconnaissance Group Rusich. Të udhëhequr nga i vetëshpallur neo-nazist Alexei Milchakov, anëtarët e këtij grupi shfaqin rregullisht simbole të ekstremit të djathtë dhe janë akuzuar për krime lufte në Ukrainë.

Një tjetër grup ultra-nacionalist në Ukrainë, Espanola, u themelua nga huliganë të futbollit rusë të ekstremit të djathtë. Udhëheqësi i saj, Stanislav Orlov, tha se grupi kishte qenë i përfshirë në sulmet e fundit ruse rreth qytetit ukrainas të Vuhledar, duke përdorur sisteme anti-ajrore dhe dronë, ndër të tjera.

Midis anëtarëve më famëkeq të Espanolës është luftëtari i arteve marciale Mikhail Turkanov, i njohur për tatuazhet e tij me svastika, i cili u nderua me medaljen shtetërore për trimërinë muajin e kaluar.

A e njeh Kremlini mbështetjen e grupeve të ekstremit të djathtë?

Autoritetet ruse nuk e kanë pranuar, e lëre më të dënuar, praninë e grupeve të ekstremit të djathtë në ushtrinë ruse.

Përkundrazi, ka raporte të shumta për aktivistë të ekstremit të djathtë si Turkanov që marrin dekorata ushtarake.

“Ne nuk duhet të pretendojmë se këta njerëz mbështesin fashistët pa asnjë provë. Nuk kemi asnjë arsye për ta bërë këtë,” tha Andrei Kartapolov, kryetari i komitetit të mbrojtjes të parlamentit rus, në një intervistë në fillim të këtij muaji kur u pyet për Rusich.

Për shumë ekspertë, megjithatë, tolerimi i Kremlinit ndaj grupeve të tilla nuk është befasi: ideologjia ekstreme nacionaliste dhe retorika imperialiste kanë qenë të pranishme në diskursin zyrtar të Rusisë për vite me radhë – dhe aq më tepër në mesin e zyrtarëve të lartë që nga pushtimi i Ukrainës.

Dhe çdo njohje e aktivistëve të ekstremit të djathtë që luftojnë për Rusinë do të minonte një nga justifikimet kryesore të Kremlinit për pushtimin: pretendimin se Ukraina drejtohet nga nazistët.

“Ata [grupet e ekstremit të djathtë] janë trimëruar nga retorika gjenocidale e propaganduesve të Kremlinit… [dhe] vetë Putini e përkrah atë ideologji,” tha Likhachev.

“E gjithë Rusia ka lëvizur në këtë drejtim.”/The Moscow Times/