
Në këtë krizë, a do të jetë qeveria serbe më e shqetësuar për interesat e qytetarëve dhe ekonomisë së saj apo për ndjenjat e Rusisë?
Gazetari i Deutsche Welle, Sreqko Matiq, beson se Presidenti serb Aleksandar Vuçiq përballet me një dilemë të vështirë pas sanksioneve të SHBA-së kundër industrisë serbe të naftës (NIS). Sipas raporteve të mediave në gjuhën gjermane në Gjermani dhe Zvicër, Vuçiq duhet të zgjedhë midis “murtajës dhe kolerës”, domethënë midis dy opsioneve shumë të këqija: të vuajë pasoja të rënda ekonomike ose të rrezikojë dëmtimin e marrëdhënieve me Rusinë.
Sipas gazetës zvicerane Neue Zürcher Zeitung, Vuçiq do të duhet të vendosë nëse ekonomia e brendshme dhe qytetarët e Serbisë do të mbajnë koston e viteve të humbura në të cilat varësia nga burimet ruse të energjisë nuk është ulur, apo nëse do të zgjedhë një veprim që do ta “zemëronte Moskën”.
Frankfurter Allgemeine Zeitung e Gjermanisë shton se Serbia tani po paguan çmimin për varësinë e saj nga Rusia, “e cila po kthehet për ta përndjekur”. Artikulli tërheq vëmendjen jo vetëm te situata aktuale me sanksionet dhe NIS, por edhe te rreziqet shtesë – në veçanti, varësia nga gazi rus, i cili, sipas AFP-së, e ndërlikon më tej pozicionin e Vuçiqit.
Për ata që kanë ndjekur ngjarjet në Ballkan vitet e fundit, thekson Matiq, kjo nuk erdhi si surprizë. Ai argumenton se nuk është vetëm çështje tensionesh dhe vonesash muajshe në vendimmarrje, por një proces që ka vazhduar që nga fillimi i luftës në Ukrainë dhe agresionit rus. Gjatë kësaj periudhe, Serbia nuk ka ndërmarrë asnjë hap domethënës drejt diversifikimit të furnizimit të saj ose koordinimit të politikës së saj të jashtme.
Matiq shton vlerësimet e analistëve që e përshkruajnë politikën e Vuçiqit si “shkathtësi” dhe jo si mosangazhim. “Mos-angazhim do të thotë që nuk je në asnjërën anë. Do të thotë të jesh në të gjitha anët njëkohësisht. Ajo që ka ndodhur tani mund të përshkruhet me fjalën gjermane Kurzschluss – një qark i shkurtër. Është një situatë ku polet plus dhe minus janë të lidhura, gjëra që nuk mund të lidhen, dhe kjo është pikërisht qarku i shkurtër i politikës së jashtme serbe”, thotë Matiq.
Kur u pyet se si mund të reagonte Evropa, ai kujtoi se Serbia mund t’i referohej zgjidhjeve të përdorura nga Gjermania pasi filloi agresioni i Rusisë kundër Ukrainës. Në atë kohë, tha ai, dega e Gazprom vepronte në Gjermani dhe madje kishte objektin më të madh të magazinimit të gazit në vend, të cilin Berlini e konsideronte një “situatë absolutisht të çuditshme”. Gjermania më pas vendosi të shtetëzonte kompaninë dhe të merrte kontrollin e tregut të gazit për të mbrojtur ekonominë dhe qytetarët e saj, në vend që të merrte parasysh reagimet e Moskës.
Ky rast, përfundojnë mediat gjermane dhe zvicerane, ngre pyetjen nëse qeveria serbe do të kujdeset më shumë për interesat e qytetarëve dhe ekonomisë së saj apo për ndjenjat e Rusisë në këtë krizë.