
(CNN) SHBA-ja dënoi fuqishëm një test rus Anti-Satelitor të hënën që detyroi anëtarët e ekuipazhit në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës të hynin në anijen e tyre kozmike për shkaqe sigurie, duke e quajtur atë “një akt të pamatur dhe të rrezikshëm” dhe duke thënë se “nuk do të tolerojë”, “sjellje që vë në rrezik interesat ndërkombëtare.
Komanda Hapësinore e SHBA-së tha se Rusia testoi një raketë anti-satelit me ngjitje direkte, duke goditur një satelit rus dhe duke krijuar një fushë mbeturinash në orbitën e ulët të Tokës prej më shumë se 1,500 copë mbetjesh orbitale të gjurmueshme që gjithashtu ka të ngjarë të gjenerojë qindra mijëra copa mbetjesh më të vogla orbitale.
Zyrtarët amerikanë theksuan rreziqet afatgjata dhe pasojat e mundshme ekonomike globale nga testi rus, i cili ka krijuar rreziqe për satelitët që u ofrojnë njerëzve në mbarë botën shërbimin telefonik, parashikimin e motit, sistemet GPS që mbështesin aspekte të sistemit financiar, duke përfshirë makineritë bankare, si dhe argëtimi gjatë fluturimit dhe radio e televizion satelitor.
SHBA-ja po Lufton me mungesë të inteligjencës përderisa Rusia po grumbullon forca pranë Ukrainës
“Rusia ka demonstruar një shpërfillje të qëllimshme për sigurinë, stabilitetin dhe qëndrueshmërinë afatgjate të fushës së hapësirës për të gjitha kombet,” tha komandanti i Komandës Hapësinore të SHBA-së, gjeneral. James Dickinson. “Mbetjet e krijuara nga raketa Ruse do të vazhdojnë të përbëjnë një kërcënim për aktivitetet në hapësirën e jashtme për vitet në vijim, duke vënë në rrezik satelitët dhe misionet hapësinore, si dhe duke detyruar më shumë manovra për shmangien e përplasjeve. Aktivitetet hapësinore mbështesin mënyrën tonë të jetesës dhe kjo lloj sjelljeje është thjesht e papërgjegjshme”.
Administratori i NASA-s Bill Nelson tha në një deklaratë se ai ishte “i zemëruar nga ky veprim i papërgjegjshëm dhe destabilizues. Me historinë e saj të gjatë në fluturimet njerëzore në hapësirë, është e paimagjinueshme që Rusia të rrezikonte jo vetëm astronautët partnerë amerikanë dhe ndërkombëtarë në ISS, por gjithashtu edhe kozmonautët e tyre. Veprimet e tyre janë të pamatura dhe të rrezikshme, duke kërcënuar po ashtu edhe stacionin hapësinor kinez”.
Përleshje në hapësirë
Sipas agjencisë hapësinore ROSCOSMOS, ekuipazhi në bordin e ISS duhej të vishte shpejt kostumet e tyre hapësinore dhe të hidhej në anijet e tyre kozmike në rast se stacioni goditet nga mbeturina që kalonin. Dy zyrtarë amerikanë i thanë CNN se masat paraprake ishin rezultat i drejtpërdrejtë i reve të mbetjeve të shkaktuara nga testi rus.
Aktualisht ka shtatë astronautë në stacionin hapësinor, duke përfshirë astronautin e NASA-s Mark Vande Hei, kozmonautët rusë Anton Shkaplerov dhe Pyotr Dubrov si dhe ekuipazhin e sapoardhur të misionit, astronautët e NASA-s Raja Chari, Thomas Marshburn, Kayla Barron dhe astronautin e Agjencisë Evropiane të Hapësirës. Matthias Maurer.
NASA tha se “ekuipazhi u zgjua dhe u urdhërua të mbyllte kapakët në modulet radiale në stacion”, ndërsa kapjet midis segmenteve amerikane dhe ruse mbetën të hapura.
“Një masë shtesë paraprake për strehimin e ekuipazhit u ndërmorr për dy kalime, nëpër ose afër resë së mbetjeve,” thuhet në deklaratën e NASA-s. “Anëtarët e ekuipazhit u futën në anijen e tyre kozmike pak para orës 2 të mëngjesit, dhe qëndruan atje deri rreth orës 4 të mëngjesit. Stacioni hapësinor po kalon nëpër re ose afër resë çdo 90 minuta, por nevoja për t’u strehuar vetëm për kalimin e dytë dhe të tretë u bazua në një vlerësim të rrezikut të bërë nga specialistët e balistikës në Qendrën Hapësinore Johnson të NASA-s në Hjuston.
Të hënën në mëngjes, Shkaplerov shkroi në Twitter: “Miq, gjithçka është e rregullt me ne! Ne vazhdojmë të punojmë sipas programit”.
Sekretari i Shtetit Antony Blinken u bëri jehonë dënimeve nga Nelson dhe Dickinson në një deklaratë të hënën. “Mbetjet jetëgjata të krijuara nga ky test i rrezikshëm dhe i papërgjegjshëm tani do të kërcënojnë satelitët dhe objektet e tjera hapësinore që janë jetike për sigurinë, interesat ekonomike dhe shkencore të të gjitha kombeve për dekadat e ardhshme”, tha Blinken.
Zëdhënësi i Departamentit të Shtetit Ned Price tha se testi “do të rrisë ndjeshëm rrezikun për astronautët dhe kozmonautët në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës, si dhe për aktivitetet e tjera njerëzore të fluturimeve hapësinore”, duke shtuar se “pretendimet ruse për armë kundërshtare dhe armatim të hapësirës janë të pasinqerta dhe hipokrite. ”
Vetëm një numër i vogël e testeve të suksesshme të armëve anti-satelitore janë kryer nga SHBA, Rusia, Kina dhe India.
‘I papërgjegjshëm’
Price tha se SHBA do të konsultohej me aleatët dhe partnerët për një përgjigje.
“Unë nuk dua të kaloj përpara masave specifike që ne mund të ndjekim, që partnerët dhe aleatët tanë mund të ndjekin, por ne do të vazhdojmë ta bëjmë shumë të qartë se nuk do ta tolerojmë këtë lloj aktiviteti,” Price tha në konferencën e Departamentit të Shtetit të së hënës, duke shtuar se SHBA-ja dëshironte “të bënte shumë të qartë pse kjo është kaq e rrezikshme, pse është një sjellje e tillë e papërgjegjshme nga ana e një shteti kombëtar”.
Price tha se SHBA kishte folur disa herë me zyrtarë të lartë rusë për t’i paralajmëruar ata për rrezikun e një testi të tillë, por nuk tha nëse kishte pasur një komunikim zyrtar diplomatik me Moskën.
Kur u pyet në lidhje me raportet se ekuipazhi i ISS duhej të kërkonte strehë, Price i referoi gazetarët në Rusi dhe theksoi se si astronautët amerikanë dhe kozmonautët rusë ishin të prekur nga ky rast.
Stacioni hapësinor vazhdon të jetë në rrezik nga goditja nga objekte shumë të vogla për t’u gjurmuar pasi ai orbiton 220 milje detare mbi Tokë. Këto objekte të vogla mund të jenë copa shkëmbi, mikrometeorite, grimca pluhuri apo edhe copa ngjyre që shkëputen nga satelitët.
Komanda e Hapësirës tha se po shqyrton valën e re të mbetjeve. “Ne jemi duke punuar në mënyrë aktive për të karakterizuar fushën e mbetjeve dhe do të vazhdojmë të sigurojmë që të gjitha vendet që fluturojnë në hapësirë të kenë informacionin e nevojshëm për të manovruar satelitët nëse goditen,” tha një zëdhënës i Komandës Hapësinore. “Ne jemi gjithashtu në proces të punës me ndëragjencinë, duke përfshirë Departamentin e Shtetit dhe NASA, në lidhje me këto raporte dhe do të ofrojmë një përditësim në të ardhmen e afërt.”
“Rreziku”
Zëdhënësi i Pentagonit, John Kirby, u tha gazetarëve në një konferencë shtypi të hënën se “shqetësimi më i menjëhershëm janë vetë mbetjet, të cilat tani po lundrojnë atje dhe mund të bëhen një rrezik, duke përfshirë edhe Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës”.
Kirby tha se Pentagoni po vëzhgon “nga afër llojet e aftësive që Rusia duket se dëshiron të zhvillojë”.
“Ne po vëzhgojmë nga afër llojet e aftësive që Rusia duket se dëshiron të zhvillojë, të cilat mund të përbëjnë një kërcënim jo vetëm për interesat tona të sigurisë kombëtare, por edhe për interesat e sigurisë së kombeve të tjera të hapësirës,” tha Kirby. “Dhe përsëri, ne kemi qenë shumë të qartë, ne dëshdëshirojmë të shihim norma për hapësirën, në mënyrë që ajo të mund të përdoret me përgjegjësi nga të gjitha kombet hapësinore.”
Incidenti vjen në një kohë të tensioneve të shtuara mes SHBA-së dhe Rusisë. Zyrtarët amerikanë kanë dhënë publikisht alarmin për grumbullimin e trupave nga Rusia pranë kufirit të saj me Ukrainën dhe iu bashkuan vendeve evropiane për të shprehur shqetësimin për krizën e emigrantëve në kufirin me Bjellorusinë, të cilën zyrtarët evropianë e kanë përshkruar si një që Bjellorusia e ka krijuar me mbështetjen ruse si një akt “lufte hibride” kundër Evropës.