
“Ribashkimi i Tajvanit me Kinën është i pashmangshëm”, ka kërcënuar lideri kinez Xi Jinping në një fjalim të martën, duke përsëritur qëndrimin e mbajtur prej kohësh të Pekinit për demokracinë e ishullit të vetëqeverisur përpara zgjedhjeve vendimtare atje muajin e ardhshëm.
“Realizimi i ribashkimit të plotë me atdheun është një rrugë e pashmangshme zhvillimi, është e drejtë dhe ajo që do populli. Atdheu duhet dhe do të ribashkohet”, tha Xi në një fjalim me rastin e 130 vjetorit të lindjes së themeluesit të Republikës Popullore të Kinës, Mao Ce Dun.
Deklaratat e tij vijnë disa javë përpara një votimi kritik presidencial në Tajvan, i cili tha se janë në një rritje të operacioneve të ndikimit në ishull nga Partia Komuniste në pushtet e Kinës.
Zgjedhjet e këtij viti pasojnë vite tensionesh të rritura, pasi Pekini ka rritur presionin ushtarak, politik dhe ekonomik në ishull nën udhëheqjen e presidentit Tsai Ing-wen, i cili shihet gjerësisht si kultivues i marrëdhënieve jozyrtare të Tajvanit me Shtetet e Bashkuara.
Kandidati pasardhës i Tsai për Partinë Demokratike Progresive, Zëvendës Presidenti Lai Ching-te, kryeson në sondazhe dhe urrehet hapur nga zyrtarët kinezë.
Lai është përpara dy kandidatëve të tjerë – Hou Yu-ih nga partia Kuomintang dhe Ko Wen-je nga Partia Popullore e Tajvanit – të cilët shihen si favorizues të marrëdhënieve më të ngushta me Pekinin.
Partia Komuniste e Kinës pretendon Tajvanin si territorin e saj, pavarësisht se nuk e ka kontrolluar kurrë. Zyrtarët kinezë thonë se synojnë “ribashkim” paqësor, por nuk e kanë përjashtuar përdorimin e forcës për të marrë kontrollin e ishullit.
“(Ne duhet) të promovojmë zhvillimin paqësor të lidhjeve të ngushta dhe të parandalojmë me vendosmëri këdo që të ndajë Tajvanin nga Kina në çfarëdo mënyre”, tha Xi në fjalimin e tij të martën, në një paralajmërim të fshehtë të dukshëm jo vetëm për ata në Taipei, por edhe në Uashington.
Tajvani është shfaqur si një nga çështjet më të mprehta në marrëdhëniet SHBA-Kinë. Gjatë një samiti në San Francisko muajin e kaluar, Xi i tha presidentit amerikan Joe Biden se “ribashkimi” i Kinës me Tajvanin është “i pandalshëm”, sipas Ministrisë së Jashtme të Kinës.
Në gusht 2022, kur kryetarja e atëhershme e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA-së, Nancy Pelosi u prit nga Tsai gjatë një vizite në Tajvan, Kina e rrethoi ishullin për ditë të tëra me stërvitje të gjera ushtarake dhe ndërpreu komunikimin ushtarak të nivelit të lartë me forcat e armatosura të SHBA.
Ky kanal u rihap vetëm javën e kaluar, pas më shumë se një viti diplomacie të kujdesshme, duke përfshirë samitin Xi-Biden.
SHBA-ja mban një marrëdhënie jozyrtare me Tajvanin dhe mbështet politikën “Një Kinë”.
Sipas politikës, SHBA-të pranojnë pozicionin e Kinës se Tajvani është pjesë e Kinës, por Uashingtoni nuk e ka njohur kurrë zyrtarisht pretendimin e Pekinit për ishullin prej 23 milionë banorësh. Ajo është gjithashtu e detyruar me ligj t’i sigurojë ishullit demokratik mjetet për t’u mbrojtur.
Marrëdhënia e kontestuar e Taipeit dhe Pekinit shkon në vitin 1949, kur gjenerali Chiang Kai-shek u arratis me forcat e tij nacionaliste në Tajvan pasi Ushtria e Kuqe e Maos fitoi dorën e sipërme në Luftën Civile Kineze./The Geopost/