Kush mund të paguajë për luftën e Putinit?

Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës ka shkaktuar jo vetëm vuajtje të patregueshme njerëzore, por edhe dëme katastrofike në stokun e kapitalit dhe kapacitetin prodhues të Ukrainës. Vlerësohet se humbjet ekonomike mund të shkojnë nga 500 miliardë dollarë deri në 1 trilion dollarë pasi raketat ruse vazhdojnë të bien mbi Ukrainën.

Pra, kush do të paguajë për kostot e mëdha të rindërtimit?

Perëndimi mund të shpresojë se Rusia përfundimisht do ta paguajë faturën, duke pasur parasysh armiqësinë e saj të zhveshur dhe refuzimin për t’u tërhequr. Por që kjo të ndodhë, Rusia duhet të pranojë humbjen, të pranojë dështimin e agresionit të saj dhe të pajtohet me një afat kohor për dëmshpërblimet. Është e vështirë të imagjinohet Rusia të pranojë një rezultat të tillë për sa kohë që Putini ose dikush si ai është në detyrë.

Mund të pyeten edhe taksapaguesit perëndimorë, por ata tashmë kanë mbledhur 150 miliardë dollarë për periudhën nga 2022 deri në janar 2023, dhe më shumë do të pasojnë. Ku është politikani që ka nerva të sugjerojë që ata të marrin një shumë shtesë prej ndoshta 50 deri në 100 miliardë dollarë në vit për rindërtimin e Ukrainës për një dekadë? Një veprim i tillë do të rrezikonte një reagim populist në vend, gjë që do të përfitonte vetëm nga qëllimi i Putinit për të ndarë Perëndimin.

Zyrtarët perëndimorë kanë folur se sektori privat është në gjendje të ndërhyjë, por duke pasur parasysh shqetësimet për qëndrueshmërinë e borxhit të Ukrainës dhe situatën e sigurisë, dhe përvojën e kaluar me projektet e rindërtimit si Iraku dhe Haiti, thjesht nuk është e besueshme që sektori privat do të sigurojë fondet mjaft shpejt ose mund të sigurojë në masën e kërkuar.

Kjo, për fat dhe në mënyrë të pashmangshme, na çon në opsionin e fundit të mbetur. Vendimi katastrofik i regjimit të Putinit për të ruajtur pjesë të mëdha të pasurisë së tij në Perëndim është një vendim për të cilin zyrtarët rusë dhe zotërinjtë e tyre padyshim pendohen. Rreth 400 miliardë dollarë në asete të ngrira ruse qëndrojnë të papuna në llogaritë bankare perëndimore (në shkurt, BE filloi të hartojë se sa nga këto janë brenda bllokut).

Fillimisht shpresohej se këto fonde do të devijoheshin shpejt në Ukrainë për të fituar luftën dhe për të financuar rindërtimin. Tani, megjithatë, duket se avokatët dhe ministritë perëndimore të financave kanë grumbulluar një mori pengesash ligjore.

Argumenti i përgjithshëm kundër përdorimit të tyre është se do të ishte një shembull i tmerrshëm dhe një sulm ndaj të drejtave të pronës private dhe imunitetit shtetëror.

Argumenti i mbrojtjes së të drejtave të pronës private dhe shtetit ligjor duket qesharak. Nuk mund të ketë dyshim se Rusia është duke vjedhur dhe shkatërruar pronën private në Ukrainë. Prandaj është e detyruar të paguajë dëmshpërblim. Pse taksapaguesit perëndimorë duhet të paguajnë faturën për veprimet ruse?

Argumenti i avokatëve kundër përdorimit të fondeve ruse është dritëshkurtër dhe i paplotë. Pjesa më e madhe e parave të ruajtura në Perëndim janë të pista, siç kanë theksuar me bollëk Oliver Bullough dhe të tjerët. Ideja që ajo të bëhet papritmas e pastër kur të arrijë në një kasafortë bankare në Londër është qesharake. Natyrisht, oligarkët në vendet e tyre mbështeten në llogari të pastra, pa dyshim të dyfishta dhe të nënshkruara, por çfarë nënkuptojnë këto garanci kur nuk ka shtet ligjor në vendin e tyre? Dhe kjo është pikërisht logjika e sanksioneve perëndimore kundër super të pasurve të Rusisë (që ata mbështesin regjimin) që qëndron në qendër të sulmit tonë ndaj miqve dhe aleatëve të Vladimir Putinit.

“Përparësia e procedurës ndaj moralit” nuk është e re; ai e bindi Bankën e Anglisë që t’i dorëzonte nazistët 23,1 ton ar çekosllovak pas pushtimit të tyre të marsit 1939 dhe i bindi aleatët të bashkëpunonin efektivisht me Gjermaninë përmes Bankës për Zgjidhjet Ndërkombëtare (BIS) gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Do të ketë gjithmonë nga ata që duan të mbajnë linjat financiare të komunikimit të hapura me armiqtë tanë, edhe në konfliktet më të këqija. Ata nuk duhet të jenë. Shpallja e Rusisë një shtet terrorist kleptokratik dhe konfiskimi automatik i fondeve dhe pasurive të saj nuk është një hap i madh.

Nëse ligjet duhet të ndryshohen, atëherë ato duhet të ndryshohen. Putin ka deklaruar se kjo tani është një luftë kundër Perëndimit dhe në shumë mënyra ai ka të drejtë. Është më se e arsyeshme të heqim dorezat në mbrojtje të demokracisë liberale perëndimore. Dhe të kujtojmë se nëse e humbim këtë luftë, nuk do të ketë më shtet ligjor për të mbrojtur. Putini po bën një luftë ekzistenciale kundër vetë sistemit tonë të qeverisjes.

Ministritë perëndimore të financave parashtrojnë një argument tjetër: konfiskimi i aseteve ruse dhe ndarja e tyre në Ukrainë do të krijonte përçarje të tregut global, pasi regjimet e tjera autokratike si Kina dhe shtetet e Gjirit do të tërhiqeshin nga juridiksionet perëndimore nga frika e një trajtimi të ngjashëm.

Ndoshta, por është e dyshimtë. Me siguri do të ishin larguar pasi asetet ruse të ngriheshin? Dhe sigurisht, mënyra më e mirë për të shmangur ngrirjen dhe konfiskimin e aseteve është të mos pushtoni vendet e tjera dhe të qëndroni larg gjenocidit dhe krimeve të luftës. Mesazhi i mosveprimit është shumë më i keq: se Perëndimi është gati të merret me asete të tilla të ndotura pavarësisht.

Do të duhet kohë për të ndryshuar ligjet e shumë vendeve perëndimore. Megjithatë, ka hapa urgjent financiarë që mund të ndërmerren ndërkohë.

Së pari, asetet e ngrira ruse duhet të mund të përdoren si kolateral për të lejuar Ukrainën të marrë hua për të financuar mbrojtjen e saj dhe rindërtimin e pasluftës. Qeveritë e G-7 mund të zotohen për këto asete dhe të zotohen se ligjet do të ndryshohen për të siguruar lirimin e aseteve ose kapitalit themelor. Sigurimi mund të merret si mbrojtje në rast se ndryshimet legjislative dështojnë.

Së dyti, vendet e G-7 mund të emetojnë bono rekuizuese në këmbim të fondeve ruse të ngrira në bankat perëndimore. Shteti rus do të merrte një aktiv ekuivalent në këmbim, ndërsa asetet bazë do të shpërndaheshin në Ukrainë. Perëndimi do të angazhohej për të shlyer kreditë ndaj Rusisë me kusht që vendi të pranojë të gjitha kushtet e ardhshme të paqes dhe të paguajë dëmshpërblimet e plota. Pra, të drejtat pronësore të Rusisë nuk do të kufizohen.

Në një konferencë financiare të kohëve të fundit, një pjesëmarrës bëri vërejtjen se Putin kurrë nuk luan sipas rregullave, por Perëndimi gjithmonë e bën këtë. Duhet të fillojmë të bëhemi krijues për të siguruar fitoren e Ukrainës dhe shtetin tonë të së drejtës. Kjo është plotësisht e mundur./cepa.org/