Analiza: Koordinisana dezinformaciona kampanja “Kancelarije za KiM”, Srpske liste i portala “KosovoOnline” putem jednostavne manipulacije ‘CheapFake’

U još jednom pokušaju manipulacije javnim mnjenjem, takozvana „Kancelarija za Kosovo i Metohiju“, na čijem čelu je Petar Petković, zajedno sa Srpskom listom i portalom „KosovoOnline“, sprovela je kampanju dezinformisanja protiv Republike Kosovo. U središtu ove kampanje našao se inscenirani događaj koji se odnosi na fabriciranje grafita u selu Goraždevac, opština Peć. Takozvana „Kancelarija za Kosovo i Metohiju“ iskoristila je ovaj slučaj kako bi izgradila lažnu naraciju o navodnoj pretnji srpskoj zajednici.

Slučaj: Korišćenje sumnjivog grafita za širenje straha i manipulaciju javnošću

Dana 25.04.2025. na zvaničnoj stranici takozvane „Kancelarije za Kosovo i Metohiju“ objavljena je fotografija (foto 1) na kojoj se vidi grafit „UQK“ ispisan na svežem betonu. Zvaničnici su tvrdili da je ovaj čin izvršen u selu Goraždevac, opština Peć, naseljenom Srbima, i nazvali ga „uvredljivim i provokativnim“.

Međutim, predstavljena fotografija nije sadržala nijedan dokaz koji bi potvrdio stvarnu lokaciju ili autentičnost događaja. Već na prvi pogled, nedostatak jasne lokacije i drugih vizuelnih dokaza učinio je tvrdnju sumnjivom.

Tok dezinformacije i vizuelna montaža

Ubrzo potom, srpski portal „KosovoOnline“ objavio je istu vest, ali ovog puta uz drugu fotografiju (foto 2), na kojoj se grafit „UQK“ nalazi na zidu kuće, a ne na betonu, kao u prvobitnoj verziji.

Iako je kao izvor informacija ponovo navedena „Kancelarija za Kosovo i Metohiju“, fotografije se jasno razlikuju, što dodatno povećava sumnje u verodostojnost celog slučaja.

Portal „KosovoOnline“ je intervenisao u fotografiji tako što ju je isekao kako bi fokus ostao isključivo na natpisima koji služe njihovoj naraciji. U stvarnosti, originalna fotografija (foto 3) prikazuje sasvim drugačiju sliku: zid prekriven nacionalističkim srpskim grafitima, među kojima se ističu poznati simboli poput „4S“, „SRB“ i „KiM“.

Elementi fabrikacije

Detaljna analiza vizuelnog i informativnog materijala otkriva nekoliko ključnih pokazatelja fabrikacije:

• Jezik

Grafit „UQK“ predstavlja netačnu verziju skraćenice na albanskom jeziku „UÇK“, koju Albanci nikada ne koriste.

• Vizuelna manipulacija

Fotografija portala „KosovoOnline“ je selektivno isečena da prikrije prisustvo srpskih nacionalističkih grafita u okolini.

• Doslednost boje

Svi grafiti na zidu, uključujući i „UQK“, ispisani su istom crnom bojom i imaju isti nivo izbledele boje, što ukazuje da su nastali u isto vreme.

Procena taktike

Ovaj slučaj predstavlja jasan primer upotrebe tzv. „cheapfake“ metode – jednostavnog i jeftinog oblika manipulacije koji pokušava da kreira lažnu stvarnost bez korišćenja napredne tehnologije. Za razliku od „deepfake“-a, koji uključuje sofisticirane digitalne intervencije, ovde se efekat postiže selektivnim izborom i obradom postojećeg materijala, čime se svesno iskrivljuje percepcija publike.

Političko uključivanje

Tzv. „Kancelarija za Kosovo i Metohiju“ pojavljuje se kao glavni inicijator ove dezinformacione kampanje, dok portal „KosovoOnline“ ima ulogu pojačivača te naracije. Srpska lista zauzima rezervisaniju poziciju, reaguje samo javnim izjavama, bez pružanja vizuelnih dokaza, što sugeriše pokušaj distanciranja od direktnog učešća u manipulaciji.

Zaključak

Ovaj slučaj jasno pokazuje kako se koordinisanim dezinformacionim metodama pokušava uticati na percepciju javnog mnjenja – kako unutar srpske zajednice, tako i na međunarodnoj sceni. Korišćenjem jednostavnih manipulativnih tehnika poput „cheapfake“, srpski politički akteri nastoje da ojačaju narative viktimizacije i podstaknu međuetničke tenzije, manipulišući javno mnjenje bez oslonca na pouzdane činjenice, već na svesno konstruisane predstave./The Geopost/