Da li su sportski uspjesi Novaka Đokovića sredstvo mekog ili oštrog uticaja Srbije i Rusije?

Ruska ambasada u Beogradu, čestitala je Novaku Đokoviću na osvojenoj tituli na Australian Open-u. I tu ništa ne bi bilo čudno da okolnosti nisu vanredne i da Đokovićeve sportske uspjehe na tribinama i oko njih ne prati srpska nacionalistička koreografija, koja u posljednje vrijeme u sebi sadrži i jasnu i nedvosmislenu podršku režimu Vladimira Putina i ruskoj okupaciji Ukrajine.

U samom finušu turnira u Melburnu, društvenim mrežama i svjetskim medijima zabrujala je vijest o ruskim zastavama sa likom Vladimira Putina, koje su ispred stadiona na kome se održavao Australian Open, širili fanovi Novaka Đokovića. U jednom trenutku, i otac tenisera, poznat po svojim desničarskim stavovima, pridružio se okupljenima držeći u rukama zastavu sa Putinovim likom, zajedno sa čovjekom koji je na majci imao simbol okupacije Ukrajine od strane Rusije u obliku slova “Z”.

Srđan Đoković je i ranije izražavao svoju podršku Vladimiru Putinu, tako da je pred Putinov dolazak u Beograd 2019. godine, u njegovu čast, iznad restorana “Novak” u njegovom vlasništvu, okačio bilbord sa ruskom i srpskom zastavom, koje se prelivaju jedna u drugu.

Američki politikolog, Džozef Naj, u svom često citiranom članku iz 2019. godine “Soft Power and the Public Diplomacy Revisited” postavlja pitanje o sposobnosti autoritarnih režima za sprovođenje meke moći. U nedostatku slobodnog civilnog društva i nezavisnih medija, koje su najčešće sredine koja kreiraju i realizuju projekte meke moći neke države i kulture, autoritarni režimi meku moć koriste kao isključivo kao šinjel za prikrivanje oštre moći.

U ovom konkretnom slučaju Đokovićevih sportskih uspjeha, postavlja se pitanje koje su to političke poruke koje ovaj talentovani sportista šalje sa svojih mečeva i proslava. Osim sve češće četničke ikonografije na tribinama od strane Đokovićevih fanova, Đoković je poznat i po svojim antivakserskim stavovima i podršci alternativnih pseudonaučnih arheoloških otkrića. Alternativni i dezinformacioni narativi o istoriji, Đokovićeva promocija bizarnih autora i pseudonaučnika poput Jovana Deretića i Samira Osmanagića, budi ozbiljne kontroverze i izvor je mnogih kritika ovog sportiste.

Postavlja se i pitanje uticaja Novaka Đokovića na politiku i stabilnost regiona Zapadnog Balkana. Pored podrške nepriznavanju Kosova od strane Srbije, Đoković je podržao protestni pokret Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, koji će dovesti do smjene režima 2020. godine. Njegov otac, Srđan Đoković, dočekao je prošle godine u svom domu britanskog populistu Najdžela Faraža, a i on i mlađi Đoković često su viđeni u društvu srpskog autoritarnog predsjednika Vučića, kao i srpskog lidera u Bosni i Hercegovini, Milorada Dodika.

Imajući u vidu poruke sa terena i oko njega, ikonografiju srpskih nacističkih kolaboracionista iz Drugog svjetskog rata, ali i nacionalističku histeriju koja prati svaki Đokovićev uspjeh na društvenim mrežama, sa slobodom se može postaviti pitanje o prirodi uticaja Đokovića na zemlje u regionu.

Đoković među Srbima i drugim narodima u regionu uživa podršku i simpatije. Onda kada ta podrška i simpatije dobiju oblik nacionalističke kampanje, i postaje sredstvo uticaja Rusije, kao što je to bio slučaj sa posljendjim turnirom u Melburnu, onda nema sumnje da se svjesno ili nesvjesno Đoković koristi za kampanje malignog uticaja, jer se preko njegovih mečeva šalju poruke opravdanosti ruske invazije na Ukrajinu, kao i teorije zavjera vezane za vakcinaciju.

Piše za The Geopost: Ljubomir Filipović