Ekspertët: SHBA dhe aleatët nuk ka gjasa të bien dakord për “garancitë e sigurisë” së Rusisë

Rusia nuk duhet të presë që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj të bien dakord me thirrjen e saj të fundit për një grup të gjerë “garancish sigurie”, duke përfshirë ndalimin e zgjerimit të mëtejshëm të NATO-s dhe ndalimin e të gjitha aktiviteteve ushtarake të Aleancës në Evropën Lindore, Kaukaz dhe Azinë Qendrore , thanë ekspertët të premten dhe zyrtarët amerikanë.

Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj në NATO, megjithatë, kanë sinjalizuar se mund të jenë gati të hyjnë në negociata me Rusinë, veçanërisht nëse Kremlini bie dakord të reduktojë numrin e trupave përgjatë kufirit me Ukrainën, duke ngritur shqetësime për një pushtim të mundshëm.

Shtetet e Bashkuara dhe NATO reaguan ndaj disa projekt-marrëveshjeve të paraqitura nga Ministria e Punëve të Jashtme ruse në fillim të kësaj jave, tw cilat më pas u bënë publike të premten. Draftet, të cilat u përgatitën pa u konsultuar me Shtetet e Bashkuara dhe NATO-n, do ta detyronin Aleancën të mos vendoste trupa shtesë në vendet që nuk kishin pasur forca të NATO-s në vitin1997.

Kjo do të përfshijë ish-anëtarë të kampit të Evropës Lindore si Polonia, Hungaria, Republika Çeke, shtetet baltike dhe disa ish-republika të tjera sovjetike.

Marrëveshja e propozuar do të detyronte gjithashtu të dyja palët të kufizojnë vendosjen e raketave me rreze të shkurtër dhe të mesme dhe stërvitjet ushtarake në shkallë të gjerë pranë kufirit rus.

Zëvendësministri i Jashtëm rus Alexander Grushko tha të shtunën se propozimet e Rusisë përfaqësojnë një përpjekje për ta kthyer një skenar të mundshëm ushtarak në një proces politik.

Pak lëshime nga Rusia

Zyrtarët e SHBA-së dhe NATO-s kanë theksuar se draftet nuk përmbajnë lëshime të mëdha nga Rusia për shqetësimet e Aleancës, siç janë nivelet e trupave pranë Ukrainës dhe veprime të tjera agresive nga Kremlini.

“Është e qartë për ne se çdo dialog me Rusinë duhet të zhvillohet në bazë të reciprocitetit, të adresojë shqetësimet e NATO-s për veprimet ruse, të bazohet në parimet kryesore dhe dokumentet themelore të sigurisë evropiane dhe të bëhet në konsultim me partnerët evropianë të NATO-s”, thuhet në një deklaratë të NATO-s

“Nëse Rusia ndërmerr hapa konkretë për të ulur tensionet, ne jemi të gatshëm të punojmë në forcimin e masave të ndërtimit të besimit”.

Në një konferencë shtypi të premten, një zyrtar i Departamentit të Shtetit përdori gjuhë të ngjashme për të treguar se Shtetet e Bashkuara janë të gatshme të bisedojnë me Rusinë, por shtoi se administrata e Biden nuk do të negociojë me Rusinë për sigurinë në Evropë pa praninë e partnerëve evropianë.

Në pritje të përgjigjes së SHBA

Administrata Biden po përgatit një përgjigje ndaj kërkesave të Rusisë, të cilat synon t’i paraqesë javën e ardhshme, thanë zyrtarët amerikanë.

“Rusia tani ka ngritur shqetësimet e saj për aktivitetet e SHBA-së dhe NATO-s”, tha në një deklaratë të premten këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Shtëpisë së Bardhë, Jake Sullivan, në një ngjarje të sponsorizuar nga Këshilli për Marrëdhëniet me Jashtë.

“Ne do të ngremë shqetësimet tona për aktivitetet ruse që besojmë se dëmtojnë interesat dhe vlerat tona”, tha Sullivan.

“Është baza e reciprocitetit, mbi bazën e të cilit do të drejtonit çdo lloj dialogu. Në disa fusha mund të bëjmë përparim, dhe në fusha të tjera thjesht do të duhet të mos pajtohemi”.

Ekspertët e shqetësuar

Natyra jokonvencionale e gambit rus ka bërë që disa ekspertë të shqetësohen për atë që Kremlini priste të arrinte. Zyrtarët rusë i paraqitën projekt-marrëveshjet Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s të mërkurën, dhe më pas papritmas publikuan dokumentet të premten, përpara se palët e supozuara në marrëveshje të kishin kohë të mjaftueshme për t’u përgjigjur.

“Është vërtet e padëgjuar të bëhet kjo brenda dy ditëve nga prezantimi i draftit të parë te diplomatët amerikanë,” tha për Zërin e Amerikës Andrew Losen, bashkëpunëtor i Programit për Evropën, Rusinë dhe Euroazinë në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.  “Shpejtësia me të cilën po lëvizin drejt publikimit të këtyre dokumenteve sugjeron se ata e kuptojnë se këto negociata nuk do të shkojnë larg.

Jeffrey Edmonds, një analist i lartë në qendrën kërkimore të sigurisë CNA, i tha Zërit të Amerikës se Rusia mund të imponojë negociata për shkak të dështimit për të krijuar një justifikim për të pushtuar Ukrainën.

“Për një vend që është i përgatitur mirë në negociata dhe marrëveshje… ideja për të na dërguar një projekt-marrëveshje është paksa absurde dhe jam i sigurt se rusët e kuptojnë këtë”, tha ai.

“Atëherë çfarë kuptimi ka,” pyeti Edmonds. “Çështja është se vendos një shtresë shumë të hollë legjitimiteti mbi probabilitetin shumë të lartë që ata të hyjnë në Ukrainë në muajt e ardhshëm”.

Kjo është ajo që shqetëson më shumë Rusinë

Michael O’Hanlon, një bashkëpunëtor i lartë dhe drejtor i kërkimit të politikës së jashtme në Institutin Brookings, paralajmëroi supozimin se kërkesat e Rusisë në dy projekt-marrëveshje janë ose një pozicion negociues maksimalist për t’u negociuar ose një propozim i krijuar për të dështuar.

“Unë mendoj se këto janë dëshira të vërteta, të sinqerta ruse”, tha ai për Zërin e Amerikës. “Unë nuk mendoj se ato janë një mashtrim. Kjo është ajo për të cilën Rusia shqetësohet më shumë: të ketë NATO-n në oborrin e saj”.

O’Hanlon, i cili pretendoi se do të ishte dhe gabimi i lejimit të NATO-s të lejojë më shumë ish-shtete sovjetike të bashkohen me Aleancën,  tha se besonte se kishte kuptim që NATO të angazhohej me Rusinë.

Megjithatë, tha ai, këtë duhet ta bëjë me sy hapur. “Është gjithmonë e mundur që nëse i themi po gjithë kësaj, kjo do të inkurajonte (presidentin rus Vladimir) oreksin e Putinit për edhe më shumë lëshime”.