Marrëdhënia midis Xi dhe Putin është ndërtuar që të zgjasë

Antagonizmi i përbashkët ndaj Shteteve të Bashkuara do të parandalojë shfaqjen e tensioneve midis Kinës dhe Rusisë.

Reputacioni i të ndjerit Henry Kissinger si një gjeni diplomatik bazohej kryesisht në një arritje: afrimin midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës në fillim të viteve 1970.

Hapja e Amerikës ndaj Kinës, e negociuar në fshehtësi të madhe dhe më pas e paraqitur para një bote të habitur, ndryshoi dinamikën e Luftës së Ftohtë. Bashkimi Sovjetik papritmas dukej shumë më i izoluar.

Kujtimi i kësaj ende qëndron mbi politikën ndërkombëtare. Që nga pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022, shumë qeveri perëndimore kanë kërkuar mënyra për të përsëritur këtë mashtrim duke thyer partneritetin “pa kufij” midis Rusisë së Vladimir Putinit dhe Kinës së Xi Jinping.

Por bisedat e ajrosura për një ndarje midis Moskës dhe Pekinit fshehin faktin se opinionet janë të ndara se cili vend duhet të joshë. Shumë evropianë shpresojnë se mund ta bindin Xi-në të marrë një qëndrim më të ashpër kundër Putinit në Ukrainë. Pra, qëllimi i tyre është të izolojnë Rusinë.

Megjithatë, në Uashington mendimi është se Kina është kundërshtari më i rrezikshëm në planin afatgjatë. Disa strategë amerikanë kanë frikë ta shtyjnë Rusinë në krahët e Kinës dhe duke ndryshuar kështu ekuilibrin global të fuqisë në favor të Pekinit.

Pavarësisht admirimit të tij prej kohësh për Kinën, kjo dukej se ishte pikëpamja e vetë Kissinger. Pak para vdekjes së tij, ai më tha se ishte i shqetësuar se një Rusi e dobësuar do të bëhej efektivisht një satelit i Kinës, me rezultatin që sfera e ndikimit të Pekinit mund të shtrihej në disa qindra milje nga Varshavë.

Në teori, një ndarje e dytë midis Moskës dhe Pekinit do të ishte një zgjidhje për frikën e tillë. Fatkeqësisht, një lëvizje e tillë gjeopolitike ka shumë pak gjasa të funksionojë në praktikë – të paktën në të ardhmen e parashikueshme. Pritja e ngrohtë e Putinit gjatë vizitës së tij në Pekin javën e kaluar është një dëshmi e qëndrueshmërisë së vazhdueshme të marrëdhënieve kino-ruse.

Lidhja midis Xi dhe Putin mbetet e fortë sepse bazohet në një botëkuptim të përbashkët. Të dy janë nacionalistë autokratë që shohin kërcënimin më të madh në SHBA. Në deklaratën e tyre të përbashkët, të lëshuar me rastin e vizitës së Putinit në Kinë, të dy akuzuan SHBA-në për ndjekjen e një politike të “frenimit të dyfishtë” të drejtuar kundër Rusisë dhe Kinës dhe se sillen në një “mënyrë hegjemoniste”.

Moska dhe Pekini besojnë se SHBA po përpiqet të rrethojë Rusinë dhe Kinën me aleanca ushtarake armiqësore – NATO në Evropë dhe aleanca dypalëshe të SHBA me Japoninë, Korenë e Jugut, Filipinet dhe Australinë në rajonin Indo-Paqësor.

Sigurisht, arsyeja që SHBA ka kaq shumë aleatë në Evropë dhe Azi është se si Rusia ashtu edhe Kina ngjallin frikë te shumë nga fqinjët e tyre. Ky është një realitet që Putin dhe Xi refuzojnë ta pranojnë. Në vend të kësaj, ata këmbëngulin se po mbrojnë vendet e tyre kundër një Amerikëje ekspansioniste. Me shumë mundësi ata e besojnë vërtet këtë.

Historitë më të rëndësishme për paratë dhe politikën në garën për Shtëpinë e Bardhë

Reputacioni i të ndjerit Henry Kissinger si një gjeni diplomatik bazohej kryesisht në një arritje: afrimin midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës në fillim të viteve 1970.

Hapja e SHBA-së ndaj Kinës, e negociuar në fshehtësinë më të madhe dhe më pas e kryer përpara botës së habitur, ndryshoi dinamikën e Luftës së Ftohtë. Bashkimi Sovjetik papritmas dukej shumë më i izoluar.

Kujtimi i kësaj ende qëndron mbi politikën ndërkombëtare. Që nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, shumë qeveri perëndimore kanë kërkuar mënyra për të përsëritur këtë mashtrim – duke thyer partneritetin “pa kufij” midis Rusisë së Vladimir Putinit dhe Kinës së Xi Jinping.

Por bisedat e ajrosura për një ndarje midis Moskës dhe Pekinit fshehin faktin se opinionet ndryshojnë se cili vend duhet të pëlqehet. Shumë evropianë shpresojnë se mund ta bindin Xi-në të marrë një qëndrim më të ashpër kundër Putinit në Ukrainë. Pra, qëllimi i tyre është të izolojnë Rusinë.

Megjithatë, në Uashington mendimi është se Kina është kundërshtari më i rrezikshëm në planin afatgjatë. Disa strategë amerikanë kanë frikë ta shtyjnë Rusinë në krahët e Kinës dhe duke ndryshuar kështu ekuilibrin global të fuqisë në favor të Pekinit.

Pavarësisht admirimit të tij prej kohësh për Kinën, kjo dukej se ishte pikëpamja e vetë Kissinger. Pak para vdekjes së tij, ai më tha se ishte i shqetësuar se një Rusi e dobësuar do të bëhej efektivisht një satelit i Kinës, me rezultatin që sfera e ndikimit të Pekinit mund të shtrihej në disa qindra milje nga Varshavë.

Në teori, një ndarje e dytë midis Moskës dhe Pekinit do të ishte një zgjidhje për frikën e tillë. Fatkeqësisht, një lëvizje e tillë gjeopolitike ka shumë pak gjasa të funksionojë në praktikë – të paktën në të ardhmen e parashikueshme. Pritja e ngrohtë e Putinit gjatë vizitës së tij në Pekin javën e kaluar është një dëshmi e qëndrueshmërisë së vazhdueshme të marrëdhënieve kino-ruse.

Lidhja midis Xi dhe Putin mbetet e fortë sepse bazohet në një botëkuptim të përbashkët. Të dy janë nacionalistë autokratë që shohin kërcënimin më të madh në SHBA. Në deklaratën e tyre të përbashkët, të lëshuar gjatë vizitës së Putinit në Kinë, të dy akuzuan SHBA-në për ndjekjen e një politike të “përmbajtjes së dyfishtë” të drejtuar kundër Rusisë dhe Kinës dhe se sillet në një “mënyrë hegjemoniste”.

Moska dhe Pekini besojnë se SHBA po përpiqet të rrethojë Rusinë dhe Kinën me aleanca ushtarake armiqësore – NATO në Evropë dhe aleanca dypalëshe të SHBA me Japoninë, Korenë e Jugut, Filipinet dhe Australinë në rajonin Indo-Paqësor.

Sigurisht, arsyeja pse SHBA ka kaq shumë aleatë në Evropë dhe Azi është se Rusia dhe Kina frikësojnë shumë nga fqinjët e tyre. Ky është një realitet që Putin dhe Xi refuzojnë ta pranojnë. Në vend të kësaj, ata këmbëngulin se po mbrojnë vendet e tyre kundër një Amerikëje ekspansioniste. Me shumë mundësi ata e besojnë vërtet këtë.

Ndërsa ata i shohin aleatët e SHBA-së në rajonet e tyre me dyshim, Rusia dhe Kina e shohin njëri-tjetrin si fqinjë relativisht të besueshëm. Ata ndajnë një kufi të gjatë. Prandaj, ruajtja e marrëdhënieve miqësore shihet si thelbësore nga të dy vendet për të parandaluar “përmbajtjen e dyfishtë” nga SHBA dhe aleatët e saj.

Nga këndvështrimi i Pekinit, një disfatë ruse do ta çonte Kinën në izolim të rrezikshëm. Siç e tha me sarkazëm një diplomat kinez, oferta e Amerikës për Pekinin mund të përmblidhet si: “Ju lutemi na ndihmoni të mposhtim aleatin tuaj më të afërt, në mënyrë që të mund të kthehemi kundër jush më pas.” Në mënyrë të ngjashme, Putini e di se mbështetja kineze është plotësisht e domosdoshme për përpjekjet ruse të luftës në Ukrainë.

Kjo ndërvarësi do të thotë se Moska dhe Pekini do të mbeten të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, pavarësisht nga tensionet themelore në marrëdhëniet e tyre.

E megjithatë këto tensione padyshim ekzistojnë. Pavarësisht ngjashmërive në botëkuptimet e tyre, Rusia dhe Kina e gjejnë veten në situata shumë të ndryshme gjeopolitike. Putini e ka kthyer Rusinë në një shtet të paprekur në Perëndim. Kina, nga ana tjetër, mbetet një nga partnerët më të mëdhenj tregtarë të SHBA-së dhe Evropës.

Për shkak të këtij ndryshimi, Rusia është e gatshme të marrë rreziqe që kinezët mund t’i konsiderojnë si të pamatur. Në një udhëtim të fundit në Pekin, disa analistë kinezë më thanë se ishin të shqetësuar për lidhjet gjithnjë e më të ngushta ushtarake midis Rusisë dhe Koresë së Veriut. Një shqetësim ishte se rusët do të transferonin pa maturi teknologjinë e avancuar ushtarake te regjimi i Kim në Phenian në këmbim të predhave të artilerisë së Koresë së Veriut.

Në terma afatgjatë, Kremlini duhet të jetë gjithashtu i shqetësuar për varësinë në rritje të Rusisë nga Kina – dhe mosbalancimin në rritje të fuqisë midis dy kombeve. Rusët e dinë mirë se Kina u ka dorëzuar atyre qindra mijëra kilometra territor në shekullin e 19-të. Shekulli iu dorëzua Kinës. Megjithatë, hartat më të reja kineze përfshijnë disa qytete ruse me emrat e tyre të vjetër kinezë – një ndryshim hartografik që sigurisht nuk ka kaluar pa u vënë re në Moskë.

Megjithatë, të gjitha këto tensione mbeten kryesisht nën sipërfaqe. Ky është një ndryshim thelbësor nga situata në vitet 1971-72, kur ndarja kino-sovjetike ishte mjaft e hapur – duke i dhënë Nixon-it dhe Kissinger-it një mundësi të qartë për të joshur Kinën.

Kur Shtetet e Bashkuara shfrytëzuan këtë mundësi në vitet 1970, iu desh të bënte lëshime të rëndësishme për botëkuptimin kinez, veçanërisht në lidhje me Tajvanin. Një përpjekje e dytë e Perëndimit për të prishur aksin ruso-kinez sot ka të ngjarë të kërkojë një ndryshim politikash edhe më të vështirë – përsëri në Tajvan ose në Ukrainë. Ka pak vullnet në Uashington për të ndërmarrë një hap të tillë. Të paktën jo ende./Ft/