Edhe pse autoritetet e larta serbe nuk ndërhynë publikisht në zgjedhjet presidenciale në Mal të Zi, Partia Popullore Serbe (SNS) e Vuçiqit u dha udhëzime të qarta aktivistëve të partisë në krye të Malit të Zi përpara raundit të parë të zgjedhjeve në Mal të Zi, që përmes aktivistëve të partisë, biznesmenëve dhe priftërinjve besnikë, dioqeza e Kishës Ortodokse Serbe në Mal të Zi, përveç liderit të Frontit Demokratik, Andrija Mandiq, po mbështet fuqishëm kandidatin për president të Lëvizjes Evropa Tani, Jakov Milatoviq.
Bazuar në orientimet e shkruara në informacionin, i ashtuquajturi non-paper, i paraqitur dhjetë ditë para zgjedhjeve disa anëtarëve të shquar të SNS-së, i cili u fokusua në zgjedhjet presidenciale, mund të vërehet se autoritetet e larta në Beograd luajtën një lojë e dyfishtë për të siguruar zgjedhjen e një “presidenti mik” të Malit të Zi, por edhe për të ndikuar në tepricën e forcave pro-serbe që do të jenë të pranueshme për Perëndimin.
Parandalimi i fitores së Millo Gjukanoviqit në zgjedhjet presidenciale është një interes strategjik që duhet mbështetur me veprime të ndryshme. Krahas kandidatëve Andrija Mandiq dhe Jakov Milatoviq, kandidati Evropa Tani duhet të mbështetet fuqishëm përmes kanaleve aktuale të ndikimit, veçanërisht duke mobilizuar potencialin e partive të lëvizjes anti-Gjukanoviq, nga prania aktive publike përmes mediave në Serbia dhe Mali i Zi i individëve të shquar të komunitetit social dhe kulturor serb në Mal të Zi, dhe nga mbështetja e fortë e SPC-së dhe e të gjitha potencialeve që veprojnë atje, sipas një letre konfidenciale të kreut të SNS-së.
Taktika e Beogradit ka qenë që të mbështesë zyrtarisht Mandiqin për shkak të qëndrimeve dhe politikave të ndjekura nga Vuçiq si “president i të gjithë serbëve në rajon, shteti amë i të cilit është Serbia”, duke krijuar në të njëjtën kohë kushtet për një fitore përfundimtare ndaj Gjukanoviqit duke mbështetur Milatoviqin. si një kandidat më i moderuar pro-serb.
Vuçiq nuk është i huaj për këtë politikë të dyfishtë ndaj “të tijve” jashtë kufijve të Serbisë. Kjo u pa kohët e fundit në Bosnje dhe Hercegovinë, kur ai siguroi mbështetjen e të dy kandidatëve për presidencën e Republikës Srpska – Milorad Dodik dhe Jelena Trivic – përmes mediave dhe biznesmenëve të tij. Presidenti serb më pas e fali Dodikun për arrestimin nervoz të biznesmenëve të Beogradit që po injektonin para për të blerë vota, sipas një recete nga Mali i Zi.
Të dhënat e siguruara nga Pobjeda, si dhe analiza e rezultateve të zgjedhjeve presidenciale, tregojnë qartë se mbështetja e Vuçiqit për Mandiqin nuk ishte plotësisht e sinqertë apo në masën që pritej nga Fronti.
Ndryshe nga “betejat” për Nikshiqin dhe Budvën – kur biznesmenët e afërt me Vuçiqin sillnin shumë para për t’i blerë – këtë herë nuk ishin aq të dukshme logjistika dhe as shërbimet e sigurisë, të cilat gjashtë muajt e fundit janë dominuar nga Dritan Abazovic dhe ndërmjetësit e tij në ANB në polici – ata refuzuan të regjistroheshin.
Këtu nuk bëhet fjalë vetëm për “aktivitetet” e Vlado Mandiqit dhe Rado Shijanit, por edhe për zëvendësuesit e tyre, të cilët kanë sjellë shuma të mëdha parash para zgjedhjeve lokale të vitit 2021 dhe 2022. Rasti i arrestimit të biznesmenit të SNS-së, Dejan Slijepçeviq, ditën e zgjedhjeve lokale në Podgoricë më 23 tetor të vitit të kaluar, i cili po përpiqej të hidhte para me helikopter për të blerë vota, zbulon qartë një skemë për të “fituar” votuesit me para nga Beogradi.
Milatoviq vs Mandiç
Fakti që mbështetja e strukturave pro-serbe dhe SNS për Andrija Mandiqin ishte e pamjaftueshme, më së miri dëshmohet nga rezultatet në komunat bregdetare, Podgoricë dhe – më e dukshme – në Nikshiq.
Deri më 19 mars, Nikshiq konsiderohej bastioni më i fortë i Andrija Mandiqit. Kjo për shkak të pozitës së kryebashkiakut të mbuluar nga DF, por edhe për shkak se EPCG shtetërore kontrollohet nga funksionari i DF Milutin Gjukanoviç, i cili ka rekrutuar një “ushtri të vogël” mbështetësish partiake atje.
Nikshiq është gjithashtu selia e eparkisë Budimljan-Nikshiq të SPC-së, e cila e mbështeti Mandiqin përmes burrit të saj të parë, Metodija Ostojić. Fotoja e Ostojiqit në një tullumbace me Mandiqin dhe Kovaçeviqin veproi si një përkrahje pa rezervë e kandidatit të DF në zgjedhjet presidenciale.
Në fushë u shfaq një pamje ndryshe. Rezultatet e 19 marsit tregojnë se Kisha Serbe, me sa duket me urdhër të Vuçiqit, ka mposhtur dy kandidatët dhe se Mandiç është privuar disi nga mbështetja e plotë e një faktori të rëndësishëm klerik që ai kishte shpresuar me të drejtë. Si të shpjegohen ndryshe 11 894 votat e pabesueshme për Milatoviqin në Nikshiq, edhe pse “Evropa tani” nuk kishte komitet partie në atë qytet dhe as nuk mori pjesë në zgjedhjet lokale?
Kur analizojmë të dhënat e Nikshiqit pas raundit të parë, shohim se në krahasim me zgjedhjet e fundit lokale, të paktën gjysma e votave për Milatoviqin kanë ardhur nga Fronti Demokratik dhe rreth 2 000 nga Demokratët. Përveç kësaj, kandidati i PES hyri në organin tradicional elektoral të DF dhe arriti rezultate mjaft të mira në rajonin jugor: Budva, Herceg Novi, Tivat dhe Kotorri.
Matematika është e pamëshirshme: Votuesit e Frontit, kryesisht me identitet kombëtar serb, njohën te Milatoviq atë notë të rëndësishme të ngarkesës kombëtare, “ortodokse” dhe kaluan lehtësisht në kampin e liderit të “Evropës tani”.
SPC dhe valle Beogradi
Veçanërisht i rëndësishëm për këtë rezultat është i ashtuquajturi bosht klerikal – Lëvizja Demokratike e Dejan Vukshiqit dhe Kisha Ortodokse Serbe, e cila, përmes ndikuesve të saj, veçanërisht Papa Mijajlo Backoviq, pati një ndikim të rëndësishëm në rezultatin e mirë të Milatoviqit.
Për këtë, vetëm pak ditë para raundit të parë të zgjedhjeve, në Beograd u organizua një takim ndërmjet Andrej Miloviç, anëtar i kryesisë së PES-it, dhe mitropolitit të KPS-së, Joaniki Mićovic, i cili tregoi se KPS-ja, si dhe Serbia zyrtare, kishte “disa kandidatë” në zgjedhjet presidenciale.
Dëshmi se Millatoviç po shtyhet në Beograd është edhe deklarata e ministrit të Jashtëm serb, kreut të SPS-së, Ivica Daçiq, i cili vetëm një ditë pas zgjedhjeve tha se zgjedhjet presidenciale në Mal të Zi kishte diskutuar me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq dhe se së bashku e kanë konsideruar të rëndësishme që “kandidatët që po mbledhin votat serbe kanë arritur rezultat të mirë”.
Është e sigurt që serbët do të vendosin në raundin e dytë, si të thuash, se kush do të jetë presidenti i ri i Malit të Zi – tha triumfalisht Daçiq.
Edhe pse kjo deklaratë mund të ishte një lloj “ngushëllimi” për Andrija Mandiqin, lideri i partisë më të madhe pro-serbe në Mal të Zi, Ivica Daçiq, si ventrilokus i strategjisë së Vuçiqit ndaj Malit të Zi, zbulon planin e Beogradit për një rikonstituim “paqësor” të forcat e
Motivet e fshehura
Është e qartë se pas mbështetjes së Vuçiqit për Milatoviqin fshihet plani i presidentit serb për të gjetur një lider “civilo-serb” të pranueshëm për Perëndimin, i cili do të ishte leva e tij në qeverinë malazeze.
Nuk është sekret që Spajiç dhe Milatoviq janë në marrëdhënie të shkëlqyera me ministrin personal dhe bankierin e familjes së Vuçiqit, Sinisha Mali. Pobjeda ka shkruar tashmë se projekti për heqjen e kontributeve të sigurimeve shëndetësore është formuluar në Beograd dhe se i është “prezantuar” Spajiqit dhe Milatoviqit në disa konsultime të mbajtura në Banjica qysh në fillim të vitit 2021.
Dhe në Beograd, kohë më parë filluan të mendojnë për zëvendësimin e frontmenit të Demokracisë së Re Serbe, për të hequr gradualisht nga ky grup politik hipotezën e politikës ekstremiste që i ka shoqëruar që nga viti 2016 dhe gjykimin e mëpasshëm për tentativë terrorizmi.
Në prill të vitit 2022, Pobjeda shkruante se kryetari i komunës së Nikshiqit, Marko Kovaçeviq, “shihej” si kandidati më serioz për t’u bërë presidenti i ri i Demokracisë së Re Serbe, nëse lideri i kësaj partie, Andrija Mandiq, vendos që të mos me vrapu. Gazeta jonë shkruante se Kovacevic është i preferuari i presidentit serb Aleksandar Vuçiq, i cili dëshiron të shohë një ekip më të ri dhe ndoshta më bashkëpunues në krye të kësaj partie pro-serbe në Mal të Zi, e cila është “më e lehtë për t’u menaxhuar”.
Kërkoni për një drejtues të ri të NSD-së
Andrija Mandiq ka qenë në krye të Demokracisë së Re Serbe për gati njëzet vjet, duke përfshirë periudhën nga viti 2003 deri në vitin 2009 kur ai ishte kreu i Partisë Popullore Serbe dhe lider i padiskutueshëm i saj.
Së fundmi, Mandiq u rizgjodh si lider i partisë në Asamblenë e vitit 2017. Asambleja e re ende nuk është thirrur, ndaj ka hyrë në zonën e shkeljes së statutit të partisë, pasi parashikohet që mandati i kryetarit, por edhe i asamblesë si organi më i madh, të zgjasë katër vjet.
Kuvendi i Novës, sipas statutit, zgjedh dhe shkarkon kryetarin dhe nënkryetarët e partisë.
Me shpalljen e fushatës së bashkimit, Kovaçeviç më në fund u rekomandoi qarqeve të Beogradit rreth Presidentit të Serbisë dhe shfaqi hapur pretendimet e tij për të qenë një nga drejtuesit e Nova-s. Njoftimi i tij i fundit përkon me qëndrimet e ideologëve të projektit të Serbisë së Madhe “Bota Serbe”, Aleksandar Rakoviq dhe Aleksandar Vulin, të cilët haptazi mbrojnë projektin e “ribashkimit të të gjithë serbëve”.
Por në baza të ndryshme dhe me daljen publike të partive të bashkuara pro-serbe do të jetë ndryshe. Dhe gjithashtu roli i Andrija Mandiqit, Milan Knezheviqit dhe disa liderëve të tjerë të këtij grupi politik, i cili për vite me radhë ishte shtylla kurrizore e luftës kundër Gjukanoviqit.
Tani, beson Beogradi, është koha të gjendemi në një situatë tjetër “po aq të vështirë”, veçanërisht nëse “projekti Milatović” ka sukses më 2 prill.
Kur “Plani B” bëhet “Plani A”
,,…Fitorja e kandidatit Milatoviq mundëson një operacion afatgjatë dhe formimin e shumicës në zgjedhjet parlamentare të 11 qershorit, të cilat do të udhëhiqen nga Lëvizja e trishtuar Evropa. Demokratët, të udhëhequr nga Aleksa Beçiq, duhet të ndikohen fuqishëm për të përmbushur pritshmëritë e Evropës tani. Ambiciet politike të lidershipit demokrat dhe antagonizmi i një pjese të konsiderueshme të zyrtarëve dhe votuesve të tyre ndaj Evropës tani duhet të frenohen për të krijuar një aleancë strategjike me Milatoviqin. Vlerësimi është se premtimi për kthimin e Beçiqit në postin e kryetarit të Kuvendit mund të ketë një ndikim të favorshëm në sjelljen aktuale të demokratëve ndaj Evropës.
Ekstrakti i mësipërm nga non-paper i SNS sugjeron se Vuçiq po planifikon me kujdes transformimin e forcave të tij “miqësore” në Mal të Zi, në përputhje me ndryshimin e rolit të tij në negociatat me Perëndimin për Kosovën.
Presidenti serb ka pranuar Marrëveshjen e Brukselit, duke përfshirë ato dispozita të vështira për njohjen reciproke joformale por reale, si dhe se Serbia nuk do të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare, ndonëse në komunikimet publike ai pretendon se Beogradi ka tërhequr “vijat e kuqe” që do të mos kryqëzohet.
Në realitet, Vuçiq, nën presionin e negociatorëve euro-amerikanë, i është dashur të marrë rolin e “garantuesit të stabilitetit” dhe tani ka nevojë për të gjithë mbështetjen logjistike që mund të marrë, duke përfshirë edhe Malin e Zi, veçanërisht me sinergjinë e ripërtërirë të pro -Forcat serbe që struktura e vjetër nuk është në gjendje t’i sigurojë në krye të Frontit Demokratik.
Miqtë tanë nga Fronti Demokratik do ta kuptojnë dhe do t’i prezantohet plotësisht ideja e formimit të një mazhorance të fortë parlamentare, e cila do të mbështetet nga Perëndimi si një opsion centralist në Mal të Zi dhe që do të lërë anash të gjitha kundërshtimet dhe komentet për ekstremet serbe. Politika e përfaqësuar nga veprimet e Frontit Demokratik nga Perëndimi – thekson informacioni strategjik i SNS-së, të cilin Pobjeda e përcjell nga Beogradi.
Sipas këtij dokumenti të brendshëm, transformimi i lidershipit në DF duhet të kryhet “në një proces që nuk do të dëmtojë përgjithmonë forcën e DF, duke lejuar në të njëjtën kohë një partneritet strategjik me grupet e tjera politike serbe”. si Lëvizja Evropa Tani dhe Mali i Zi Demokratik.
Llogaritja politike e Beogradit është e qartë: fitorja e Jakov Milatoviqit nuk është vetëm kusht për margjinalizimin politik të forcave sovraniste, qytetare në Mal të Zi, por edhe një lloj garancie politike për Serbinë zyrtare që në periudhën e ardhshme, pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare. më 11 qershor, qeveria e re në Mal të Zi do të pranojë pa rezerva të gjitha iniciativat që forcojnë pozitën politike të Aleksandër Vuçiqit si “president dhe përfaqësues i të gjithë serbëve në rajon”.
Një prej tyre është Ballkani i Hapur, të cilin Milatoviq e mbështeti me zjarr gjatë kandidaturës së tij për president.
Pas dështimit për t’u kualifikuar në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale, Andrija Mandiq premtoi se infrastruktura e partisë DF do të mbështesë kandidatin Jakov Milatoviq. Në një numër tabelash të punësuara nga Fronti, fotografia e Mandiqit u zëvendësua me sloganin: “Për humbjen e Milo Gjukanoviqit – votoni Jakov Milatoviqin”.
Çështja është nëse Mandiq dhe ekipi nga kryesimi i Frontit Demokratik do të pranojnë vërtet se janë pararendësit politikë për kandidatin “Evropa Tani”, pasi kjo i shtyn ata drejt eutanazisë politike, humbjes së ndikimit personal dhe pranimit të rolit të “të tretës”. parti” e aktorëve politikë margjinalë në Mal të Zi.
Si të “frustrohet” pakënaqësia për ndryshimin e strukturës së “punëtorëve të parë” në shërbimin civil?
Informacioni, i cili iu dërgua anëtarëve të udhëheqjes së SNS-së Vuçiq, përgjegjës për zgjedhjet në Mal të Zi, analizon veçanërisht pengimin e mundshëm të udhëheqjes së Frontit Demokratik dhe thekson se do të nevojiten disa ndryshime në shpërndarjen e “tortës së jurisë. brenda administratës publike dhe ndërmarrjeve shtetërore.
Gjithashtu theksohet se ekziston mundësia që drejtuesit aktualë të DF të shprehin kundërshtimin ndaj “ndryshimeve në pozicionin e tyre personal”, por theksohet gjithashtu se një pakënaqësi e tillë mund të neutralizohet nga forma të ndryshme atribuimesh apo funksionesh shtetërore.
Sipas tij, problemi më i madh mund të jenë “votuesit e zakonshëm Frente”, të cilët, në numër të madh, “kanë ndjerë përfitimet konkrete të fitores në gusht 2020” për shkak të punës së tyre në administratë dhe kompanitë shtetërore.
Perspektivat për rekrutime të reja, veçanërisht në dritën e situatës ekonomike gjithnjë e më komplekse në Mal të Zi, janë shumë të kufizuara. Pas fitores së pritur të Milatoviqit në zgjedhjet presidenciale dhe të Lëvizjes Evropa tani në zgjedhjet parlamentare, mbështetësit e tij do të kërkojnë që t’u hapen dyert e administratës shtetërore dhe ndërmarrjeve. Prandaj, është shumë e rëndësishme që pas zgjedhjeve, shkarkimet e punonjësve të përkohshëm dhe të përhershëm të bëhen sa më shpejt të jetë e mundur dhe pa bujë mediatike. Shumë punonjës të DF (dhe demokratë) tani duhet të motivohen për të hyrë në Evropë, siç nënvizojnë informacionet nga Beogradi./Pobjeda/