“Është e gjitha një gënjeshtër”: Rusët e bllokuar në universin paralel të propagandës së Putinit, por disa duan të shpëtojnë

Që nga pushtimi i Ukrainës një vit më parë dhe fillimi i luftës më të madhe në tokën evropiane që nga viti 1945, Rusia ka luftuar një tjetër betejë në shtëpi dhe ka përforcuar bllokadën e saj të informacionit në një përpjekje për të kontrolluar zemrat dhe mendjet e qytetarëve të saj.

Ligjet e reja drakoniane të censurës po synojnë të gjitha mediat që ende funksionojnë jashtë kontrollit të Kremlinit dhe shumica e gazetarëve të pavarur janë larguar nga vendi.

Është krijuar një perde dixhitale e hekurt, duke i shkëputur rusët nga faqet e lajmeve dhe rrjetet sociale perëndimore.

Dhe ndërsa autoritetet u morën me mijëra njerëz në një goditje ndaj protestave kundër luftës, një kulturë frike zbriti në qytetet dhe qytezat ruse, duke i penguar shumë nga të ndajnë mendimet e tyre të sinqerta për luftën në publik.

Një vit më pas, ky kontroll mbi informacionin është ende i fortë – dhe mbështetja për luftën duket e fortë – por të çara kanë filluar të shfaqen.

“Së pari unë e mbështeta atë,” tha Natalia, 53 vjeç, nga Moska, për CNN, duke iu referuar asaj që Kremlini dhe shumica e rusëve e quajnë “operacion ushtarak special”.

“Por tani jam krejtësisht kundër. Pse kam ndryshuar mendje? Së pari, djali im është në një moshë kur mund të mobilizohet dhe kam frikë për të. Dhe së dyti, kam shumë miq atje në Ukrainë dhe flas me të. Prandaj jam kundër”, shpjegon ajo.

CNN nuk dha emrat e plotë të individëve që kanë folur në mënyrë kritike për Kremlinin, pasi kritikat publike për luftën në Ukrainë ose deklaratat që diskreditojnë ushtrinë ruse mund të çojnë në gjoba ose burgim.

Për Natalia dhe shumë nga bashkatdhetarët e saj, ndikimi i luftës në jetën e tyre personale hedh dritë të re mbi propagandën ruse.

Dhe për ata që shpresojnë për një valë në rritje të kundërshtimit publik ndaj Putinit, kjo hap mundësi.

“Unë nuk i besoj televizionit tonë. Nuk mund të jem e sigurt që nuk thonë të vërtetën, thjesht nuk e di. Por kam dyshimet e mia”, thotë Natalia.

“Unë nuk i besoj askujt plotësisht”

Natalia nuk është e vetmja në Rusi që është kthyer kundër konfliktit, por duket se janë në pakicë.

Matja e opinionit publik është shumë e vështirë në një vend ku anketuesit e pavarur synojnë qeverinë dhe ku shumica e 146 milionë qytetarëve nuk duan të dënojnë publikisht Presidentin Vladimir Putin.

Por sipas Qendrës Levada, një OJQ për sondazhet e opinionit, mbështetja për Putinin në mesin e rusëve ra me vetëm gjashtë për qind midis marsit dhe nëntorit të vitit të kaluar dhe tani qëndron në 74 për qind.

Në shumë mënyra, kjo nuk është befasuese.

Ka pak vend për zëra kundërshtues në valët ruse; propaganda e transmetuar nga stacionet televizive shtetërore ka shkaktuar vazhdimisht tallje në mbarë botën.

Në ditët para përvjetorit të parë të luftës, një deputet rus tha në televizionin shtetëror Rusia 1 se “nëse Kievi duhet të mbetet i rrënuar për të valëvitur flamurin tonë, kështu qoftë”.

“Ekziston vetëm një formulë paqeje për Ukrainën: likuidimi i Ukrainës si shtet”, tha prezantuesi i radios Sergei Mardan.

Dhe në një deklaratë pretencioze që konfirmon ekzistencën e një realiteti alternativ në kanalet televizive shtetërore, një tjetër ish-deputet pro-rus tha për avancimin ushtarak të Moskës: “Gjithçka po shkon sipas planit dhe gjithçka është nën kontroll”.

Mesazhe të tilla zakonisht i drejtohen një grupi të caktuar rusësh më të vjetër, më konservatorë, të cilët dëshirojnë ditët e Bashkimit Sovjetik, por ata gjithashtu arrijnë te brezat e tjerë dhe kanë arritur të ndryshojnë mendjet e disave.

“Mendimi im për (luftën) në Ukrainë ka ndryshuar”, thotë Ekaterina, 37 vjeç, e cila shikon programin e njohur rus të lajmeve “60 Minutes” pasi kthehet në shtëpi nga puna.

“Së pari mendova: cili është qëllimi i kësaj lufte? Pse vendosën ta nisin atë? Kjo e bën jetën shumë më të keqe për njerëzit këtu në Rusi”, thotë ai.

Konflikti ka pasur pasoja personale për të.

“Këtë vit jeta ime ka marrë një kthesë për keq. Për fat të mirë, asnjë nga të dashurit e mi nuk u mobilizua. Por unë humba punën time. Dhe shoh ndryshime rrënjësore rreth meje,” shton ajo.

Megjithatë, kundërshtimi fillestar i Katarinës ndaj pushtimit është zhdukur.

“E kuptova që ky operacion special ushtarak ishte i pashmangshëm. Gjithsesi do të kishte ndodhur. Dhe nëse nuk do të kishim vepruar ne të parët, do të ishte nisur një luftë kundër nesh”, thotë ai, duke i bërë jehonë pretendimeve të rreme se Rusia është viktimë e Perëndimit. që media shtetërore propagandon pa pushim.

“Unë i besoj plotësisht lajmet. Po, ata vijnë nga vendi, por pse nuk duhet t’u besoj atyre?”, tha për CNN Yulia (40), drejtore e burimeve njerëzore në një kompani marketingu.

“Unë mendoj se lufta ka sukses. Mund të zgjasë më shumë se sa do të donim. Por unë mendoj se po ia del,” thotë ajo.

Sipas Qendrës Levada, rreth dy të tretat e rusëve mbështeten kryesisht në televizion për informacion, një përqindje më e lartë se në shumicën e vendeve perëndimore.

Por marrëdhënia e Julia dhe Ekaterina nuk është aspak universale.

Edhe për ata që në përgjithësi mbështesin luftën, televizioni i kontrolluar nga Kremlini është ende larg realitetit në të cilin jetojnë shumë rusë.

Çdo gjë që dëgjoj në kanalet shtetërore e ndaj në dy gjysma. Nuk i besoj askujt plotësisht”, thotë kontabilistja Tatyana (55).

Gjithçka duhet analizuar, sepse disa gjëra shmangen ose nuk thuhen”, thotë Leonid, inxhinier 58-vjeçar.

Disa njerëz të intervistuar nga CNN në Moskë këtë muaj ndajnë pikëpamje të ngjashme, duke theksuar se ata shikojnë televizionin shtetëror, por marrin informacion me skepticizëm.

“Mendoj se mund t’u besosh vetëm deri në një farë mase. Ndonjëherë kanalet shtetërore prezantojnë të vërtetën, herë të tjera pretendojnë disa gjëra vetëm për të qetësuar njerëzit”, thotë 20-vjeçari Danil.

Kultura e heshtjes

Edhe pse Rusia ndaloi Twitter, Facebook dhe platforma të tjera perëndimore vitin e kaluar, rreth një e katërta e rusëve përdorin shërbimet VPN për të hyrë në faqet e bllokuara, sipas një sondazhi të kryer nga Qendra Levada.

Kërkimet për shërbime të tilla në Google arritën nivele rekord në Rusi pas fillimit të pushtimit dhe që atëherë kanë mbetur në nivelin më të lartë në dhjetë vjet.

Ndërkohë, YouTube mbetet një nga të paktat faqet kryesore globale ende të disponueshme, falë popullaritetit të tij në Rusi dhe faktit që Kremlini e sheh atë si një mënyrë për të shpërndarë videot e tij propagandistike.

“YouTube është bërë një zëvendësues i televizionit në Rusi. Kremlini ka frikë se nëse nuk kanë YouTube, ata nuk do të jenë në gjendje të kontrollojnë rrjedhën e informacionit për të rinjtë”, thotë Kirill Sukhotsky, i cili mbikëqyr përmbajtjen në gjuhën ruse në Radio Evropa e Lirë/Radio Sloboda, në SHBA. media e financuar nga kongresi që transmeton programin.në vendet ku informacioni kontrollohet nga autoritetet shtetërore.

Dhe kjo hap mundësi për organizatat e censuruara.

“Unë shikoj YouTube. Shikoj gjithçka. Unë kurrë nuk shikoj kanale shtetërore. Nuk besoj asnjë fjalë që thonë. Ata gënjejnë gjatë gjithë kohës! Thjesht duhet të ndizni logjikën, të krahasoni disa informacione dhe do të shihni se gjithçka është një gënjeshtër”, tha për CNN një banor i Moskës, i cili kundërshton me pasion luftën.

Por sociologët që monitorojnë opinionin publik në Rusi thonë se shumica e njerëzve në vend bien mes këtyre dy ekstremeve.

“Shumë shpesh flasim vetëm për një numër të madh të atyre që mbështesin luftën. Por jo të gjithë këta njerëz janë të lumtur për këtë. Ata mbështesin anën e tyre, por ata do të donin që lufta të përfundonte dhe luftimet të ndaleshin,” thotë Denis. Volkov, drejtor i Qendrës Levada me bazë në Moskë.

Edhe nëse Kremlini nuk mund të presë mbështetje të plotë nga popullata, sociologët thonë se ai mund të mbështetet në apati.

Dhe e ashtuquajtura kultura e heshtjes – e imponuar nga autoritetet, siç ilustrohet nga një çift i arrestuar në janar në qytetin rus të Krasnodar për gjoja shprehjen e pikëpamjeve kundër luftës gjatë një bisede private në një restorant – ka shpërdoruar shumë nga skepticizmi i tyre rreth luftë./Danas/