“Një fatkeqësi e paparë që nga Çernobili” dhe po bëhet gjithnjë e më keq: Një rrezik i madh lundron në jugun e përmbytur të Ukrainës

Se situata në Kherson është shumë më e keqe nga sa mendojmë të gjithë, u konfirmua nga profesori ukrainas Maxim Kameniecki i Institutit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Kievit, i cili tha se pasojat e ndikimit mjedisor të thyerjes së digës Kahovka “mund të krahasohen me pasojat e Çernobilit”. Shifrat e deritanishme janë të tmerrshme – pesë njerëz kanë vdekur tashmë, rreth 600 metra katrorë të rajonit Kherson është nën ujë, dhe 68% e saj ka të bëjë me bregun e majtë të lumit Dnieper, i cili është nën pushtimin rus. Gati 14,000 shtëpi janë përmbytur dhe 4,300 njerëz janë evakuuar deri më tani. Dhe ky është vetëm fillimi – shkalla e vërtetë e kësaj tragjedie do të bëhet e dukshme vetëm pasi uji të largohet.

“Ajo që është përballur Ukraina mund të krahasohet me shkallën e Çernobilit… Ne presim që niveli të rritet në Kherson, jo vetëm nga e majta, por edhe nga bregu i djathtë i Dnieper, ku uji është rritur tre në pesë metra”, tha profesori.

Kahovka është një nga termocentralet më të mëdha të Ukrainës, që përmban rreth 18 milionë metra kub ujë. Ekspertët kishin parashikuar më parë se nëse diga do të shpërthehej, do të formohej një valë baticash dhe uji do të zhytej në zonat afër. Shkatërrimi i digës mund të lërë centralin bërthamor të Zaporizhzhya pa ujë për të ftohur reaktorët e tij, duke shkaktuar një “katastrofë historike”.

Moscow Times ka analizuar dhe raportuar se disa ditë pas prishjes së digës, uji do të shkaktojë përmbytje përgjatë lumit Bug pranë Nikolaev.

Rrjedha e ujit do të arrijë në 14 000 metra kub, e cila krahasohet me rrjedhën mesatare të Ujëvarës së Niagarës, e cila është 2 400 metra kub në sekondë.

Ekocid

Ministria e Mbrojtjes e Ukrainës ka akuzuar Rusinë për “ekocid”.

Shkatërrimi në masë i florës dhe faunës, helmimi i burimeve ajrore apo ujore dhe çdo akt tjetër që mund të shkaktojë katastrofë ekologjike”, thuhet në kodin penal.

Sipas Ukrhidroenergo, uji nga rezervuari, i cili ka një kapacitet prej rreth 18 miliardë metra kub, do të rrjedhë plotësisht poshtë Dnieper në katër ditët e ardhshme.

“Rezervuari Kahovka do të zbrazet shumë shpejt. Do të ketë tokë me baltë dhe qindra bimë të shkatërruara dhe kafshë të ngordhura. Përveç kësaj, do të shkaktojë mungesë uji të pijshëm dhe thatësirë në të gjithë Ukrainën jugore, e cila furnizohej me uji nga rezervuari”, tha Ruslan Havriluk, Drejtor i Qendrës Kombëtare Ekologjike të Ukrainës.

Sistemi ekologjik i livadheve përgjatë Dnieper dhe ishujve të lumenjve në rrjedhën e poshtme do të zhduket gjithashtu. Kërcënim përbën edhe vaji i makinerive nga hidrocentrali. Vlerësohet se kanë rrjedhur më shumë se 150 ton naftë.

Vendasit thanë se vendbanimet ku kanë jetuar deri më tani “do të jenë shkretëtirë”, duke mos harruar rrezikun e kontaminimit.

Banorët ecin nëpër rrugët e përmbytura duke mbajtur fëmijë në shpatulla, qen në krahë dhe sende personale në qese plastike, ndërsa shpëtimtarët me anije të gomës kërkojnë zonën përreth, ku uji tashmë ka arritur lartësinë mbi kokat e tyre.

Kopshti Zoologjik Kazkov Dibrov i kontrolluar nga Rusia në brigjet e lumit u përmbyt plotësisht dhe të 300 kafshët ngordhën.

Në fshatin Marinskoye në rajonin e Dnipropetrovsk, ngordhën 850 kilogramë peshk.

Një problem tjetër me të cilin përballen banorët e rajonit Kherson janë minat tokësore. Thyerja e një dige të madhe vetëm sa e ka bërë më të vështirë gjetjen e këtyre ‘bombave’.

“Qershia mbi tortë”

Erik Tolefsen, Shefi i Njësisë së Pastrimit të Armëve, vuri në dukje se minat kanë shkaktuar shqetësim të madh tek banorët e Khersonit, si dhe tek ekipet e shpëtimit.

“Ne e dinim se ku ishin rreziqet. Tani nuk e dimë, përveç se ato janë diku në drejtim të rrymës,” tha ai.

Nataliya Khumeniuk, një zyrtare e Komandës Ushtarake Jugore të Ukrainës, i tha TV ukrainas se “shumë mina (në zonat e pushtuara nga Rusia) tani janë bërë mina lundruese”.

“Ata janë shumë të rrezikshëm”, tha ajo, duke shpjeguar se ka të ngjarë të shpërthejnë nëse përplasen ose godasin diçka.

Edhe pse përmbytjet po prishnin imazhin e vijës së frontit, pra pozicioneve mbrojtëse ruse në lumin Dnieper, ushtarët hapën zjarr ndaj vendasve.

Një problem tjetër

Ministria e Brendshme e Ukrainës njoftoi se Rusia po bombardon zonat përreth rajonit jugor të Khersonit, ku po zhvillohen evakuime.

Dy policë u plagosën nga granatimet ruse.

“Ushtria ruse vazhdon të bombardojë territorin ku po kryhen masat e evakuimit. Një orë më parë në këtë zonë u plagosën dy policë. Bombardimet po vazhdojnë tani”, tha ministri i Brendshëm Igor Klimenko.

Ai paralajmëroi gjithashtu rrezikun e minave tokësore për shkak të rritjes së nivelit të ujit.

Ulja e nivelit të ujit në rrjedhën e sipërme të digës Nova Kahovka kërcënon diçka tjetër – gadishullin e Krimesë.

Afër rrezikut

Furnizimi me ujë nga burimet është i kufizuar në ujërat nëntokësore të prodhuara nga shiu. Për këtë arsye, në fillim të viteve 1960, autoritetet sovjetike ndërtuan një kanal 402 kilometra duke filluar nga qyteti i Tavriskut, me degëzime në zonën bujqësore të brendshme.

Ndërsa klima ndryshoi, moti në Krime u bë më i ngrohtë dhe shiu më pak i shpeshtë, Kanali i Krimesë Veriore fitoi rëndësi.

Pas aneksimit rus të gadishullit, zyrtarët ukrainas bllokuan kanalin dhe reduktuan në mënyrë drastike furnizimet, duke çuar në mungesa në rajon. Trupat ruse më pas morën kontrollin e kanalit dhe rifilluan rrjedhën e ujit.

Guvernatori i Krimesë i emëruar nga Rusia, Sergei Aksyonov, tha se rajoni kishte furnizime të mjaftueshme, rreth 80 për qind, por paralajmëroi se niveli i ujit mund të bjerë, veçanërisht pasi rajoni hyn në sezonin e nxehtë të verës.

Për rajonet bujqësore të kontrolluara nga Rusia, pjesë të Zaporizhzhya dhe rajoni Kherson, mungesa e ujitjes nga Dnieperi i varfëruar mund të jetë gjithashtu katastrofike./Nova S/