Vizita e papritur e Orbanit në Kinë dhe shkuarja e Modit në Rusi tregon për synimet e Putinit për një rend të ri botëror

Kryeministri hungarez, Viktor Orban bëri një vizitë të papritur në Pekin të hënën, ku udhëheqësi kinez Xi Jinping bëri thirrje për një përpjekje globale për të shtyrë Rusinë dhe Ukrainën drejt një “armëpushimi” dhe vlerësoi iniciativat diplomatike të Orbanit – një shfaqje e fuqishme se si Xi dhe presidenti rus Vladimir Putin po kërkon të krijojë një rend botëror multipolar që nuk dominohet nga Shtetet e Bashkuara.

Edhe kur Xi përqafoi Orbanin në kryeqytetin kinez, raketat ruse u hodhën në Kiev, Dnipro dhe qytete të tjera të Ukrainës, të hënën – duke vrarë të paktën 31 njerëz, duke përfshirë dy në një spital për fëmijë në Kiev, dhe duke theksuar brutalitetin e egër të luftës së Putinit.

Në përgjigje të sulmit raketor, por edhe me sa duket manovrave të reja diplomatike, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky bëri thirrje për presion global për të ndalur agresionin e Rusisë.
“E gjithë bota duhet të përdorë gjithë vendosmërinë e saj që më në fund t’i jepet fund sulmeve ruse,” postoi Zelensky në Telegram. “Vrasje është që sjell Putini. Vetëm së bashku mund të sjellim paqe dhe siguri të vërtetë”.

Vizita e Orbanit në Kinë pasoi udhëtimet në Kiev dhe në Moskë javën e kaluar, vetëm disa ditë pasi Hungaria mori presidencën e radhës të Këshillit të Bashkimit Evropian. Përpjekja e tij në paqebërjen që ka tërhequr kritika në Perëndim për presionin e Kievit për të dorëzuar territorin që Moska e ka kapur me forcë.

Në Bruksel, zyrtarët hodhën poshtë përpjekjet e Orbanit, duke thënë se ai nuk ishte i autorizuar të bënte diplomaci për BE-në. “Duhet të jetë e qartë se ai po përfaqëson vetëm vendin e tij,” tha një diplomat nga BE, duke folur në kushte anonimiteti sepse nuk ishin të autorizuar të flisnin me shtypin.

Eric Mamer, një zëdhënës i Komisionit Evropian, theksoi se Orban po udhtëtonte i vetëm. “Ai nuk ka mandat në këto vizita për të përfaqësuar BE-në,” tha Mamer.

Por Putin, duke mirëpritur Orbanin në Moskë javën e kaluar, iu referua qartë presidencs hungareze të BE-së dhe në shenjë të dimensionit të ri multipolar të gjeopolitikës, vizita e kryeministrit hungarez në Pekin ndodhi vetëm disa orë përpara se kryeministri indian Narendra Modi të mbërrinte në Moskë për një vizitë shtetërore, e para që kur Putin urdhëroi pushtimin e Ukrainës në shkurt 2022.

Në një deklaratë përpara se të largohej nga Nju Delhi të hënën, Modi përshëndeti “mikun tim Vladmir Putin” dhe “Partneritetin Strategjik Special dhe të Privilegjuar midis Indisë dhe Rusisë”. Pasi ai zbarkoi, mediat ruse dhe indiane shfaqen Modin, të veshur me një jelek të ndezur bruz, duke mbërritur në hotelin e tij në Moskë.

Blerjet nga India të naftës ruse, të cilat janë rritur 20 herë që nga viti 2021, e kanë ndihmuar Moskën të përballojë sanksionet e ashpra ekonomike perëndimore të vendosura në përgjigje të pushtimit të Ukrainës.

Me vizitën e tij në Moskë, Modi, i cili u rizgjodh muajin e kaluar, po sinjalizonte autonominë e tij, edhe pse administrata e Biden-it ka punuar me zell për t’iu drejtuar liderit indian.

“Putini do të donte t’i përcillte publikut: India është një mike, e gjithë kjo bisedë për izolimin e Rusisë është fjalë boshe, jo të gjithë janë nën ndikimin e Perëndimit të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara dhe bota asimetrike por shumëpolare ka ardhur, “tha Nandan Unnikrishnan , drejtor i programit Euroaziatik në Fondacionin Kërkimor Observer, një institut kërkimi në Nju Delhi. “India do të pajtohej se është një botë shumëpolare, edhe nëse është pak e anuar drejt Perëndimit.”

Paraqitja e Orban dhe Xi përfaqësoi një triumf diplomatik për Putinin, i cili prej kohësh ka bërë thirrje për një rend të tillë botëror shumëpolar, joperëndimor. Putin ka këmbëngulur se Perëndimi, veçanërisht Shtetet e Bashkuara dhe Britania, janë përgjegjëse për zgjatjen e luftës së tij në Ukrainë duke mos i bërë presion Kievit që të dorëzohet ndaj kërkesave të tij territoriale.

Pasi ateroi në Kinë, Orban postoi një foto të tij me titullin: “Misioni i Paqes 3.0 #Pekin”.

Në takimin me Orban në Pekin, Xi tha se vlerësonte përpjekjet e liderit hungarez për të sjellë një zgjidhje politike për luftën në Ukrainë, të cilën ai e quajti një “konflikt”.

“Kina dhe Hungaria ndajnë të njëjtat pozicione bazë dhe po punojnë në të njëjtin drejtim,” tha ai.

“Vetëm kur të gjitha fuqitë e mëdha ushtrojnë energji pozitive dhe jo energji negative, mund të shfaqet sa më shpejt agimi i një armëpushimi në këtë konflikt,” tha Xi, sipas transmetuesit kinez CCTV, duke shtuar se Xi ka “kërkuar në mënyrë aktive paqen dhe ka mbrojtur bisedimet në mënyrën e vet”.

Ukraina ka këmbëngulur se nuk mund të pajtohet me ndonjë armëpushim ndërkohë që forcat ruse po pushtojnë rreth një të pestën e territorit të saj dhe raketat dhe bombat po bien mbi qytetet e saj. Zelensky ka bërë thirrje për një tërheqje të plotë të trupave ruse, duke përfshirë një samit të “paqes” në Zvicër muajin e kaluar, ku Kina nuk mori pjesë. Rusia nuk ishte e ftuar.

Sulmet me raketa të së hënës dukej se mbështesin pretendimin e Kievit se çdo armëpushim pa tërheqje ruse thjesht do të lejojë Moskën të rigrupojë forcat e saj dhe të planifikojë sulme të mëtejshme për të arritur ambiciet e saj të plota territoriale.

Në Kiev, Spitali i Fëmijëve Ohmatdyt u godit, duke vrarë dy persona, duke përfshirë një mjek. Të paktën 10 të tjerë u plagosën, sipas Shërbimit Shtetëror të Emergjencave të Ukrainës, dhe pacientët e stafi i spitalit u detyruan të evakuoheshin në rrugë. Në qytetin e Kryvyi Rih, të paktën 10 persona u vranë, thanë zyrtarët.

Në mbarë vendin 31 persona u vranë, 20 prej tyre në Kiev, tha Shërbimi i Urgjencës dhe të paktën 61 u plagosën.

Në një intervistë për gazetën gjermane Bild, Orban këmbënguli se Ukraina nuk mund ta mposhtë kurrë Rusinë. “Nuk ka zgjidhje për këtë konflikt në vijën e parë”, tha ai, duke shtuar: “Putini nuk mund të humbasë nëse shikoni ushtarët, pajisjet dhe teknologjinë. Mundja e Rusisë është një mendim që është e vështirë të imagjinohet. Probabiliteti që Rusia mund të mposhtet është krejtësisht i pallogaritshëm”.

Pekini ka hedhur poshtë kritikat nga Ukraina, Evropa dhe Shtetet e Bashkuara lidhur me vendimin e tij për të anashkaluar një samit paqeje të organizuar nga Zvicra muajin e kaluar, duke argumentuar se nuk mund të marrë pjesë në bisedimet ku Rusia është e përjashtuar.

Kina, së bashku me Brazilin, në vend të kësaj dha propozimin e saj prej gjashtë pikash, për të cilin zyrtarët kinezë pretenduan se kishin siguruar mbështetje nga dhjetëra vende në të gjithë botën në zhvillim.

Nga këndvështrimi i Pekinit, vendet perëndimore kanë shërbyer si një pengesë për të detyruar Rusinë dhe Ukrainën të ulen dhe të negociojnë drejtpërdrejt, tha Cui Hongjian, një studiues i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Studimeve të Huaja të Pekinit.

Pekini beson se “duhet të ketë një zë dhe duhet të ketë një pozicion”, tha Cui.

Neutraliteti i pretenduar i Kinës është vënë nën tendosje në rritje ndërsa lufta zvarritet në vitin e tretë dhe tregtia e Kinës me Rusinë lulëzon – së bashku me provat në rritje të kompanive kineze që ofrojnë mbështetje ekonomike dhe indirekte për bazën ushtarako-industriale të Rusisë.
Në deklaratat dhe paraqitjet publike, Putin dhe Xi kanë treguar gjithnjë e më shumë shtrirje në ambicien e tyre të përbashkët për të ndryshuar rendin global dhe për të dobësuar ndikimin e Shteteve të Bashkuara.

Xi dhe Putin u takuan javën e kaluar në Kazakistan, ku Putin foli për përparimin drejt një “rendi botëror të drejtë dhe shumëpolar” gjatë takimit vjetor të Bashkëpunimit të Organizatës së Shangait, një nga shumë grupimet shumëpalëshe që të dy fuqitë kanë përdorur për të zgjeruar ndikimin e tyre.

Në atë takim, Putin sugjeroi rifillimin e negociatave që u zhvilluan në Stamboll në vitin 2022, menjëherë pas pushtimit të Rusisë, kur Ukraina ishte në një pozitë të dobët. Në vitet që pasuan, secila palë ka pësuar dhjetëra mijëra viktima dhe Rusia ka bërë vetëm përparim margjinal drejt aneksimit të paligjshëm të katër rajoneve juglindore të Ukrainës, përveç Krimesë, të cilën e kapi me forcë në 2014.

Në Moskë të hënën, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se Moska ishte në favor të përpjekjeve diplomatike.

“Presidenti Vladimir Putin është një mbështetës i bindur i preferueshmërisë së përpjekjeve politike dhe diplomatike për të gjetur një zgjidhje për konfliktin ukrainas”, tha Peskov.

Zelensky, duke postuar në Telegram, tha se Rusia kishte gjuajtur më shumë se 40 raketa në pesë ose më shumë qytete të Ukrainës dhe se në Kiev u goditën rezidencat dhe një spital për fëmijë. Ai tha se bota duhet të bashkohet për të ndaluar agresionin e Rusisë.

“Të gjitha shërbimet janë të përfshira për të shpëtuar sa më shumë njerëz të jetë e mundur”, shkroi Zelensky. Dhe e gjithë bota duhet të përdorë gjithë vendosmërinë e saj për t’i dhënë fund më në fund sulmeve ruse. Vrasjet janë ato që sjell Putini. Vetëm së bashku mund të sjellim paqe dhe siguri të vërtetë.”

Ministria ruse e Mbrojtjes, duke postuar në Telegram, konfirmoi se kishte kryer një sulm të madh raketor në Ukrainë të hënën, por këmbënguli se objektivat ishin “objektet e industrisë ushtarake ukrainase” dhe “bazat ajrore”./Washingtonpost/