Përpjekja e Rusisë për të armatosur krishterimin ortodoks në Ukrainë

Krishtlindja Ortodokse e festuar më 7 janar si në Rusi ashtu edhe në Ukrainë siguroi prova të shumta të asaj që Instituti për Studimin e Luftës me qendër në Uashington e ka quajtur armatosje të fesë nga Rusia në luftën e saj propagandistike kundër Ukrainës.

Ashtu si Kryengritja e Maidanit e Ukrainës e vitit 2013 u pa nga Vladimir Putin si një fyerje personale, krijimi në vitin 2018 i një Kishe Ortodokse të pavarur ukrainase për të zëvendësuar Patriarkanën e Kishës Ortodokse Ukrainase të Moskës, të lidhur me Moskën, nuk është falur nga kreu i Kishës Ortodokse Ruse. Patriarku Kirill, i cili mbeti i frikësuar nga një efekt domino nëse kishat e tjera rajonale kërkojnë të çlirohen nga kontrolli historik i Moskës.

Fakti që kongregacioni më i fuqishëm fetar në Ukrainë ishte deri vonë një kishë nën kontrollin e Patriarkanës së Moskës është përdorur vazhdimisht nga propaganduesit e Kremlinit për të demonstruar statusin e Ukrainës si një shtet vasal efektiv, ndërsa refuzimi i kishës së udhëhequr nga Rusia është përdorur për të justifikuar pushtimi me arsyetimin se Rusia kishte për detyrë të mbronte besimtarët ortodoksë në Ukrainë nga skizmatikët.

Kur Putin shpalli njohjen e tij të Republikës Popullore të Donetskut dhe Republikës Popullore të Luhanskut më 21 shkurt, ai foli për nevojën për të mbrojtur interesat e Kishës Ortodokse Ruse në Ukrainë dhe paralajmëroi se qeveria ukrainase “po merrte tragjedinë e një ndarjeje kishtare në mënyrë cinike në një instrument të politikës shtetërore”.

Patriarku Kirill iu bashkua Presidentit duke e quajtur luftën “metafizike” më 6 mars. Që atëherë, paraqitjet publike të patriarkut kanë pasur tendencë të përfshijnë elementë ushtarakë: nga prezantimi i një ikone te kreu i Gardës Kombëtare Ruse deri te shpallja se vdekja në betejë do të shfajësonte të gjitha mëkatet.

Nga ana e saj, Kisha Ortodokse e Ukrainës ka kërkuar të shkëpusë të gjitha lidhjet me Moskën duke hequr përmendjen e Patriarkut Kirill në liturgji, duke shkarkuar peshkopët pro-rusë dhe duke dënuar publikisht luftën nga udhëheqësi i saj, Mitropoliti Onufriy.

Megjithatë, këto përpjekje nuk kanë penguar kontrollet e fundit të autoriteteve ukrainase në kishat, manastiret dhe zyrat e UOC për materiale pro-ruse, nuk kanë shpëtuar disa peshkopë nga sanksionet ose kanë penguar futjen e ligjeve që ndalojnë organizatat fetare me lidhje ruse.

Qeveria ukrainase ende e sheh kishën si një zëdhënës të rrezikshëm për pikëpamjet pro-ruse dhe një kërcënim serioz për sigurinë kombëtare, por ka hequr dorë nga përpjekjet për ta ndaluar atë, duke e parë me të drejtë si një shkelje të drejtpërdrejtë të lirive të miliona njerëzve që shikojnë njerëzit.

Pak para Krishtlindjeve Ortodokse më 7 janar, Patriarku Kirill bëri thirrje për një armëpushim 36-orësh për të lejuar besimtarët të marrin pjesë në shërbesat në Ukrainë. Po atë mbrëmje Putin shpalli një armëpushim, gjoja duke iu nënshtruar kërkesës së patriarkut. Sigurisht, ishte Putini që mori vendimin për të shpallur një armëpushim të shkurtër, por pse e bëri këtë?

Premtimi i armëpushimit ishte me shumë gjasa një përpjekje për të bindur politikanët perëndimorë dhe opinionin më të gjerë publik si për njerëzimin e Rusisë, ashtu edhe për refuzimin të Ukrainës për të mbajtur bisedime paqeje, duke apeluar në dashamirësinë e qëndrueshme që shumë evropianë kanë për armëpushimin e famshëm të Krishtlindjeve midis trupave britanike dhe gjermane gjatë Luftës së Parë Botërore.

Megjithëse nuk pati armëpushim në fund – Kievi hodhi poshtë sugjerimin e Putinit për të ndjekur shembullin, dhe disa njësi ruse vazhduan luftimet – por Krishtlindjet në Ukrainë panë UOC të mbante shërbimin e saj të parë ndonjëherë në Manastirin Pechersk të Kievit, një nga vendet më të shenjta në traditën ortodokse lindore. Kompleksi i manastirit, i cili deri në fund të vitit 2022 ishte në duart e Patriarkanës së Moskës, ishte kthyer në shtetin ukrainas vetëm disa ditë më parë.

Ngjarja kishte një rëndësi të madhe simbolike për ukrainasit dhe madje bëri që presidenti Volodymyr Zelensky ta përmendte atë në fjalimin e tij për Krishtlindje. “Isha i lumtur kur pashë se sa njerëz, si shumë nga ushtarët tanë, erdhën sot për shërbimin në Manastirin Pechersk të Kievit, vendin e shenjtë, i cili është një nga burimet e traditës kulturore ukrainase. Është shumë domethënëse që sot në manastir një lutje e vërtetë për Ukrainën është përgjigjur dhe se do të përgjigjet përsëri.”

Patriarku Kirill akuzoi pa befasi Kievin për persekutim fetar, duke e krahasuar këtë lëvizje me prishjen e kishave të epokës sovjetike dhe vrasjen e priftërinjve. Në një predikim të 8 janarit, Patriarku tha se “i njëjti lloj djallëzor si në Rusi pas revolucionit” po ndodh tani në Ukrainë.

Kirill e ka identifikuar prej kohësh qeverinë aktuale të Ukrainës me “regjimin pa zot” të Bashkimit Sovjetik dhe i ka etiketuar ndjekësit e Kishës Ortodokse Ruse në Ukrainë si “martirë” mbrojtja e të cilëve përzihet lehtësisht me slogane të tjera ideologjike të propaganduara nga Kremlini, si “desatanizimi”. “, “lufta e shenjtë” dhe “xhihadi”.

Ndërsa turma të mëdha u mblodhën në Manastirin Pechersk të Kievit më 7 janar, Vladimir Putin i kaloi Krishtlindjet i vetëm në kishën krejtësisht të zbrazët të Ungjillit në Kremlin – kishën tradicionale të carëve të Rusisë.

Ndërsa carët shoqëroheshin nga familjet dhe shoqëruesit e tyre në shërbesat në kishat e Kremlinit në ditët e shenjta, Putini e ka transformuar gradualisht liturgjinë, një shërbim që tradicionalisht ndiqet nga i gjithë kongregacioni, në një ceremoni private për një person të vetëm.

Duke parë videot e shërbimeve të Krishtlindjeve të regjistruara gjatë dy dekadave të fundit, mund të shihen provat fizike të izolimit në rritje të presidentit rus nga viti në vit. Famullitarëve të zgjedhur me kujdes çdo vit i bashkohen gjithnjë e më shumë njerëz të largët fizikisht, duke u zhdukur përfundimisht derisa Putini më në fund qëndron i vetëm në vetminë e plotë./The Moscow Times/