Pro Publica i ICIJ ‘Shadow Diplomats’ na Balkanu

Američka Pro Publica i Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara (ICIJ), objavili su danas, nakon višemjesečnog istraživanja, priču o velikom broju počasnih konzula, koji su sticanjem statusa diplomate, vršili meki i oštri uticaj za račun vlada koje su ih imenovale, a pored toga neki od njih su bili umiješani u koruptivne i kontroverzne poslovne poduhvate.

Pro Publica je nezavisni medijski autlet, koji je u centar pažnje američkog i svjetskog javnog mnjenja došao 2010. godine, nakon što su njeni novinari osvojili Pulicerovu nagradu za priču o bolnicama tokom uragana Katrina. Od tada je Pro Publica osvojila još šest Pulicera i sebe izgradila kao jedna od najautoritetnijih američkih i globalnih organizacija koja okuplja novinare istraživače.

Međunarodni konzorciju istraživačkih novinara (ICIJ) je mreža od nekoliko stotina istraživačkih novinara i organizacija, prisutna u preko 100 zemalja svijeta. Najpoznatija je po istraživačkim projektima Panama Papers i Pandora Papers.

Veliko istraživanje pod nazivom Shadow Diplomats objavljeno danas, obuhvatilo je i analiziralo dvojicu ruskih konzula na teritoriji Zapadnog Balkana. Riječ je o Boru Đukiću, koji je kao počasni konzul predstavljao interese Rusije u Crnoj Gori, i Sergeja Samsonjenka iz Sjeverne Makedonije.

O Đukiću su autori istraživanja saznali od našeg saradnika, Ljubomira Filipovića iz Crne Gore, politikologa i kolumniste podgoričkog CdM-a. Filipović je za Geopost prokomentarisao istraživanje i rekao nam više o ulozi konzula Đukića u dešavanjima u Crnoj Gori.

“Đukić je nekada bio crnogorski diplomata, koji se u jednom trenutku odselio za Rusiju, i na ko zna koji način zaradio novac. Pojavio se u Crnoj Gori ponovo u javnom životu 2014. godine kada je proglašen za počasnog konzula i otvorio konzulat u budvanskom hotelu Avala”.

Pro Publica piše o tome kako je Đukić učestvovao u osnivanju i sponzorisanju proruske političke stranke Prava Crna Gora, i kako je bio povezan sa brojnim radikalnim organizacijama. Filipović dodaje, “Đukić je i više nego povezan sa tim paradržavnim, paravojnim formacijama, i to ne krije. Na njegovim društvenim mrežama do danas možete vidjeti objave sa okupljanja Nožnih vukova, nečega što se zove Balkanska kozačka armija i sličnim radikalnim organizacijama”.

Filipović nastavlja “Đukić je u Crnoj Gori najviše bio aktivan tokom crkvenih protesta, a na mrežama možete vidjeti njegove fotografije sa najvišim velikodostojnicima srpske i ruske crkve. Ove aktivnosti se nikako ne mogu svrstati u meku moć. Čovjek je prešao crvene granice diplomatskog bontona, i zbog toga je i protjeran iz zemlje”.

Đukiću je, naime, u jednoj od akcija crnogorske vlade u toku 2018. godine, ukinuto gostoprimstvo kao počasnom diplomati. Đukić sepominje i u ruskim medijima, gdje je tokom 2021. protiv njega bio pokrenut krivični postupak zbog lažnog svedočenja u korist obavještajnih i policijskih funkcionera u toj zemlji.

Drugi primjer, o kome pišu Pro Publica i ICIJ, je Sergej Samsonjenko, hotelijer i ugostitelj iz Sjeverne Makedonije, za koga se ispostavilo, po navodima istražitelja, da njegove rezidencije služe kao baze za obavještajne operacije Rusije u toj zemlji./Ljubomir Filipović za The Geopost