Kosova përmes objektivit, intervistë me fotoreporterin e vitit 1999

Thomas Sjorup, një fotoreporter ndërkombëtar që ka dokumentuar nga afër ngjarjet tragjike të Luftës së Kosovës në vitin 1999, së fundmi ka botuar dëshmitë nga lufta. Përmes fotografisë, ai ka ruajtur kujtime të dhimbshme, por jetike për historinë e vendit tonë.

Gjatë një interviste për The Geopost, Thomas ndan përvojat personale dhe profesionale të asaj kohe, përfshirë sfidat emocionale që ka përjetuar dhe përpjekjet për të ruajtur objektivitetin në rrethana ekstreme.

Në librin e tij “Kosovo at War”, të cilin e promovoi të mërkurën në Prishtinë, Sjorup tregon krimet që janë kryer nga shteti serb ndaj shqiptarëve.

Intervista e plotë në vazhdim:

The Geopost: Faleminderit shumë për këtë intervistë për The Geopost.

Keni punuar si reporter dhe keni bërë fotografi gjatë Luftës së Kosovës në vitin 1999. Si ishte kjo emocionalisht për ju? Si ia arritët të qëndronit objektiv gjatë bërjes së fotografive?

Thomas: Si fotoreporter, së pari duhet t’i lësh mënjanë emocionet e tua. Kjo nuk është e lehtë, por nëse do të punosh si fotograf dhe gazetar profesionist, duhet t’i lësh mënjanë ndjenjat e tua dhe të përqendrohesh vetëm te njerëzit që ke përpara dhe te kamera. Kjo është gjëja më e rëndësishme në situata të tilla.

The Geopost: Keni bërë një libër për Luftën e Kosovës dhe dokumentacionin tuaj fotografik. Si i zgjodhët fotot për librin? Çfarë kriteresh përdorët për të zgjedhur fotot për këtë libër?

Thomas: Epo, disa nga fotot janë sigurisht të vlefshme sepse janë foto të bukura, edhe nëse vijnë nga një kohë e keqe. Dhe disa nga fotot janë më shumë si dokumente historike. Sa i përket dokumenteve historike, kam shumë foto që nuk janë botuar kurrë sepse mund të botosh vetëm një numër të caktuar fotografish, dhe si fotograf, bën shumë. Kam qëndrimin se nuk ka fotografi që nuk duhet të bësh. Ka fotografi që nuk duhet t’i botosh. Dhe kam punuar me këtë gjithë jetën time. Në fakt, kam shumë fotografi të njerëzve të vdekur dhe të të gjitha llojeve të gjërave të këqija që nuk janë botuar kurrë sepse nuk kishin asnjë qëllim ose vlerë për raportim. Por si një dokument historik, ato kanë kuptim. Kjo është arsyeja pse disa nga fotografitë në këtë libër nuk janë botuar kurrë më parë, por po i botoj tani sepse janë të rëndësishme si një dokument historik.

The Geopost: Si reaguan familjet në këtë libër ndaj të gjitha këtyre fotove? Si ndikuan ato tek ata? Me çfarë sfidash u përballën?

Thomas: Familjet nuk kishin ndikim në përzgjedhjen time të fotove për librin. E bëra vetë përzgjedhjen. Përzgjedhja e fotove dhe krijimi i librit ishte një proces i gjatë. Dhe ishte gjithashtu një lloj procesi teorik për mua që ta shqyrtoja përsëri të gjithë këtë material dhe t’i shikoja të gjitha imazhet përsëri.

The Geopost: Si u ndjetë kur erdhët në Kosovë pas ngjarjeve të viteve 1999-2025? Si e shihni zhvillimin e shoqërisë sonë?

Thomas: Sapo u ktheva nga Prishtina dje dhe Prishtina është rritur shumë. Mendoj se qyteti është katër herë më i madh tani sesa ishte në vitin 1999 dhe ka shtëpi të reja. Është mirë të shohësh që Kosova po rritet dhe po përparon.

The Geopost: Cili është mesazhi juaj për njerëzit dhe shoqërinë në Kosovë? Ju keni përjetuar luftën dhe keni qenë dëshmitarë të ngjarjeve dhe masakrave të tmerrshme. Cili është mesazhi juaj përfundimtar?

Thomas: Kjo punë ka çmimin e saj. Dhe kishte çmimin e saj edhe për mua. Më diagnostikuan me çrregullim të stresit post-traumatik dhe e bëra këtë punë për shumë vite. Dhe nuk është kot.

Duhet të jesh i vetëdijshëm se nëse do ta ndjekësh këtë profesion, ka një çmim. Por unë nuk do të kisha bërë asgjë ndryshe. Jam krenar për atë që bëra dhe kishte kuptim, dhe ende ka kuptim. Sapo u ktheva nga Kosova mbrëmë dhe pata mundësinë e mrekullueshme të takoja disa nga njerëzit që fotografova gjatë luftës, të cilët janë paraqitur në libër. Për mua, ishte një mundësi fantastike t’i shihja përsëri ata njerëz. Dhe vërtet ishte fantastike. Dhe diçka që më ndihmon vërtet të ec përpara me jetën time. Dhe nëse mund të them edhe një gjë këtu: Kam kopertinën e librit. Ka këtë burrë në kopertinë dhe mendoj se ishte sepse ishte gjatë luftimeve dhe gjithçka ndodhi kaq shpejt. Thjesht u ndala dhe i bëra një fotografi, pastaj ai eci në njërën anë dhe unë në tjetrën. Nuk e di kush është. Nuk ia di as emrin. Dhe ndoshta—nuk e di nëse është ende gjallë apo ka vdekur gjatë luftës. Për mua, do të ishte fantastike të lidhesha ndoshta me disa nga anëtarët e familjes së tij, ose me të, shpresoj se është ende gjallë.

/The Geopost