Kina dhe Wagner në Afrikë: miq apo armiq?

“Miqësia pa kufi” e Kinës me Rusinë mund të testohet në Afrikë, ku interesat ekonomike të krijuara prej kohësh të Pekinit kërcënojnë të përplasen me ndikimin në rritje të grupit paraushtarak të Moskës Wagner.

Pika e fundit e fërkimit të mundshëm është Nigeri, ku drejtuesit e një grushti ushtarak të 26 korrikut thuhet se i kanë kërkuar Wagner-it ndihmë për të konsoliduar pushtetin e tyre, raporton Associated Press.

Një zëdhënës i Ministrisë së Jashtme javën e kaluar e quajti presidentin e rrëzuar Mohamed Bazoum një “mik të Kinës” dhe tha se vendi shpresonte për një zgjidhje politike të krizës.

Interesat e ndryshme shtrihen shumë përtej Nigerit pasi Grupi Wagner zgjeron sferën e tij të ndikimit në Sahel, shpesh duke tregtuar shërbimet e tij të sigurisë për akses në depozitat e pasura minerale dhe burimet e tjera të rajonit.

Nigeri, për shembull, është një nga prodhuesit më të mëdhenj të uraniumit në botë.

Kina gjithashtu ka investime masive në rajon dhe analistët janë të ndarë në mënyrën se si kinezët i shohin mercenarët. Ndërsa Wagner mund të rrisë sigurinë në mënyrë që kinezët të mund të bëjnë biznes në vende të rrezikshme, Pekini gjithashtu vlerëson stabilitetin dhe konkurron për disa nga të njëjtat burime.

Avantazhet dhe disavantazhet

“Projektet kineze mund të kenë përfituar nga prania e tij. Por në disa raste të tjera, edhe Kina ka vuajtur,” tha Yun Sun, drejtor i programit kinez në Qendrën Stimson, nga Wagner në Afrikë.

Ajo vuri në dukje se u spekulua gjerësisht se Wagner ishte përgjegjës për vdekjen e nëntë shtetasve kinezë në një minierë në Republikën Qendrore të Afrikës (CAR) në fillim të këtij viti. Grupet rebele në Republikën e Afrikës Qendrore dhe disa zyrtarë perëndimorë i thanë New York Times pas incidentit se besonin se Wagner, ose vendasit e mbështetur nga Wagner, qëndronin pas sulmit të armatosur.

Megjithatë, muajin e kaluar Wagner ndau në kanalin e tij Telegram se kishte shpëtuar një grup minatorësh kinezë në ZAR me urdhër të ambasadës kineze.

Alessandro Arduino, një pedagog në Institutin Lau China dhe King’s College në Londër, vuri në dukje se siguria është kritike për iniciativën e infrastrukturës së Kinës “Brezi dhe Rruga” në Afrikë.

“Përfshirja e Wagner mund të sigurojë një periudhë të shkurtër stabiliteti të zbatuar me mjete ushtarake – një zgjidhje e natyrshme delikate dhe e përkohshme për Kinën. Mund të kthehet edhe në një kërcënim, veçanërisht nëse lindin konflikte për të drejtat e minierave,” i tha ai Zërit të Amerikës.

“Në këtë kontekst, kompanitë kineze të angazhuara në miniera mund të hyjnë në marrëveshje të përkohshme për të mbrojtur punëtorët dhe asetet e tyre, por marrëveshjet me mercenarët mund të pësojnë një ndryshim të papritur dhe madje [presidenti rus Vladimir] Putin e ka mësuar këtë mësim.” tha.

Darren Olivier, drejtor i firmës kërkimore të konfliktit African Defense Review, i tha Zërit të Amerikës: “Është e vështirë të jesh absolutisht i sigurt për pozicionin e Kinës ndaj Wagner”.

Në terma afatgjatë, tha Olivier, Pekini ka të ngjarë të “shohë Wagnerin si një pengesë për ambiciet e veta, ndërsa preferon që ai të qëndrojë në disa vende me rrezik të lartë për momentin për të mbrojtur interesat e huaja, përfshirë Kinën, derisa qasjet alternative të mund të të zbatohet.”

Paul Nantulya, një studiues në Qendrën Afrikane për Studime Strategjike, tha se nuk kishte asnjë rrezik që Kina të krijonte versionin e saj të Wagner.

“Kina dëshiron të tregojë se aktivitetet e saj janë të ligjshme dhe respektojnë ligjet dhe rregulloret lokale,” tha ai. “Kina është shumë më e ndjeshme ndaj reputacionit të saj në Afrikë sesa Rusia.

Nantuyla vuri në dukje se firmat kineze të sigurisë në kontinent ofrojnë shërbime konsulence, shesin pajisje dhe trajnojnë forcat lokale të sigurisë, por nuk janë aq operacionale sa grupet si Wagner, të cilat përfshihen në luftime të rënda.

“Është vetëm në disa raste, për shembull në Sudan, kur ata u përfshinë në shpëtimin e pengjeve dhe gjëra të tilla,” vazhdoi ai, duke shtuar se ka disa që bëjnë përcjellje detare kundër piraterisë.

Analistët nuk shohin shenja se mercenarët e Wagner do të tërhiqen nga Afrika në çdo kohë së shpejti. Pavarësisht mërgimit të tij të dukshëm në Bjellorusi, shefi i Wagner-it, Yevgeny Prigozhin – rebelimi i ndërprerë i të cilit në fund të qershorit sfidoi udhëheqjen ushtarake ruse dhe e dërgoi Kremlinin në trazira – u pa duke biseduar me zyrtarë afrikanë në samitin Rusi-Afrikë të Putinit në Shën Petersburg muajin e kaluar./VOA/