Biserko: Nuk ka asnjë provë se Beogradi dëshiron seriozisht të zbatojë dispozitat e marrëveshjeve të Brukselit dhe Ohrit

“Kurti nuk është problemi kryesor në dialogun me Prishtinën, Beogradi është. Beogradi mendon se Kurti po i provokon dhe për mendimin tim nuk është provokim, por ai thjesht po përpiqet të zbatojë disa gjëra që tashmë janë marrë vesh. Do të thotë se Beogradi i ka ekspozuar qëllimet e tij deri në fund, sepse nuk e ka ndërmend të hyjë fare në këtë dialog dhe është ende në qëndrimin e ndarjes së Kosovës, siç duket qartë nga të gjitha reagimet dhe sjelljet e fundit të Beogradit nga ngritja e ushtrisë në një nivel më të lartë të gatishmërisë, e për më tepër, gjatë gjithë kohës po krijohen tensione të tilla, sepse ushtarakisht janë superiorë në krahasim me Kosovën, por nëse kalojnë kufirin i pret NATO-ja, jo Kurti.”, tha Sonja Biserko, Presidente e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, për Qendrën Mediale të Beogradit.

Problemi me Asociacionin e Komunave Serbe, tha ajo, është se nuk mund të jetë hapi i parë, sepse Kosova nuk ka garanci se do të ndodhë hapi i dytë, njohja e Kosovës nga Serbia.

“Nuk ka asnjë provë se Beogradi është serioz në zbatimin e dispozitave të marrëveshjeve të Brukselit dhe Ohrit dhe ne kemi dëgjuar nga presidenti se ai nuk e njeh këtë dhe se nuk ka nënshkruar asgjë, dhe menjëherë pas Ohrit ai i vuri në dyshim të gjitha këto obligime që janë aty”, thekson Biserko.

Ajo kujton se serbët kishin dhjetë vende të garantuara në parlament dhe ishin në institucione, dhe se problemi kryesor është se Vuçiq i tërhoqi nga këto institucione dhe i pengoi ata të merrnin pjesë në zgjedhje dhe tani ata kërkojnë zgjedhje të reja.

Zgjedhjet pashmangshmërisht do të mbahen së shpejti, padyshim nën kujdesin e KFOR-it, pyetja e vetme është nëse Beogradi do të jetë mjaft racional për t’i lejuar serbët të marrin pjesë në këto zgjedhje. Serbët në Kosovë janë pengjet më të mëdha atje, sepse politika e Beogradit është e drejtuar kundër interesave të tyre, kundër integrimit të tyre në këtë shoqëri dhe i takon Beogradit mbi të gjitha se si do të sillen në të ardhmen, sepse fatkeqësisht nuk kanë lirinë e zgjedhjes”, tha Biserko.

Ajo theksoi se shpreson që komuniteti ndërkombëtar do të ndërhyjë më fuqishëm në Kosovë për të parandaluar një konflikt, “duke pasur parasysh se që nga fillimi i luftës në Ukrainë është folur për hapjen e një fushëbeteje tjetër në Ballkan dhe se siguria e tyre kthehet në këto zonave është e motivuar nga kjo mundësi dhe se ata vazhdojnë të ndjekin me përkushtim ngjarjet në Bosnje dhe Kosovë”.

Beogradi priste që Rusia të fitonte luftën dhe të rikompozonte Ballkanin

Ajo shtoi se Beogradi priste që lufta në Ukrainë do të kishte një përfundim tjetër dhe se pavarësisht shkatërrimit të Ukrainës dhe tragjedisë së atij vendi, autoritetet prisnin që Rusia të dilte nga ajo luftë si fituese dhe se në kontekstin e asaj fitoreje, rikompozimi i Ballkanit do të ishte i mundur.

“Ne jemi të vetëdijshëm se në fillim të agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, Dodik po përgatitte shkëputjen, por ajo u pengua për shkak të dështimit dhe fiaskosë së ushtrisë ruse dhe në të njëjtën kohë, pushtimit të veriut të Kosovës dhe ndarjes së saj. ishin në rendin e ditës, e cila është ende në vazhdim. Ne kemi parë zhgënjimin e elitave serbe në pushtet me atë që po ndodhte në Rusi rreth Prigozhin dhe përpjekjen e tij për të “bërë atë që donte”, dhe ne ende nuk e dimë se si do të ndodhë e gjithë kjo në vetë Rusinë, dhe ka shumë të ngjarë që ky është procesi që çon në fundin e Putinit. Megjithatë, nga jashtë, është shumë e vështirë të thuhet se ku po shkon Rusia dhe çfarë po ndodh prapa skenave. Është shumë e rëndësishme se kush ishte në kontakt me Prigozhin dhe nga cilat struktura. “Serbia ndjen se po e humb atë mbështetje ose se rëndësia e saj po zvogëlohet, duke pasur parasysh se Rusia po hyn në një fazë ku rezultati është i panjohur për ne dhe elitat politike janë përsëri të shqetësuar nga këto ngjarje në Rusi, dhe mendoj se duhet të përshtaten me realitetin e ri”, thotë Biserko.

Ajo beson se Rusia ka pushtuar median dhe hapësirën publike në Serbi në një mënyrë shumë të thjeshtë.

“Serbia tradicionalisht ka ndjenja ndaj Rusisë dhe kjo nuk është e diskutueshme, por ky nivel i rusifikimit të shoqërisë nuk është përfaqësuar kurrë. Rezultati është i dukshëm në faktin se 80% e qytetarëve besojnë se fajin e ka Amerika dhe se Ukraina filloi një agression në Rusinë. Një orientim i tillë nuk i hap hapësirë asaj që zyrtarisht mbron Serbia, që është anëtarësimi në Bashkimin Evropian. BE-ja perceptohet se ka një detyrim të na ndihmojë. “Fatkeqësisht, ajo fushatë dhe përmbajtje mediatike vendosin Rusinë dhe Kinën në radhë të parë si miq,” thekson Biserko.

Ajo beson se promovimi i Bashkimit Evropian dhe i vlerave mbi të cilat ai bazohet është tepër teknik dhe për këtë arsye nuk do të thotë pak për njerëzit.

“E gjithë kjo duhet të rikonfirmohet në mënyrë që çdo qytetar të kuptojë se pse është i rëndësishëm shteti i së drejtës, pse është i rëndësishëm media e lirë dhe pluralizmi, por edhe koncepti i të drejtave të njeriut dhe që të mos jenë thjesht fjalë të paqarta që nuk arrijnë tek qytetarët. Fakti që BE-ja është koncept i paqes është shumë i rëndësishëm edhe për këtë rajon, sepse këto vende as nuk janë konsoliduar.Serbia është problemi kryesor në këtë kontekst në vendosjen e bashkëpunimit rajonal dhe normalizimin e marrëdhënieve dhe Serbia i ka dëmtuar rëndë marrëdhëniet e saj me Kroacinë, Bosnje-Hercegovinën dhe Malin e Zi gjatë dhjetë viteve të fundit, por nuk ka pasur kurrë marrëdhënie me Kosovën. Marrëdhëniet rajonale janë sjellë në një nivel ku mund të presim jo vetëm tensione, por edhe konflikt të drejtpërdrejtë”, thekson Biserko.

Në këto rrethana opozita nuk duhet të pranojë zgjedhjet

Duke komentuar zhvillimet aktuale socio-politike, Biserko thotë se tragjeditë e ndodhura në maj kanë shkaktuar tronditje dhe kanë nxjerrë njerëzit në rrugë sepse “janë rezultat i atmosferës toksike në të cilën jetojmë dhe dhunës që mbizotëron në shoqëri dhe është inkurajuar përmes mediave dhe përmes deklaratave të liderëve të ndryshëm politikë dhe përfaqësuesve intelektualë të pushtetit”.

“Është një reagim spontan i shoqërisë ndaj një tragjedie të tmerrshme që ka ndodhur dhe përmes së cilës kanë dalë në dritë shumë probleme. Është gjithashtu një tregues se kontrolli absolut i një njeriu në Serbi po prishet dalëngadalë dhe ky është rezultati më i madh. Ka pasur një çlirim gradual të frikës dhe një artikulim të kërkesave që kanë të bëjnë para së gjithash me politikën e brendshme të Serbisë. Këto kërkesa ende nuk prekin disa nga çështjet kyçe që mund të jenë në rendin e ditës, por ekziston një trashëgimi e madhe nga dekadat e kaluara që janë kyçe për të hapur një perspektivë për Serbinë”, shpjegon Biserko.

Sipas saj, opozita nuk është dashur të pranojë zgjedhje në rrethana të tilla dhe mendon se është një kurth që do të kishte përfunduar me fitoren e Vuçiqit, por ndoshta jo edhe aq dominuese.

“Probleme ka edhe brenda strukturës qeverisëse, duke qenë se edhe formimi i një lëvizjeje shtetformuese është vonuar dhe ka mundësi që brenda tyre të ketë rezistencë për t’u mbytur në atë lëvizje. Këto parti kanë identitetin e tyre, të cilin padyshim duan të ruajnë. Mendoj se në vonesën ka kontribuar edhe ajo që po ndodh në Rusi”, thotë bashkëbiseduesja jonë.

Biserko beson se Serbia është rrënuar në atë masë sa që është shumë e vështirë të shihet se cilat forca të brendshme mund të iniciojnë një dialog social, i cili aktualisht nuk është i mundur ndërmjet qeverisë dhe opozitës.

“Disa pjesë të opozitës janë të vetëdijshme për disa gjëra, por gjithsesi janë të kujdesshme për disa çështje, duke pritur një fushatë të pandërprerë mediatike, e cila besojnë se do të kontribuojë në mosperformancën e tyre në zgjedhje. Megjithatë, përderisa nuk dalin para opinionit, jo vetëm me një dënim të kësaj politike, por edhe përderisa nuk ngrenë çështjen e së shkuarës dhe përgjegjësinë e kësaj dhe të të gjitha qeverive të mëparshme dhe përderisa nuk shtypin ideologjinë kombëtare që ka sunduar këtë shoqëri për 40 vjet dhe për të sjellë disa vlera të tjera dhe për të dhënë një vizion të së ardhmes që nuk është nacionalizmi imperial apo ndonjë ideologji shkatërruese që ka shkatërruar të gjithë rajonin, nuk do të ketë përmirësim”, përfundoi Biserko./N1/