“Jo kundër Ukrainës”: Dezertorët rusë tregojnë historinë e tyre

Qindra ushtarë rusë kanë dezertuar, por shumë prej tyre nuk kanë pasaportë dhe po përpiqen të gjejnë siguri në Perëndim nga frika e ekstradimit. DW foli me tre prej tyre.

Munich Oktoberfest ishte në lulëzim të plotë kur takuam Vasiliy, që nuk është emri i tij i vërtetë, në një park të qetë në periferi të qytetit bavarez në Gjermaninë jugore. Ai kishte vetëm më pak se një muaj në Gjermani, një nga të paktët dezertorë rusë që mundën të hynin legalisht në vend.

Ai tha se ndihej i sigurt në Gjermani, por ishte i shqetësuar për familjen e tij në shtëpi, kështu që nuk dha emrin e tij.

I riu, i cili u stërvit si gjuajtës në akademinë ushtarake dhe u regjistrua për disa vite, tha se kishte kohë që ishte i zhgënjyer me ushtrinë dhe ishte përpjekur ta linte atë më parë, por pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës më 24 mars 2022 shënoi një pikë kthese.

Mori urdhër të shkonte në front. “Ata thanë: ‘Bëhuni gati, tashmë po na mbarojnë njerëzit’, kujton ai. Ai nuk pranoi të largohej dhe u tha eprorëve të tij se ishte me origjinë ukrainase. “Babai im është ukrainas. Unë nuk do të luftoj kundër popullit tim,” tha ai.

Pavarësisht kërcënimeve të ndryshme, ai nuk u transferua dhe as u pushua nga puna. Por ndërsa ishte e vështirë për ushtarët rusë të largoheshin nga ushtria edhe para luftës, kjo u bë pothuajse e pamundur pas “mobilizimit të pjesshëm” të shpallur nga Presidenti Vladimir Putin. Lënia pa leje nga kazerma dënohej me 10 vjet burg, dezertim me 15 vjet.

“Nuk kishte rrugëdalje,” thotë Vasiliy. “Kam marrë një telefonatë nga komandanti që më informoi se ose do të shkoja në luftë ose se do të hapej një çështje gjyqësore kundër meje dhe në të dyja rastet do të më fusnin pas hekurave dhe do të më dërgonin në luftë”.

Më pas ai vendosi të largohej.

Armenia apo Kazakistani

Go by the Forest, një organizatë joqeveritare që ndihmon rusët të shmangin draftin, tha se dinte për të paktën 500 ushtarë rusë që dezertuan dhe u larguan nga vendi pasi u shpall mobilizimi. Ata shtuan se numri ka të ngjarë të ishte shumë më i lartë sepse jo të gjithë dezertorët kishin kontaktuar me ta.

Shumica shkuan në Armeni ose Kazakistan, si oficeri i komunikimit Viktor, i cili gjithashtu nuk është emri i tij i vërtetë. Ndryshe nga Vasiliy, Viktor luftoi në Ukrainë. Duke folur nga kryeqyteti i Kazakistanit Astana, ai tha për DW se më parë kishte tentuar të largohej pa sukses nga ushtria dhe në shkurt 2022 ishte dërguar në një stërvitje në gadishullin e Krimesë, të cilin Rusia e aneksoi në 2014.

Njësia e tij mori pjesë në pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës.

“Na zgjuan në orën 5 të mëngjesit, na rreshtuan dhe na thanë: “Diçka po ndodh”. Por ata nuk thanë se çfarë”, kujton ai. “Në atë moment ishte e pamundur të refuzohej. Nëse ne shkonim përpara, ukrainasit do të qëllonin dhe nëse do të ktheheshim mbrapa, do të na kapnin njerëzit tanë.”

Ai qëndroi në territorin ukrainas deri në verë. “Kam parë se si janë ekzekutuar të burgosurit e luftës dhe kam dëgjuar se si komandantët e njësive tona kanë dhënë urdhra të duhura, por nuk kemi pasur asgjë si ajo që ka ndodhur në Buçë”, ka theksuar ai. Ai mësoi për masakrat e civilëve në Ukrainë vetëm në fund të prillit 2022, kur kishte akses në internet. “Pas kësaj fillova të mendoj shumë”, tha ai.

Menduam se Putini ishte një vrasës dhe një hajdut, por jo një i çmendur”.

Yevgeny, një oficer i forcave speciale me prejardhje të varfër, i cili iu bashkua ushtrisë si i ri për të përmirësuar statusin e tij shoqëror, u dërgua gjithashtu në një stërvitje në kufirin me Ukrainën në shkurt 2022.

“Ne shpresonim dhe besuam se nuk do të kishte luftë”, kujton ai. “Ne menduam se Putin ishte një vrasës dhe një hajdut, por jo një i çmendur që do të fillonte një luftë. Por gjërat dolën ndryshe.”

Më 24 shkurt 2022, njësia e Yevgeny kaloi kufirin në Ukrainë dhe përfundimisht hyri në qytetin e Brovary, në lindje të kryeqytetit ukrainas. “Ishte shumë e trishtueshme për ne. Më 30 mars, një njësi e tërë vdiq. […] Kur iu afruam Kievit, ne ndaluam së marrë të burgosur, sepse nuk kishim se si t’i çonim në Rusi, kështu që ata u vranë.” Ai tha se të njëjtën gjë kishte bërë edhe pala ukrainase.

Ai theksoi se nuk ka qenë i përfshirë në vrasjet: “Jam gati të shkoj në gjykatë, ndërgjegjja ime është e pastër. Po, kam luftuar, kam qëlluar, por edhe mua më kanë qëlluar dhe gjithashtu dua të jetoj”.

Pas ofensivës së dështuar ruse pranë Kievit, njësia e Jevgenit u zhvendos në Donbas. Ai ishte gati të bënte gjithçka për t’i shpëtuar ushtrisë, madje duke qëlluar veten në këmbë: “Ne u plagosëm pranë disa pozicioneve ukrainase dhe thamë se na kishin qëlluar. Ata na besuan dhe na lanë të silleshin në një spital në Rusi. ”

Frika nga ekstradimi në Rusi

Viktori, nga ana e tij, u la në pushim në mes të gushtit. Kthehu në kazermë, ai u përpoq të jepte dorëheqjen nga shërbimi i tij, por nuk mundi ta bënte këtë përpara se të shpallej “mobilizimi i pjesshëm” në shtator 2022. Ai iku në Kazakistan, ashtu si edhe Yevgeniy.

Meqenëse procedimet penale kundër të dyve janë duke vazhduar në Rusi, ata nuk mund të gjejnë punë zyrtare në Kazakistan. Ata gjithashtu duhej të përdornin emrat e njerëzve të tjerë për të marrë një llogari bankare apo edhe një kartë SIM. Më keq, ata kanë frikë se Kazakistani mund t’i ekstradojë ata në Rusi.

“Kam tre opsione: Franca, Gjermania apo SHBA, sepse këto vende lëshojnë dokumente të përkohshme. Asnjë nga ne nuk ka pasaportë”, shpjegon Viktor. Ai tha se kishte kontaktuar me disa ambasada perëndimore, por deri më tani pa sukses.

“Në maj të vitit 2022, Ministria e Brendshme gjermane tha se dezertorët nga ushtria ruse mund të marrin statusin e refugjatit, sepse supozohet se dezertimi i tyre do të kuptohej si një veprim politik kundër luftës dhe ata mund të persekutoheshin politikisht”, tha Rudi Friedrich. kryesuar nga Connection e.V., një organizatë joqeveritare që ofron mbështetje ndërkombëtare për kundërshtarët e ndërgjegjes dhe dezertuesit dhe i ka bërë thirrje Parlamentit Evropian dhe vendeve anëtare të BE-së të mbrojnë ata që refuzojnë të luftojnë në luftën e Putinit.

Ai tha se dezertorët që kanë marrë rreziqe të larta dhe kanë refuzuar të marrin pjesë në krime lufte duhet t’u ofrohen viza humanitare pasi ata nuk do të mund të aplikojnë për azil nëse nuk do të ishin tashmë në territorin e BE-së. Përndryshe do të ishte pothuajse e pamundur që ata të arrinin atje pa pasaportë apo vizë.

Jetë e re në Gjermani

Vasiliy mundi të hynte nga Kazakistani edhe pse nuk kishte pasaportë. Ai gjeti një punë në një kompani teknologjike në Gjermani dhe ambasada gjermane i dha një dokument të përkohshëm udhëtimi dhe një vizë pune. Ai tha se nuk ishte e lehtë të gjeje një kompani që do të pranonte një dezertor rus pa dokumente, por ishte edhe më e vështirë të dilte nga Kazakistani.

Në përpjekjen e tij të parë, ai u hoq nga avioni sepse u gjet në një bazë të dhënash të personave të kërkuar ndërkombëtarë. Ai tha se vajza e tij pesëvjeçare vrapoi te zyrtarët e kufirit dhe iu lut atyre që “të linin babin jashtë”. Të nesërmen, falë avokatit të tij Yernar Koschanov, ai mundi të largohej nga vendi: “Doli se kishte disa kushte që e bënë të mundur këtë”, pa hyrë në detaje.

Vasiliy është mësuar me jetën dhe punën e re në Gjermani. Ai tha se ishte mirënjohës ndaj autoriteteve që i dhanë një vizë dhe ndaj Kazakistanit që më në fund e liruan atë. Pavarësisht rrezikut për familjen e tij në Rusi, ai vendosi të bëjë publike historinë e tij sepse shpreson që edhe të tjerët të kenë një shans për t’i shpëtuar luftës.

“Unë u them të gjithë dezertorëve, të gjithë atyre që janë në front, që janë të dëshpëruar: Gjithçka është e mundur. Ju nuk keni pse të luftoni dhe të luftoni me ndërgjegjen tuaj. Ju mund të refuzoni të merrni pjesë në këto krime.”

DW.com